سواد سلامت روان

مصطفی معین _ رئیس کرسی یونسکو در آموزش سلامت

از نظر سازمان بهداشت جهانی (WHO)، تعریف سلامت روان، برخورداری فرد از سلامتی و توانایی تشخیص قابلیت‌ها و توانمندی‌های خویش، انطباق با استرس‌های روزمره زندگی، انجام کار و تلاش سازنده و مفید و مشارکت فعال در مسائل و امور اجتماعی است. چنین افرادی علاوه بر اینکه از کیفیت زندگی مطلوبی برخوردار هستند و به‌خوبی زندگی می‌کنند، باید به سایر افراد نیز در داشتن زندگی خوب کمک ‌کنند، همچنین داشتن رفتاری متناسب با شرایط پیرامونی از اصلی‌ترین خصوصیت‌های نشانگر سلامت روانی افراد است.

یکی از مهم‌ترین اهداف برگزاری هفته سلامت روان، ارتقای سطح «سواد سلامت» در جامعه است. سواد سلامت طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، عبارت است از داشتن مهارت‌های اجتماعی و شناختی که به یک فرد انگیزه همکاری با پزشک، توانایی دسترسی به اطلاعات و توصیه‌های پزشکی و درک و به‌کار‌گیری آنها را می‌دهد تا بتواند با حفظ سلامتی خود، کیفیت زندگی‌اش‌‌ را بهبود بخشد.

چنانچه در جامعه ایرانی فردگرایی و فعالیت‌های فردی بر مشارکت‌های اجتماعی توفق و برتری داشته باشد، بیانگر این است که جامعه ما از دیدگاه سلامت روان دچار نقص است و در این زمینه عواملی وجود داشته که سبب شده ‌سرمایه‌های اجتماعی ما نیز به حداقل برسد. وظیفه خطیر حفظ و ارتقای سلامت روان و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های روانی به‌تنهایی از عهده دولت خارج است. تحقیقات و برنامه‌ریزی برای حفظ و ارتقای سلامت روان نیازمند آموزش‌های عمومی و ارتقای فرهنگ سلامت از بستر شبکه‌های اجتماعی، نهادهای مدنی، مشارکت مردم و همچنین برنامه‌های راهبردی در جهت ارتقای بینش افراد نسبت به مشکلات روان‌شان است تا بتوانیم شکل متعادلی از سلامت روان را در سطح جامعه نظاره‌گر باشیم. برگزاری هفته سلامت روان با همکاری اداره کل سلامت شهرداری، کرسی یونسکو در آموزش سلامت و بسیاری از نهادهای دیگر با 2محوریت اصلی ارتقای «سواد سلامت روان» یا افزایش آگاهی جامعه نسبت به اصول و مفاهیم بهداشت روان و تغییر و اصلاح نگرش افراد جامعه نسبت به بیماری‌های روانی-عصبی، گامی بسیار مهم در تحقق اهداف بلندمدت جامعه روانپزشکان، روانشناسان و افراد دغدغه‌مند جامعه نسبت به موضوع سلامت روان است. در سلامت روان، مسئله انگ و انگ‌زدایی در رأس اولویت‌های برنامه‌های بهداشتی- درمانی و آموزشی و پژوهشی است. این است که در دهمین همایش سالانه «سلامت روان و رسانه» نیز که توسط کرسی یونسکو در آموزش سلامت و انجمن علمی روانپزشکان ایران و با همکاری چندین نهاد و انجمن علمی و تخصصی دیگر در روزهای 30بهمن و اول اسفند امسال برگزار می‌شود، موضوع «انگ و چالش‌های روانی- اجتماعی» مورد بحث و تبادل‌نظر استادان و محققان و صاحب‌نظران قرار می‌گیرد.