سقوط سفر

آوین آزادی_روزنامه نگار

شاید یکی از نخستین آسیب‌های تورم 40درصدی، کاهش سهم سفر و تفریحات جانبی مثل رستوران ‌رفتن یا کافه‌نشینی در سبد هزینه‌های خانوار است. براساس آخرین گزارش بانک مرکزی رستوران و هتل 1/2درصد از کل هزینه خانوار را به‌ خود اختصاص می‌دهد و تفریح و امور فرهنگی هم به اندازه 9/1درصد در سبد هزینه خانوار جای دارد. همچنین هزینه برای هتل و مسافرخانه بدون تور، 1/0درصد از کل هزینه‌های خانوار  است. از سوی دیگر مرکز آمار در یکی از گزارش‌های اخیر خود اعلام کرده که تعداد گردشگران خروجی از ایران در سال 97، 3میلیون و 300هزار نفر کاهش داشته است. این موضوعی است که جامعه تورگردانان ایران هم صحت آن را به نوعی تأیید می‌کند. رویگردانی تحمیلی مردم از سفرهای خارجی، چه اروپایی و چه آسیایی، بیشتر است. آژانس‌های فعال می‌گویند تعداد سفرها به اروپا تا 70درصد کاهش پیدا کرده و گران‌شدن دِرهم را دلیل رویگردانی گردشگران ایرانی از کشورهای عربی همسایه می‌دانند و اعتقاد دارند همچنان قیمت لیر به پول ایرانی‌ها نزدیک‌تر و مقصد محبوب ایرانی‌ها در نابسامانی‌های اقتصادی هنوز ترکیه است. به گفته آنها هم‌اکنون یک ایرانی برای سفر به دوبی باید ویزای 270هزارتومانی سال گذشته را به‌دلیل کاهش قیمت پول ملی یک میلیون تومان بخرد.
رستوران رفتن هم یکی دیگر از تفریحاتی است که گرانی‌های اخیر آن را از سبد هزینه خیلی از خانواده‌ها خارج کرده است. رئیس اتحادیه رستوران‌داران می‌گوید: «با گوشت کیلویی حدود 100هزار تومان، نه برای مشتری می‌صرفد که بیرون از خانه غذا بخورد و نه برای صاحب رستوران که غذایی با کیفیت سرو کند».

تعداد سفرهای خارجی 50درصد کمتر شده است
تورهای مسافرتی خالی می‌مانند

«اکثر راهنماها بیکار شده‌اند و تعداد تورهای خروجی تا حدود 75درصد کاهش پیدا کرده است»؛ این موضوعی است که امیرحسین اربابان، مؤسس جامعه راهنمایان تور، به آن اشاره می‌کند و به همشهری می‌گوید: «چیزی که غیرقابل انکار است، این است که تعداد تورهای خروجی کاهش پیدا کرده‌اند. امروز دیگر فقط گروه‌هایی که به منابع مالی بزرگی متصل‌ هستند می‌توانند در تورهای خارجی ثبت‌نام کنند و همین درآمد تورهای مسافرتی را به طرز چشمگیری کاهش داده است».
این کارشناس گردشگری و راهنمای تور می‌افزاید: «تورم‌ کنونی و کاهش قدرت خرید مردم سفرهای داخلی را هم تحت‌تأثیر قرار داده است. بسیاری از افرادی که سابقا از تورهای گردشگری برای سفرهای داخلی خود استفاده می‌کردند امروز تلاش می‌کنند با به حداقل رساندن هزینه‌ها سفر کنند؛ البته اگر بتوانند. این موضوع امنیت شغلی راهنمایان تور را به خطر انداخته است». اربابان می‌افزاید: «همه اینها این در حالی اتفاق می‌افتد که تورهای ورودی به ایران هم به واسطه ترس توریست‌ها از حضور در ایران و احساس عدم‌امنیتی که به آنها القا شده هم کاهش پیدا کرده و درواقع افزایش قیمت دلار در این حوزه هم برای ایران و صنعت گردشکری کشورمان درآمدزایی نکرده است».
حرمت‌الله رفیعی، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران، هم اظهارات مشابهی دارد و در این‌باره به ایسنا گفته است: «در 2سال اخیر سفر مردم از هر نوع (خارجی و داخلی) به شکل قابل توجهی کم شده است». او با بیان اینکه سفرهای خارجی به استناد حجم فروش تورها و بلیت هواپیما در آژانس‌های مسافرتی حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد کاهش داشته، گفته که بی‌ثباتی نرخ ارز، برنامه‌ریزی سفر را تحت‌تأثیر قرار داده است.
کاهش تعداد سفرها در شهرستان‌ها بیشتر محسوس است. برای مثال مجید فرقانی، دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان رضوی، گفته است: «سفرهای خارجی از این استان در مقایسه با سال گذشته بیش از ۸۰درصد کاهش یافته است».

ضریب اشغال هتل‌ها حداقل 30درصد کاهش پیدا کرده است 
تخفیف‌های دائمی برای بقا 

 آمار اتاق‌های خالی هتل‌ها و صندلی‌های خالی پروازها، گویای واقعیت سفرهای داخلی است. در نشستی هتل‌داران اعلام کردند که امسال در مقایسه با سال گذشته ۲۰‌درصد بیشتر خالی بوده‌اند. محمد‌علی فرخ‌مهر، رئیس اتحادیه هتل‌داران، با تأیید خالی شدن هتل‌ها به همشهری می‌گوید: «اگرچه گرانی دلار می‌تواند برای صنعت گردشگری ما مفید واقع شود، اما هم حضور توریست‌های خارجی به واسط ناآرامی‌های بین‌المللی و هم حضور بازرگانان و تجار به واسطه تحریم‌ها در ایران کم شده است. از طرف دیگر امروز دیگر سفر‌کردن در اولویت جامعه ایرانی قرار ندارد چرا‌که قدرت خرید مردم پایین آمده و دهک‌های کم‌درآمد جامعه در حال دست و پنجه نرم کردن با مشکلات بزرگ‌تری هستند و دیگر نمی‌توانند تفریح و گردش را در اولویت‌های خود قرار دهند».
فرخ‌مهر در ادامه می‌گوید: «همه اینها را بگذارید کنار افزایش هزینه‌هایی که یک هتل‌دار با آن در سال‌های اخیر مواجه شده است. ما مجبوریم  برای خالی‌ نماندن اتاق‌ها و جلوگیری از ضرردهی همواره پایین‌تر از نرخ واقعی خود اتاق‌هایمان را در اختیار مسافران بگذاریم».
او با اشاره به کاهش 30تا 35درصدی ضریب اشغال هتل‌ها در ایران می‌گوید: «در کنار این کاهش، درآمد ما به‌خاطر تخفیف‌هایی که درنظر می‌گیریم، حدود 40درصد نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرده است و از سوی دیگر هزینه‌های ما حداقل 15درصد نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده و همه اینها در کنار هم یعنی ما بین 30تا 60درصد کاهش ضریب اشغال نسبت به 2سال پیش مواجه هستیم». فرخ‌مهر بر این باور است که اگر اوضاع به شکل کنونی ادامه پیدا کند ممکن است بسیاری از هتل‌ها ورشکست شوند.

40 واحد رستوران برای اتحادیه درخواست ابطال مجوز فرستادند 
رونق از رستوران‌ها رفته 

گرانی‌ها نخستین جایی را که هدف می‌گیرد رستوران‌هاست. این موضوعی است که سیدعلی‌اصغر میرابراهیمی، رئیس اتحادیه دارندگان رستوران‌ و سلف‎سرویس تهران، به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «وضعیت اقتصادی در سال گذشته موجب شد که بیش از 180رستوران جواز خود را باطل کنند و تعطیل شوند؛ روندی که متوقف هم نشده و در سال98 ادامه پیدا کرده. از ابتدای فروردین‌ماه تا پایان مهر‌ماه سال‌جاری هم 40واحد دیگر درخواست ابطال جواز برای ما فرستاده‌اند، این در حالی است که کمتر از 100واحد در همین سال مورد بحث، تاسیس شده است». کاهش قدرت خرید مردم موجب شده که حضور در رستوران‌ها برای صرف غذا کمتر شود. میرابراهیمی می‌گوید: «کار یک رستوران‌دار بسیار سخت است. در شرایط تازه اقتصادی کشور، رستوران‌دار باید بتواند حقوق و دستمزد و بحران‌ها و رفتار با ارباب‌رجوع را مدیریت کند و مراقب مالیات‌های سنگین و چرخه معیوب مالیات بر ارزش‌افزوده هم باشد. باید راه درست پیدا‌کردن مواداولیه با کیفیت اما به قیمت مناسب‌تر را پیدا کند، وگرنه بازار به او رحم نمی‌کند». به گفته ابراهیمی رستوران‌دار نمی‌تواند در شرایط کنونی متناسب با تورم، قیمت‌های موجود در منو را افزایش دهد چراکه همین درآمد کج‌دار و مریزی که دارد هم دچار تزلزل می‌شود.