شعر
جایزه‌ای برای غزل پیشروی ایران
نخستین جایزه ملی غزل حسین‌جلال‌پور در گفت‌و‌گو با حسن فرهادی
نوروز1398 خبر تلخ درگذشت حسین جلالپور بسیاری از دوستداران شعر را به سوگ نشاند. او یکی از غزلسرایان جریان غزل دهه70 بود که سال‌های بعد را به تحصیل در رشته ادبیات پرداخت و مدرک دکترای ادبیات خود را از دانشگاه شهیدچمران اهواز دریافت کرد. سال‌ها تحصیل و تدریس ادبیات از او شخصیتی تحلیلگر ساخته بود. حسین جلالپور یکی از آگاهان به مکتب‌ها و جریان‌های روزشعر امروز ایران به‌ویژه در حوزه غزل به‌شمار می‌رفت. گستره دانش او به حوزه ادبیات امروز محدود نمی‌شد و در حوزه ادبیات کلاسیک نیز صاحب‌نظر به‌شمار می‌رفت. در عین حال، حسین جلالپور حلقه وصل بسیاری از شخصیت‌ها و محفل‌ها و حلقه‌های ادبی جنوب ایران به یکدیگر بود.
نخستین جایزه ملی غزل حسین جلالپور از چند‌ماه پیش فراخوان داد تا در 3بخش (کتاب‌های منتشرشده، غزل‌های رسیده و پژوهش درباره غزل) پذیرای آثار دوستداران غزل باشد. پس از رسیدن آثار بسیار به دبیرخانه، داوری آثار آغاز شد و در نهایت نخستین دوره جایزه غزل حسین جلالپور چهارشنبه و پنجشنبه گذشته در گناوه برگزار شد و شامگاه پنجشنبه دوازدهم دی برگزیدگان نخستین دوره جایزه معرفی شدند.
تا روز آخر داوران درگیر انتخاب بودند
حسن فرهادی، دبیر جایزه حسین جلالپور به همشهری می‌گوید: «بیش از 700اثر به نخسین دوره جایزه رسید. کیفیت آثار به اندازه‌ای بود که تا یک روز مانده به اختتامیه، داوران مشغول بحث و جدل بر سر انتخاب برترین‌ها بودند. آثار آنقدر نزدیک به هم بودند که انتخاب 3اثر برتر بسیار دشوار به‌نظر می‌رسید. کوشش داوران بر این بود که حقی از شاعری ضایع نشود.»
حسین جلالپور از غزلسرایان جریان دهه70 بود؛ جریانی که آغازگر تحولاتی تازه در غزل امروز بود. نشانه‌های رویکرد او به غزل را می‌توان به‌روشنی در تنها مجموعه منتشرشده او، «کلاغ بعد از باغ» سراغ گرفت. اما آیا جایزه‌ای که به نام اوست، آثاری را انتخاب می‌کند که رویکرد تازه به غزل را در دستور کار خود قرار داده و از ویژگی‌های غزل دهه70 مثل نوآوری در زبان و قالب غزل برخوردار باشد؟ حسن فرهادی می‌گوید: «قطعاً همینطور است. از میان آثار رسیده غزل‌هایی انتخاب شدند که رویکرد امروزی‌تری به غزل داشته‌اند. نوگرایی و توجه به جریان‌های پیشرو یکی از ملاک‌های انتخاب غزل‌ها بوده است. غزل‌های کلاسیک خوبی در میان آثار داوری‌شده بودند اما طبیعی است غزل‌هایی انتخاب شوند که رویکرد امروزی‌تری داشته باشند.»
«بر انگشت‌های تشریح» مجموعه نخست جایزه
از میان مجموعه‌غزل‌های چاپ‌شده در سال گذشته کتاب «بر انگشت‌های تشریح» اثر رحمت‌الله رسولی‌مقدم جایزه اول و 2مجموعه «ضم» از سیدعلی شکراللهی و «ایستگاه بعد، میدان آزادی» اثر مهدی محمدتقی به‌طور مشترک جایزه دوم را از آن خود کردند. جایزه سوم نیز به کتاب «مؤنث» اثر ساجده جبارپور رسید. هرمز علی‌پور، غلامرضا طریقی و سیامک بهرام‌پرور عهده‌دار داوری بخش کتاب بودند.
در بخش غزل‌های ارسال‌شده مقام اول به‌صورت مشترک به فاطمه صادقی و ریحانه رسول‌زاده رسید، سیدمحمدرضا طباطبایی در رتبه دوم ایستاد و سجاد ریاحی‌فارسانی و آرزو سبزوار قهفرخی نیز به‌طور مشترک سوم شدند. حسن صادقی‌پناه، طاهره خنیا و صالح دروند غزل‌های ارسالی به جایزه را داوری کردند.
غزل امروز موضوع اصلی پژوهش‌ها
در بخش پژوهش نیز سیده‌کبری موسوی‌قهفرخی با مقاله «تحلیل انواع دگردیسی‌های زبانی در مجموعه غزل‌های منتشرشده مریم جعفری‌آذرمانی، طاهره خنیا و پانته‌آ صفایی» مقام اول، اصغر کرمشاهی روداب با اثر پژوهشی «جریان‌شناسی غزل معاصر در دهه70 و 80» مقام دوم و عبدالرضا کوهمال‌جهرمی با مقاله «واقع‌گرایی و جزئی‌نگری در غزل جوان معاصر» مقام سوم را به‌خود اختصاص دادند.
ضیاء موحد، ابوالفضل خطیبی، سعید رضوانی، مهری بهفر، رضا معتمد و عاطفه طیه جزو داوران بخش پژوهش بودند.
کیفیت آثار رسیده و استقبال شاعران و پژوهشگران حوزه غزل از نخستین دوره جایزه حسین جلالپور، نشان می‌دهد که می‌توان این جایزه را به‌عنوان جایزه‌ای جدی در ادبیات امروز به‌شمار آورد؛ جایزه‌ای که در سال‌های آینده می‌تواند گسترده‌تر و شاید متنوع‌تر از دوره نخست برگزار شود و غزل پیشروی ایران را نمایندگی کند.
حسین جلالپور آثاری را نیز در حوزه ادبیات کلاسیک تصحیح کرده است. تصحیح دیوان «محمد خان‌دشتی» و «خواجوی کرمانی» ازجمله کارهای او در حوزه ادبیات کلاسیک است. دریغ که مجال نیافت تا محصول سال‌ها پژوهش در ادبیات را در قالب کتاب‌ها و تصحیح‌های دیگر منتشر کند. شاید بخش تصحیح متون کلاسیک، به‌ویژه برای پژوهشگران جوان، بتواند یکی دیگر از بخش‌های جایزه در سال‌های آتی باشد.
حسن فرهادی درباره برگزاری دوره‌های آینده جایزه می‌گوید: «نخستین دوره جایزه بود و همه تلاش اعضای هیأت مؤسس (ابراهیم اسماعیلی اراضی، ندا ابن‌علی، مهدی بیات‌نسب و عزت‌الله بهمنی) و اعضای هیأت علمی جایزه (امید طبیب‌زاده، محمدسعید میرزایی، ارمغان بهداروند، علی هوشمند و حمیدرضا وطن‌خواه) و دوستداران حسین جلالپور بر این بود که جایزه همزمان با سالروز تولد او برگزار شود. طبیعی است که از الان فرصتی برای دوره داریم و همه کوشش خود را به‌کار می‌بندیم تا دوره دوم جایزه گسترده‌تر از دوره نخست برگزار شود و اگر بتوانیم، بخش‌های دیگری را نیز به جایزه اضافه خواهیم کرد.»
در همینه زمینه :
