جمع‌کردن زباله‌های فضایی شاید تا 2025

زهرا خلجی _ خبرنگار

فضا =  پروژه‌ای از سوی آژانس فضایی اروپا برای جمع‌آوری زباله‌های فضایی برنامه‌ریزی شده است. به گزارش دیلی‌میل، در این پروژه یک فضاپیما که عملکردی مثل یک کامیون جمع کردن زباله دارد با هزینه‌ای 100میلیون پوندی طراحی شده است تا قطعات و ماهواره‌های از رده خارج شده را از مدار زمین جمع‌آوری کند.این پروژه که دولت انگلیس هم برای حمایت از آن 10میلیون پوند هزینه کرده است، در جهت خلاص شدن از شر هزاران زباله ماهواره‌ای آغاز به‌کار خواهد کرد.

آژانس فضایی اروپا معروف به ESA استارتاپی سوئیسی را با نام ClearSpace برای این کار درنظر گرفته است که انتظار می‌رود نخستین ماموریت خود را در سال2025 انجام دهد. Clearspace-1 نام کامیون فضاپیمای بدون سرنشینی است که به‌طور ویژه برای هدف قراردادن بخشی از موشک آژانس فضایی اروپا که از سال2013 بیش از 700هزار متر بالاتر از زمین در حال پرواز است طراحی شده است. بازوهای روباتیک این فضاپیما زباله‌های فضایی مثل قطعات جدا شده موشک را گرفته و با اطمینان از رها نشدن این قطعات به سمت زمین بازمی‌گردد. این کار باعث می‌شود هم Clearspace-1 و هم قطعه موشک در جو بسوزند.
سازنده Clearspace-1  می‌گوید: این بهترین زمان برای چنین ماموریتی است، مسئله زباله‌های فضایی بیش از هر زمان دیگری چالش برانگیز شده است. امروز ما نزدیک به 2هزار ماهواره زنده در فضا داریم و بیش از 3هزار ماهواره که از مدار خود خارج شده‌اند و عملا سرگردان هستند. در سال‌های پیش‌رو تعداد ماهواره‌ها افزایش خواهند یافت و به این ترتیب صدها و حتی هزاران ماهواره در مدار پایینی زمین شناور می‌شوند.
وجود یک کامیون فضاپیما برای جمع کردن زباله‌های فضایی که اغلب قطعات جدا شده از ماهواره‌هاست بسیار لازم است تا شاید فضا نجات پیدا کند.
جان وارنر - مدیرکل آژانس فضایی اروپا - امیدوار است ماموریت Clearspace-1 مسیر را برای صنعت جدید زباله جمع‌کن‌های مدار زمین صاف کند. او می‌گوید: تصور کنید چقدر وحشتناک و ترسناک است روی دریایی شناور باشید که همه کشتی‌های گمشده تاریخ روی سطح آن باشند. این دقیقا شرایط فعلی در مدار زمین است و نمی‌شود اجازه داد به همین منوال ادامه پیدا کند.

زباله‌های فضایی از کجا می‌آیند؟
طبق تخمین کارشناسان 170میلیون قطعه به‌جا مانده از ماموریت‌های فضایی در فضاست که به آنها زباله‌های فضایی گفته می‌شود. این زباله‌ها می‌تواند به بزرگی یک موشک یا به اندازه یک تیله رنگی باشد. این قطعات از رده خارج در مدار در کنار زیرساخت‌های 700میلیارد دلاری فضایی در حال حرکت هستند اما فقط 22هزار قطعه قابل پیگیری است و با وجود اینکه قطعات قابلیت آن را دارند که با سرعت 27هزار کیلومتر در ساعت حرکت کنند حتی قطعات کوچک نیز می‌تواند به یک ماهواره در مدار زمین آسیب برساند. در چنین شرایطی روش‌های سنتی گرفتن زباله‌ها در فضا پاسخگو نیست.
لوله‌های مکشی در خلأ اصولا کار نمی‌کنند و نوارها و چسب‌ها نیز در فضای بسیار سرد قابلیت خود را از دست می‌دهند. گیرنده‌هایی که بر پایه مغناطیس هستند نیز قابل استفاده نیستند چون اکثر زباله‌های رها شده در مدار زمین مغناطیسی نیست. بنابراین بیشترین راه‌های پیشنهادی برای جمع‌آوری زباله‌های فضایی استفاده از نوعی جارو بود که بتواند در تعامل با زباله‌ها آنها را در یک مسیر قابل پیش‌بینی قرار دهد. دانشمندان به دو رویدادی که به‌طور فاجعه‌آمیز شرایط زباله‌های فضایی را بدتر کرد توجه دارند. اولی در فوریه2009 زمانی که ماهواره مخابراتی ایریدیوم و ماهواره کازموس 2251ارتش روسیه با یکدیگر برخورد کردند، رخ داد. 
و دومی نیز در ژانویه2007 زمانی که چین در حال آزمایش سلاح ضدماهواره‌ای روی یک ماهواره هواشناسی قدیمی به نام فنگویان بود. کارشناسان همچنین به 2سایتی که به طرز نگران‌کننده‌ای با انباشی از زباله‌های فضایی به هم ریخته است اشاره دارند. یکی مدار پایین زمین است که از سوی ماهواره ساتناو، ایستگاه بین‌المللی فضا، موشک سرنشین‌دار چینی و تلسکوپ هابل با حضور سایر ماهواره‌ها استفاده می‌شود. دیگری نیز مدار زمینی است که ماهواره‌های ارتباطات، هواشناسی و نظارتی از آن استفاده می‌کنند که معمولا موقعیت ثابتی را در نزدیکی زمین حفظ می‌کنند.

فراوانی زباله در فضا
طبق تخمین کارشناسان 170میلیون قطعه به‌جا مانده از ماموریت‌های فضایی در فضاست که به آنها زباله‌های فضایی گفته می‌شود. این زباله‌ها می‌تواند به بزرگی یک موشک یا به اندازه یک تیله رنگی باشد