آژانس روی گسل گام چهارم

اسماعیل سلطنت پور _ خبر‌نگار

گام چهارم اقدامات کاهشی ایران در برجام برداشته شد و ایران با آغاز غنی‌سازی‌ در سایت فردو مهلت دوماهه دیگری به اروپایی‌ها داد تا برای عملی کردن وعده‌هایشان اقدام کنند. ایران همزمان با گام چهارم با اخراج یک بازرس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تلنگری هم به مهم‌ترین پایه برجام زد؛ نظارت آژانس! حسن روحانی چهارشنبه آغاز غنی‌سازی‌ در سایت فردو را اعلام کرد و بلافاصله سیلندرهای حامل 2هزار کیلو گاز هگزا فلوراید اورانیوم (UF6) از سایت هسته‌ای نطنز، عازم فردو شد و در حضور بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عملیات گازدهی به 1044سانتریفیوژ موجود در سایت فردو آغاز شد. ایران پیش از اجرای گام چهارم با حضور خبرنگاران در سایت نطنز گازدهی به زنجیره 30تایی سانتریفیوژ ‌ای‌آر6 را آغاز و برای نخستین‌بار یک عدد سانتریفیوژ پیشرفته با نام ‌ای‌آر9 را رونمایی کرد که ظرفیت غنی‌سازی‌ 50برابر بیشتر از نسل ای‌آر1 دارد. ایران برای نخستین‌بار درهای سایت هسته‌ای فردو را امروز به روی خبرنگاران می‌گشاید تا خبرنگاران هسته‌ای آغاز غنی‌سازی‌ در این سایت را در گود سایت نظاره کنند، فردا نیز  قرار است عملیات بتن‌ریزی فاز دوم نیروگاه هسته‌ای بوشهر با حضور مقامات ایران و روسیه اجرایی شود.

افشای خرابکاری در سایت نطنز

یک روز پس از آنکه سازمان انرژی اتمی ایران خبر داد به‌دلیل اخطار دستگاه‌های هشدار‌دهنده مانع ورود یک بازرس زن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به سایت نطنز شده، نماینده ایران نزد آژانس جزئیاتی از این واقعه را شرح داد.
کاظم غریب‌آبادی پس از شرکت در جلسه غیرعلنی شورای حکام آژانس برای بررسی یک موضوع پادمانی و همچنین وضعیت یکی از بازرسان آژانس در ایران، ابعاد جدیدی از این نشست را تشریح کرد. او با انتقاد از برگزاری این نشست برای بررسی دو موضوع عادی که به هیچ وجه وصف فوری ندارند، گفت: این موضوع، مورد انتقاد برخی کشورهای دیگر نیز قرار گرفت. غریب‌آبادی درخصوص اقدام مشکوک ضد‌امنیتی بازرس آژانس، اظهار کرد: درخصوص این موضوع، گزارش مبسوطی را به اعضای شورای حکام و آژانس، ارائه کردیم. 28اکتبر2019، (6آبان) گروهی از بازرسان برنامه بازدید از سایت هسته‌ای نطنز را داشته و مطابق رویه‌های معمول نیز همواره فرایند بازرسی معمولی در ورودی مجموعه انجام می‌گردد که شامل استفاده از دستگاه‌های تشخیص شیمیایی ویژه برای کشف طیفی از مواد انفجاری که حاوی نیترات هستند، است. حین انجام فرایند بازرسی معمول، آلارم دستگاه تشخیص روی فرد معینی روشن گردید که تیم امنیتی این فرایند را مجددا چندبار تکرار کرد و نتایج، هربار برای یکی از بازرسان یکسان بود. سفیر کشورمان با اشاره به اینکه تیم امنیت مشکوک گردید که روشن شدن آلارم ممکن است به‌علت لباس‌های بازرس مذکور و یا وسایل شخصی او باشد، افزود: تیم حفاظت مجموعه، از وی خواست تا مورد بررسی بیشتر قرار گیرد و وی نیز قبول کرد. تیم امنیتی حتی سرویس بهداشتی را که این بازرس از آن استفاده کرد با دستگاه‌های مخصوص چک کردند، که دستگاه‌ها با حساسیت بیشتری آلارم دادند.

نماینده دائم کشورمان افزود: با رضایت بازرس مذکور و در حضور وی و همکارانش و با هماهنگی با مقامات آژانس، از محل اقامت وی بازدید و متعاقبا برخی لوازم و داروهای وی چک و بررسی شد که داروهای وی مشکلی نداشت، اما دستگاه‌ها روی کیف خالی وی آلارم می‌دادند. پس از تماس با دبیرخانه آژانس و با هماهنگی و موافقت مقامات آژانس، برخی نمونه‌گیری‌ها از همان کیف دستی صورت پذیرفت و به‌طور مشترک، پلمب شد. غریب‌آبادی تأکید کرد: از همان ابتدا، بازرسان آژانس مقامات ذیربط را در مقر این سازمان در وین در جریان قرار دادند و دبیرخانه در تمام مدت، در ارتباط نزدیک با دپارتمان پادمان ایران و نمایندگی دائم ایران در وین بود.
این دیپلمات کشورمان در ادامه خاطرنشان کرد: هیچ‌چیزی نمی‌تواند جایگزین تعهد آژانس برای همکاری در تحقیق اقدامات متخلفانه احتمالی کارمندان و یا بازرسانش و مسئولیت کامل آن گردد. به‌دلیل ماهیت این رویداد، ایران رسما از آژانس خواسته است تا نام بازرس مذکور را از فهرست بازرسان تعیین‌شده برای جمهوری اسلامی ایران خارج نماید و یک بازرس جایگزین معرفی کند.

وی افزود: نیازی به گفتن نیست که ایران نیز همانند تمامی دیگر اعضای آژانس، نمی‌تواند از هرگونه رفتار یا اقدامی علیه ایمنی و امنیت تاسیسات هسته‌ای‌اش چشم‌پوشی کند، به‌ویژه اینکه تلاش‌هایی در جهت انجام خرابکاری در سایت‌های هسته‌ای ایران نیز انجام شده است. پیش از این اقدامات خرابکارانه ای از طریق فروش قطعات معیوب و یا  تلاش برای نفوذ  ویروس های رایانه ای به سایت های هسته ای ایران  گزارش شده بود و از این گذشته ایران برخی آلودگی های قبلی در مراکز حساس خود را به اقدامات خرابکارانه مرتبط کرده است. از جمله اینکه گزارش شده پس از ادعای رژیم صهیونیستی مبنی بر سرقت برخی اسناد از انباری در تورقوزآباد ماموران موساد اقدام به آلوده کردن این سایت کرده اند. پیش از این آلودگی ها در سانتریفیوژ های قدیمی ایران مورد سوال آژانس قرار گرفته بود که در نهایت آژانس قانع شد این آلودگی ها مربوط به غنی سازی درصد بالا در کشور مبدا یعنی پاکستان بوده و ارتباطی با ایران نداشته است. غریب‌آبادی در پایان خاطرنشان کرد که سنجش‌های مکرر با استفاده از تجهیزات تشخیص‌دهنده مختلف، نتایج یکسانی را نشان داده است. بنابراین، هیچ شکی وجود ندارد که برخی مواد مشکوک در این حادثه وجود داشته است. نتایج بررسی نمونه‌ها توسط ایران و آژانس، می‌تواند اطلاعات بیشتری را درباره ماهیت مواد مورد بحث در آینده ارائه کند. به‌منظور تکمیل تحقیقات کنونی، رایزنی‌های ایران و آژانس درخصوص این موضوع ادامه دارد و ایران، انتظار همکاری ضروری و مناسب از سوی آژانس را دارد.

پس از پایان نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین این آژانس در بیانیه‌ای اعلام کرد که روایت ایران را از اتفاقی که برای یکی از بازرسانش افتاده قبول ندارد و اقدام ایران را در این زمینه غیرقابل‌قبول می‌داند. آژانس در بیانیه‌ خود گفته است که هفته گذشته یکی از بازرسانش به‌صورت موقت از ترک ایران منع شده، درحالی‌که آژانس به‌طور مشخص از ایران خواسته که به او اجازه دهد ایران را ترک کند. کورنل فروتا، دبیرکل موقت آژانس در این بیانیه گفته است: آژانس به رایزنی با ایران برای روشن شدن موضوع ادامه می‌دهد. هویت یا ملیت بازرس اخراجی آژانس مشخص نشده است اما یک منبع به خبرنگار همشهری گفته ایران اطلاعات تکمیلی‌تری درباره ماجرای بازرس آژانس در اختیار دارد که در صورت لزوم اعلام خواهد کرد.



آژانس: تأیید می‌کنیم!
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرد که ایران گاز هگزافلوراید اورانیوم (UF6) را به تاسیسات غنی‌سازی سوخت فردو انتقال داده است.


آمریکا: نگران شده‌ایم!
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا که سال قبل گفته بود اطمینان دارم ایران برنامه هسته‌ای‌اش را از سر نمی‌گیرد  گفت: گام ایران برای افزایش برنامه هسته‌ای در فردو موجب نگرانی است!


آلمان: نمی‌دانیم چه‌کار کنیم
آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان: ما هنوز تصمیم نهایی خود را نگرفته‌ایم. اما با هر قدمی که ایران برمی‌دارد، طبیعتا موقعیت دشوارتر می‌شود.


انگلیس: اقدام ایران مغایر برجام است!
دومنیک راب، وزیر خارجه انگلیس ادعا کرد: اقدام اخیر ایران به‌وضوح با توافق هسته‌ای مغایرت دارد.


روسیه: ایران معاهدات را نقض نکرده
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه: ایران پروتکل الحاقی توافقات پادمانی آژانس را نقض نکرده است.


عراقچی : منافع ما مهم‌تر از برجام است
سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه: حفظ منافع ایران مهم‌تر از یک توافق است. ایران به‌اندازه کافی به دیپلماسی فرصت داده و اگر شرایط تغییر نکند در مسیر کاهش تعهدات حرکت خواهیم کرد.


فرانسه: ایران قصد خروج دارد!
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه: من فکر می‌کنم این نخستین‌بار است که ایران به‌گونه‌ای آشکار و بی‌پرده تصمیم گرفته است از برجام خارج شود که این نشان‌دهنده یک تغییر موضع اساسی است.


ظریف برگردید تا برگردیم
وزیر خارجه ایران: چهارمین گام ما در تعلیق یکی از مفاد برجام، در پاراگراف36 برجام، به‌عنوان پاسخی به نقض عهد ایالات متحده و تروئیکای اروپا پیش‌بینی شده است. راه‌حلی آسان برای ایالات متحده و تروئیکای اروپا: به تعهدات خود پایبند باشید، ما این مسیر را برخواهیم گشت.


چین: مقصر آمریکاست
گنگ شوانگ، سخنگوی وزارت‌خارجه چین در کنفرانس خبری  درباره  گام چهارم ایران گفت: ما این گزارش‌ها را دریافت کرده‌ایم. ریشه تنش‌های حال حاضر مسئله هسته‌ای ایران را می‌توان در خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای برجام و اعمال کمپین فشار حداکثری علیه ایران یافت.

گام‌های ایران

18اردیبهشت98

 توقف فروش  اورانیوم و آب سنگین و عبور از سطح مشخص برای غنی‌سازی ‌ و تولید آب سنگین

16تیر98

 عبور از محدودیت غنی‌سازی‌ 3.67 به 4.2درصد

15شهریور98 

عبور از محدودیت زمانبندی برجام در تحقیق و توسعه

15آبان98
 
آغاز فرایند غنی‌سازی‌ در سایت فردو