خاورمیانه
آتش‌بس شکننده در سوریه
ترکیه و کردهای سوریه، یکدیگر را به نقض آتش‌بس موقت در شمال سوریه متهم می‌کنند
اعلام آتش‌بس در شمال سوریه، با بی‌اعتنایی ترکیه و نیروهای کرد مواجه شد و دو طرف بارها تا عصر دیروز به روی هم آتش گشودند و یکدیگر را به نقض این توافق متهم کردند.
به گزارش بی‌بی‌سی، آمریکا پنجشنبه اعلام کرد که موافقت ترکیه را با یک آتش‌بس موقت 5روزه جلب کرده است. هدف از این آتش‌بس، خروج نیروهای کرد از منطقه امن مورد نظر ترکیه اعلام شده بود. از نظر ترکیه، کردهای شمال سوریه که نیروی اصلی تشکیل‌دهنده نیروهای دمکراتیک سوریه هستند، تروریست هستند و هدف از عملیات تهاجمی به شمال‌شرق سوریه، عقب‌راندن این نیروها از منطقه امنی به عمق 32کیلومتر در مرز با ترکیه است. آتش‌بس اعلام‌شده که بعد از دیدار مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه اعلام شد، البته عمر زیادی نداشت و بلافاصله بعد از آن، گزارش‌های زیادی از درگیری‌ها در شمال سوریه منتشر شد. این درگیری‌ها تا دیروز ادامه داشت و تقابل پراکنده در برخی مناطق، به‌ویژه شهر مرزی رأس‌العین گزارش شد.
وزارت دفاع ترکیه، دیروز نیروهای دمکراتیک سوریه را متهم کرد که 14عملیات «تحریک‌آمیز» از بعد از اعلام آتش‌بس انجام داده‌اند و تأکید کرد که نیروهای ترکیه، به این توافق پایبند هستند. در‌مقابل نیروهای دمکراتیک سوریه (اس‌دی‌اف) ارتش ترکیه را به نقض این آتش‌بس متهم کرد. اس‌دی‌اف، دیروز از مایک پنس درخواست کرد تا به ترکیه برای احترام گذاشتن به این آتش‌بس فشار بیاورد.
در بیانیه کردهای سوریه آمده است: «با وجود ارتباطات مداوم با طرف آمریکایی و وعده‌ای که برای حل مشکل داده شده است، هیچ پیشرفت قابل ملاحظه‌ای در این‌باره حاصل نشده است.»
سازمان دیده‌بان حقوق بشر سوریه که در لندن مستقر است، دیروز اعلام کرد که انتقال کمک‌های انسان‌دوستانه به شهر رأس‌العین معلق شده و امکان دسترسی به این شهر به این منظور وجود ندارد. این سازمان جمعه اعلام کرد که عملیات ترکیه در این منطقه، باعث کشته‌شدن 86غیرنظامی شده است. تهاجم گسترده ترکیه به مناطق کردنشین در منطقه مرزی با این کشور، همچنین باعث آوارگی 160تا 300هزار غیرنظامی شده است.
آتش‌بس موقت بعد از آن حاصل شد که پنس در سفر به آنکارا، با اردوغان دیدار کرد. آمریکا وعده داده است که درصورت به‌دست آمدن آتش‌بس دائمی، تحریم‌هایی را که اخیرا به‌خاطر حمله ترکیه به کردها علیه این کشور وضع کرده، لغو خواهد کرد. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا که متهم است با بیرون‌کشیدن نیروهای آمریکایی از شمال سوریه کردها را تنها گذاشته و عملا به ترکیه برای حمله چراغ سبز نشان داده، از آتش‌بس موقت استقبال کرده و گفته است که این توافق، «جان میلیون‌ها نفر» را نجات خواهد داد. او با وجود گزارش‌هایی درباره نقض آتش‌بس، همچنان از تداوم آن استقبال کرده‌است.
روز جمعه اما اردوغان اعلام کرد که آتش‌بس تنها درصورتی ادامه خواهد داشت که نیروهای کرد شمال سوریه، کاملا از منطقه امن مورد نظر ترکیه خارج شوند. به گزارش الجزیره، او که در استانبول صحبت می‌‌کرد اعلام کرد که نیروهای کرد «بدون استثنا» باید منطقه‌ای به عمق 32کیلومتر را در نوار مرزی به طول 440کیلومتر تخلیه کنند؛ «اگر وعده‌ها تا سه‌شنبه عصر عملی شوند، مسئله منطقه امن حل می‌شود. در غیراین‌صورت، عملیات در همان لحظه‌ای که 120ساعت (طول زمان آتش‌بس موقت) تمام شود، از سر گرفته می‌شود.» رئیس‌جمهور ترکیه همچنین از ادامه حضور نظامی ترکیه به منظور عملیات نظارتی در منطقه خبر داد. از نظر نیروهای دمکراتیک سوریه، این توافق باریکه‌ای به عمق 12کیلومتر را شامل می‌شود.
اقدام غیرمنتظره ترامپ در خروج نیروهای آمریکایی، با انتقادهای گسترده‌ای در واشنگتن و فراتر از آن مواجه شد و کردها دولت آمریکا را متهم کردند که از پشت به آنها خنجر زده است. ترامپ از تصمیم خود برای خروج نیروهای آمریکایی از شمال سوریه دفاع کرده است. با کنار‌کشیدن آمریکایی‌ها از منطقه، نیروهای کرد مجبور شدند برای مقابله با تهاجم ترکیه، با دولت مرکزی سوریه وارد مذاکره شوند و در‌پی توافق با دولت، نیروهای ارتش سوریه وارد منطقه‌ای شد که در سال‌های اخیر به‌صورت خودمختار توسط کردها اداره می‌شد.
بسیاری، این توافق اضطراری بین کردها و سوریه را یک پیروزی بسیار بزرگ برای بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور و روسیه حامی اصلی او می‌دانند. برخی از مخالفان جدی اقدام اخیر ترامپ، هم‌حزبی‌های او هستند. میچ مک‌کانل، رئیس اکثریت جمهوریخواهان در سنا هم به جمع منتقدان ترامپ اضافه شده و در یادداشتی که برای روزنامه واشنگتن‌پست نوشته، این اقدام را یک «کابوس استراتژیک» خوانده است. مک‌کانل در مقاله خود همچنین بیرون‌کشیدن نیروهای آمریکایی را «یک اشتباه استراتژیک» خوانده و نوشته است: «ترکیب بیرون‌کشیدن نیروهای آمریکایی و افزایش خصومت ترکیه و کردها، در حال ایجاد یک کابوس استراتژیک برای کشور ماست.» او همچنین به این مسئله اشاره کرده که با وجود برقراری آتش‌بس، مبارزه با داعش در این منطقه، ضربه سنگینی خورده است.
یکی از پیامدهای نگران‌کننده بروز تنش‌ها در منطقه مرزی ترکیه و سوریه، احیای دوباره داعش است؛ نیروهای دمکراتیک سوریه، یکی از بازیگران اصلی مبارزه با داعش بودند و ده‌ها هزار زندانی داعش و خانواده‌‌های آنها را در اختیار دارند. با شروع حمله ترکیه، کنترل کمپ‌ها و زندان‌هایی که کردها مسئول آن هستند، متزلزل شده و گزارش‌های زیادی درباره فرار زندانیان داعش منتشر شده است. بی‌ثباتی در منطقه همچنین به جان‌گرفتن داعش کمک کرده است.
