بنزین تک‌نرخی؛ شاید در سال99

یک عضو کمیسیون برنامه ‌و بودجه از ارائه پیشنهادی به کمیسیون تلفیق بودجه برای تک‌نرخی شدن بنزین خبر می‌دهد که با اجرای آن ضمن حفظ درآمد دولت از محل افزایش قیمت بنزین، سهمیه‌بندی آن منتفی می‌شود و قیمت هر لیتر از این فرآورده روی هزار و 700 تا 2هزار تومان تثبیت خواهد شد. غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: مبتکر این پیشنهاد خود او بوده و این موضع مجلس تلقی نمی‌شود؛ اما در وضعیت فعلی حمایت از مردم مهم‌ترین کاری است که از همه انتظار می‌رود و از آنجایی‌که این پیشنهاد درآمد دولت را نیز تضمین می‌کند، عقلانی است که کمیسیون تلفیق بودجه نیز با آن موافقت کند.

به‌گزارش همشهری، اواخر آبان ماه، بعد از چند سال بحث‌وجدل درباره کارت سوخت و تغییر قیمت بنزین، عاقبت با مصوبه سران قوا و اجرای ضربتی دولت، هم طرح سهمیه‌بندی کارت سوخت احیا شد و هم قیمت بنزین افزایش یافت؛ اما این طرح خصوصا در میان مردم مخالفان زیادی پیدا کرد و حالا در شرایطی که 48روز از اجرای طرح پر مناقشه آن می‌گذرد، بحث تک‌نرخی کردن بنزین داغ شده و گویا قرار است پیشنهاد آن در کمیسیون تلفیق و صحن مجلس مطرح شود. بازخوانی ماجرای سهمیه‌بندی بنزین در ایران نشان می‌دهد که پیش‌ از این بحث تک‌نرخی کردن بنزین در حوالی سال‌های 93 و 94 مطرح شد و عاقبت به حذف کارت سوخت و تثبیت قیمت بنزین روی قیمت هزار تومان انجامید؛ اما بعد از آن مخالفت با اقدام دولت مبنی بر حذف کارت سوخت و تک‌نرخی کردن قیمت بنزین تا جایی اوج گرفت که در یک سال گذشته بارها شایعه بازگشت سهمیه‌بندی مطرح شد و عاقبت اواخر آبان ماه، هم کارت سوخت احیا شد و هم بنزین دونرخی.

اولین جرقه بحث بنزین تک‌نرخی
غلامعلی جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، نماینده مردم رشت در مجلس و ارائه‌دهنده پیشنهاد بنزین تک‌نرخی معتقد است  در سال۹۹ با چند شرط می‌تواند ضمن ورود به موضوع بنزین با رعایت اصل۷۵ قانون اساسی پیشنهاد تک‌نرخی شدن آن را ارائه کند. 
او می‌افزاید: براساس این اصل از قانون اساسی، نمایندگان مجلس نمی‌توانند یک ریال از درآمد دولت را کم کنند یا یک ریال هزینه آن را افزایش دهند؛ اما با پیشنهاد تک‌نرخی درآمد دولت معادل آنچه در طرح فعلی برآورد شده تأمین خواهد شد. 
جعفرزاده‌ایمن‌آبادی می‌گوید: قرار است این پیشنهاد در کمیسیون تلفیق و صحن مجلس مطرح شود و عقلانی این است که کمیسیون نیز با آن موافقت کند؛ چراکه دولت نیز دلیلی برای مخالفت ندارد. به‌گفته او، با اجرای این پیشنهاد هم اصل۷۵ قانون اساسی رعایت می‌شود، هم مردم راضی می‌شوند، هم درآمد دولت از محل گرانی بنزین تأمین می‌شود و هم جلوی رانت و فساد گرفته خواهد شد.
عضو کمیسیون برنامه ‌و بودجه با اشاره به اینکه دولت  معتقد است با افزایش قیمت بنزین، ۳۱هزار میلیارد تومان درآمد دارد، می‌گوید: اگر فرمولی در مجلس تهیه کنیم که ۳۱ هزار میلیارد تومان به‌اضافه یک ریال بیشتر شود و درآمد دولت تأمین شود، آقایان دولت نمی‌توانند اعتراض کنند و بر همین اساس ما در محاسباتمان گفته‌ایم برای تک‌نرخی شدن بنزین، باید بین 1700 تا 2000تومان یک نرخ را ثابت کنیم و با این قیمت درآمد ۳۱هزار میلیارد تومانی دولت نیز تأمین می‌شود.
 به گفته او برآوردها نشان می‌دهد اگر قیمت هر لیتر بنزین ۲هزار تومان تعیین شود، بالغ‌بر ۴۰هزار میلیارد تومان درآمد حاصل خواهد شد.

باید فشار تحمیلی به مردم کم شود
ارائه‌دهنده پیشنهاد بنزین تک‌نرخی، هدف اصلی این پیشنهاد را کاهش فشار تحمیلی به مردم عنوان می‌کند و معتقد است این کار بر سایر اهداف طرح بنزینی دولت تقدم دارد. جعفرزاده ایمن‌آبادی در پاسخ به این سؤال همشهری که با تک‌نرخی شدن بنزین، تکلیف مباحث مطرح شده در مورد قاچاق یا افزایش مصرف بنزین چه خواهد شد، می‌گوید: در هر صورتی بنزین  قاچاق می‌شود و بنزین 3هزار تومان هم صرفه قاچاق دارد؛ اما در شرایط فعلی فشار روی معیشت مردم است و باید این فشار کم شود. او می‌افزاید: بهانه دولت در طرح سهمیه‌بندی و گرانی بنزین، کسب درآمد 31هزار میلیارد تومانی است که در این پیشنهاد هم تحقق این درآمد تضمین می‌شود تا دولت بهانه‌ای برای مخالفت نداشته باشد. جعفرزاده‌ایمن‌آبادی، در مورد سرنوشت کارت سوخت پس از تک‌نرخی شدن بنزین نیز می‌گوید: سامانه کارت سوخت بخشی از اطلاعات مورد نیاز دولت و حاکمیت را تأمین می‌کند و می‌تواند برای توزیع بنزین تک‌نرخی نیز همچنان باقی بماند.

امکان تک‌نرخی کردن بنزین وجود دارد؟
روند روزافزون مصرف بنزین و قاچاق این فرآورده به‌دلیل قیمت پایین آن نسبت به نرخ بنزین در کشورهای همسایه، از عمده‌ترین عواملی بود که اجرای طرح بنزینی دولت را ناگزیر می‌کرد.
 به‌گزارش همشهری، پیش از اجرای طرح سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین، آمارهای اعلام شده متولیان امر حاکی از این بود که مصرف روزانه بنزین در ایران به 105میلیون لیتر رسیده و مقام معظم رهبری نیز از این میزان مصرف انتقاد فرمودند. در ادامه چند روز پس ‌از اینکه طرح ضربتی سهمیه‌بندی و تغییر نرخ بنزین اجرا شد، برآورد مصرف روزانه بنزین در اظهارات متولیان حوزه انرژی به 85میلیون لیتر کاهش یافت و 20میلیون لیتر کمتر از آمارهای قبل از اجرای طرح بود. 
در این وضعیت، دولت می‌توانست برای صادرات 20میلیون لیتر بنزین مازاد کشور برنامه‌ریزی کند و با انتقال درآمدهای حاصل از آن به تبصره14 لایحه بودجه سال99، کل این درآمد را برای توزیع یارانه در سایر حوزه‌ها اعم از حمل‌ونقل عمومی، درمان، آموزش و... هزینه کند. روی دیگر ماجرای بنزین این بود که دولت بعد از سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین به ازای فروش هر لیتر بنزین یارانه‌ای 500تومان و به ازای فروش هر لیتر بنزین آزاد 2هزار تومان درآمد بیشتر نسبت به قبل از اجرای طرح کسب می‌کند و طبق محاسبات اعلامی از سوی سازمان برنامه ‌و بودجه، درمجموع سالانه 31هزار میلیارد تومان از این محل درآمد اضافی نصیبش می‌شود.
 البته محاسبات کارشناسی انجام شده در مورد نرخ فروش بنزین یارانه‌ای و آزاد حاکی از این است که به‌صورت میانگین دولت هر لیتر بنزین را 2200تومان می‌فروشد که در این صورت روزانه 100میلیارد تومان و سالانه 36هزار میلیارد تومان درآمد کسب خواهد کرد. 

بر این اساس، به‌نظر می‌رسد با فرض تثبیت مصرف بنزین کشور در محدوده 85میلیون لیتر در روز، دولت می‌تواند قیمت بنزین را در محدوده 2200تومان تک‌نرخی کند و حتی برای سال آینده اگر افزایش منطقی مصرف بنزین نیز لحاظ شود، قادر است بنزین را در محدوده قیمتی 1700 تا 2000تومان که پیشنهاد آن به کمیسیون تلفیق بودجه ارائه شده است، تک‌نرخی کند.

 به کمیسیون تلفیق بودجه پیشنهاد شده با تضمین تأمین درآمد دولت از محل گرانی بنزین، نرخ این فرآورده در محدوده 1700 تا 2هزار تومان تک‌نرخی شود