تشکیل‌کمیته دلجویی در دولت و مجلس

فرزانه آئینی ـ روزنامه‌نگار

قرار است کمیته‌ای ویژه با محوریت اسحاق جهانگیری بین دولت و مجلس تشکیل شود که دو ماموریت ویژه را دنبال کند؛ یکی دلجویی از آسیب‌دیدگان و شنیدن حرف‌های آنها و دیگری برداشتن گام‌های عملی برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی بعدی. محمدرضا نجفی، نماینده تهران پیشنهاد‌دهنده این ایده در گفت‌وگو با همشهری از موافقت اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور با تشکیل این کمیته ویژه خبر داد و گفت: این پیشنهاد در نشست گذشته سران قوا مطرح شده است. «پیشنهاد دلجویی دولت و مجلس از آسیب‌دیدگان روی میز سران قوا»، «ما تا ابد فرصت نداریم»، «بپذیریم حذف و حصر و حاشیه‌نشین کردن سرمایه‌های نظام چاره کار نیست»، «وفاق ملی را جایگزین استرات‍ژی شکاف کنیم» و... مهم‌ترین فرازهای گفت‌وگوی ما با نجفی در مورد اعتراضات گرانی بنزین و باید‌ها و شایدهای برخورد با معترضان است. مشروح این مصاحبه درپی می‌آید.

تاکنون گزارش مستندی در مورد ابعاد، سطح ، گستردگی و شمار کشته‌شدگان و بازداشت‌شدگان ناآرامی‌های اخیر به مجلس ارائه نشده است. جمعی از نمایندگان برای در جریان قرارگرفتن از چند و چون اعتراضات آبان‌ماه طرح تشکیل کمیسیون ویژه بررسی اعتراضات گرانی بنزین را تدوین کرده‌اند، ارزیابی‌تان در این‌باره چیست و آیا می‌تواند مؤثر باشد؟
ورای اهمیت نظارت بر روند صورت‌گرفته در اعتراضات گرانی بنزین، من تصور می‌کنم که حوادث آبان منجر به تعمیق فاصله دولت و ملت شده است و ضرورتا بایستی اقداماتی برای جبران این فاصله انجام شود، اقدامات ما باید از 2وجه برخوردار باشد، یک وجه تشفی و دلجویی از آسیب‌دیدگان و مردم است، به این معنی که باید از همه کسانی که به هر ترتیب و به هر طریق از قبل این تصمیمی که توسط سران قوا گرفته شد - با همه اشکالاتی که داشت - متضرر و مغبون شدند و آسیب دیدند مورد دلجویی قرار گیرند و حرف‌هایشان شنیده شود، وجه دیگر اقدامات واقعی و اقداماتی است که برای پیشگیری از بروز آسیب‌ها و خساراتی باید تمهید شود که بر این اساس باید کمیته‌ای ویژه تشکیل و بدون فوت وقت فعال شود.

درحالی‌که با گذشت 3‌هفته از اعتراضات گزارش مستندی از آسیب‌دیدگان و خسارات ارائه نشده آیا پتانسیلی عملی برای تشکیل چنین کمیته‌ای میان پاستور و بهارستان وجود دارد؟
پیشنهاد تشکیل این کمیته را من هفته گذشته در جلسه‌ای با حضور اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور و جمعی دیگر از دوستان ارائه کردم که با محوریت او - جهانگیری - در دولت تشکیل شود و مجلس نیز در آن مشارکت داده شود تا همین 2بعد را دنبال کند (یعنی هم از آسیب‌دیدگان دلجویی کند و هم نظرات معترضان و آسیب‌دیدگان را جمع‌آوری و دنبال کند) و در قالب دستور کار مشترک مجلس و دولت قرار دهد، و حتی جمعی از آسیب‌دیدگان و معترضان را به دیدار مسئولان و سران کشور ببرند و به‌طور مستقیم هم برخی از مسائل و مشکلاتشان را مطرح کنند.

نگاه دولت به این ایده چه بود؟
معاون اول رئیس‌جمهور از این طرح استقبال کرد و قرار شده این موضوع در جلسه ‌شنبه سران قوا مطرح شود.

با توجه به فضای ایجاد شده بعد از اعتراضات، شما فکر می‌کنید این طرح اجرایی می‌شود؟
در هر صورت بحث تشکیل چنین کمیته‌ای و با چنین دستور کاری و آنچه بعد به آن اضافه شد که خسارات وارده - زمینه‌ها، دلایل و علل بروز اعتراضات - احصا شود و همه این اقدامات منجر به اقدامات پیشگیرانه برای ایجاد چنین فضایی شود به عقیده من اصل کار، گامی ضروری و مهم است که باید به آن توجه کرد.

اعتراضات گرانی بنزین گذشته از غافلگیری که برای مردم و نمایندگان مجلس داشت، نوعی احساس ناامیدی به قشری از جامعه منتقل کرده است، ریشه این احساس یأس را در چه می‌بینید؟
واقعیت این است که شرایط اجتماعی ایران از دید بخشی از مردم کشور رضایت‌بخش نیست این جمع از شرایط زندگی، محیط اجتماعی و وضعیت اقتصادی خود ناراضی‌اند چرا که قدرت خرید‌شان را از دست داده‌اند، بسیاری از مردم در تنگنای بیکاری و امنیت شغلی هستند و مردم در نگاه به آینده امیدبخشی کمی می‌بینند، ‌شاید بشود گفت که احساس زوال اجتماعی دربین این بخش از جامعه در حال گسترش است. میزان نارضایتی‌ها به روشنی در اعتراضات اخیر هویدا شد و نیازی به ذکر ندارد، نکته مهم این است که صدای نارضایتی شاید گاهی ناهنجار باشد و مورد سوء‌استفاده دشمنان قرار بگیرد اما این صدا را باید به دقت شنید.

چرا به‌رغم پایان اعتراض‌ها و وعده‌های مسئولان برای ارائه سبد‌های معیشتی به قشر ضعیف و کم‌درآمد خیلی احساس امید به بهبود شرایط در بین جامعه و حتی جمعی از نمایندگان مجلس دیده نمی‌شود؟
به دلایل متفاوتی می‌توان اشاره کرد اما مهم‌ترین دلیل اینکه تصور غالب جامعه و حتی مسئولان این است که مشکلات درحال تشدید است، چراکه سیاست‌هایی که در سال‌های گذشته برای حل مشکلات به‌کار گرفته شده کارآمد نبوده است.
در بین انبوه مشکلات بروز کرده حالا ضرورت انسجام سیاستی بیش از پیش عیان شده است، چرا که برخی سیاست‌ها در تعارض باهم قرار گرفته‌‌اند و مجموعه آنها منجر به ناکارآمدی سیاست‌ها شده است.

راه‌حل چیست؟ 
باید باور کنیم که ما تا ابد فرصت نداریم، باید امروز برای مسائل بروز یافته چاره‌سازی‌ صورت بگیرد، من معتقدم این گره‌های بروزیافته هنوز با دست بازشدنی هستند به شرط اینکه زمان را از دست ندهیم و باورکنیم که الان زمان بسیج تمام پتانسیل‌هاست. الان زمان آن است که بپذیریم حذف و حصر دلسوزان و حاشیه‌نشین کردن سرمایه‌های نظام چاره کار نبوده و دامن زدن به آن شرایط را دشوار‌تر می‌کند، ما برای حل مشکلات متداخل و پیچیده‌ای که بروز و ظهور یافته‌اند باید به سمت وفاق ملی گام برداریم و بدانیم حصول وفاق ملی برای حل مشکلات تنها چاره کار است. 





بروز 3 مشکل اساسی در کشور

طی سال‌های گذشته 3 مشکل اساسی در کشور بروز یافته است؛ اول مشکل کرامت منزلت و حقوق برابر ایرانیان به معنی به رسمیت شناختن واقعی کثرت در جامعه ایرانی و به رسمیت شناختن همه ایرانیان با حقوق. دوم مشکل نابرابری، ‌طرد، فقرومحرومیت و سوم مشکل نمایندگی به‌معنای نبود فقدان متناسب صدای گروه‌های متفاوت اجتماعی و فقدان قدرت تأثیر‌گذاری متوازن شهروندان در فرایندهای سیاستگذاری عمومی که اگر دیده نشوند به بستر دخالت‌های بیرونی و امنیتی منجر می‌شوند.  در این میان باید بدانیم استرات‍ژی شکاف ایران را درگیر مشکلات تمام‌عیار می‌کند و باید همه با هم و با وفاق ملی حل شود و اگر به وفاق ملی نرسیم بحران‌های مذکور به بحران‌های ناکارآمدی، بحران مشارکت و بروز نارضایتی‌های بیشتر منجر خواهد شد آن هم در زمانی که دشمنان ریز و درشت چشم به نقاط ضعف ما دارند و می‌خواهند در رقابت‌های منطقه‌ای و ژئوپلیتیکی از ما پیشی بگیرند.