محیط‌زیست؛ قربانی انتقال آب خزر
چند‌روز پس از خبری‌شدن موافقت کلانتری با انتقال آب خزر به سمنان، نمایندگان استان‌های شمالی در اعتراض به این اقدام طرح استیضاح وزیر نیرو را تقدیم مجلس کردند -انجمن علمی جنگلبانی ایران و متخصصان محیط‌زیست از سازمان بازرسی کل کشور خواستند طرح انتقال آب خزر به سمنان را متوقف کند
الهام مصدقی‌راد _ خبر‌نگار
تنها 4روز پس از نشستن امضای عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست پای نامه «بدون اشکال‌بودن انتقال آب خزر به کویر مرکزی»، نمایندگان مجلس شورای اسلامی ضمن اعتراض به رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در اقدامی تلافی‌جویانه، طرح استیضاح رضا اردکانیان، وزیر نیرو را به‌عنوان گیرنده نامه عیسی کلانتری تقدیم هیأت رئیسه مجلس کردند.
10ماه قبل، وقتی حسن روحانی، رئیس‌جمهوری در سفر به استان سمنان، طرح انتقال آب خزر به این استان را دوباره زنده کرد، کارشناسان محیط‌زیست و منابع طبیعی و همچنین نمایندگان استان‌های شمالی اعتراض و انتقادات بسیاری به این طرح وارد دانستند. این انتقادات از 2روز قبل با رسانه‌ای‌شدن خبر امضای کلانتری و «بدون اشکال» اعلام کردن طرح انتقال آب خزر به سمنان، وارد فاز تازه‌ای شد و به جایی رسید که صبح دیروز نظم صحن علنی مجلس را برای دقایقی بر هم زد. نمایندگان استان‌های شمالی کشور صبح دیروز در واکنش به مجوز عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست بر طرح انتقال آب خزر، بلافاصله طرح استیضاح وزیر نیرو را نیز در 20بند به هیأت رئیسه مجلس تقدیم کردند.
«نه به انتقال آب دریای خزر»، «تصمیم غیرکارشناسی برابر با نابودی دریای خزر است»، «ملت اجازه نابودی دریای خزر را نمی‌دهد» و «انتقال آب دریای خزر برابر است با نابودی محیط‌زیست» عنوان پلاکاردهایی بود که نمایندگان 3 استان شمالی کشور با حضور در جایگاه هیأت رئیسه، آنها را بالا بردند و بدین‌ترتیب اعتراض خود را به طرح انتقال آب خزر به سمنان اعلام کردند. هرچند نمایندگان معترض در نهایت با تذکر چند‌باره مسعود پزشکیان که اداره جلسه دیروز را به‌عهده داشت بر صندلی‌های خود آرام گرفتند، اما در آخر طرح استیضاح وزیر نیرو را در 20محور به هیأت رئیسه تقدیم کردند.
درخواست برای ورود سازمان بازرسی به پرونده انتقال آب خزر
همزمان با این اقدام، تعدادی از انجمن‌های علمی منابع طبیعی و تشکل‌های مردمی نیز در نامه‌ها و بیانیه‌های جداگانه با برشمردن آسیب‌های محیط‌زیستی ناشی از انتقال آب خزر به سمنان، از سازمان بازرسی کل کشور درخواست کردند به موضوع انتقال آب خزر به سمنان ورود کرده و اجرای این طرح را متوقف کند.
انجمن علمی جنگلبانی ایران نیز روز گذشته در واکنش به موافقت عیسی کلانتری با پروژه انتقال آب خزر به سمنان، با تقاضا از سازمان بازرسی کل کشور برای ورود به نابودی گسترده جنگل‌ها درصورت اجرا‌شدن این طرح، ایرادات کارشناسی به موافقت رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست برای انتقال آب خزر به سمنان گرفت.
نابودی بیش از 4هزار اصله درخت ممنوع‌القطع ارس که در زمره ذخایر ژنتیک محسوب می‌شوند، قطع بیش از 26هزار اصله درخت در جنگل هیرکانی و از بین رفتن و نابودی بیش از 50هزار پایه با احتساب درختچه‌های جنگلی به همراه چند میلیون تن خاک مرغوب جنگلی در مسیر این انتقال، ازجمله مهم‌ترین ایرادهایی است که انجمن علمی جنگلبانی ایران به طرح امضا‌شده توسط عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط‌زیست گرفته است.
انجمن علمی جنگلبانی ایران در بیانیه خود، به پیشینه انتقال آب خزر به شوروی و توسعه کشاورزی در آن کشور در دهه70 میلادی اشاره و اعلام کرد: در این انتقال حجم بالای آب بهره‌برداری شد که نتیجه آن افت شدید سطح آب دریاچه آرال و کاهش 5.2متری تراز آب خزر بود.
مصرف سالانه حدود یک میلیارد مترمکعب آب در بخش کشاورزی استان سمنان نیز موضوع دیگری است که انجمن علمی جنگلبانی در بیانیه خود به آن اشاره و اعلام کرده است: اگر سیستم‌های سنتی آبیاری در بخش کشاورزی به سیستم‌های جدید و گلخانه‌ای تبدیل شوند و تنها به میزان 20درصد در مصرف آب کشاورزی صرفه‌جویی شود، همان میزان آب مورد نظر در انتقال از خزر به سمنان یعنی 200میلیون مترمکعب حاصل شده و دیگر نیازی به این انتقال توأم با هزینه‌های هنگفت نیست.
صف مخالفان در مجلس
همزمان با واکنش‌های مختلف از سوی انجمن‌های علمی و تخصصی محیط‌زیست در مخالفت با انتقال آب خزر به سمنان و همچنین تقدیم طرح استیضاح وزیر نیرو به هیأت رئیسه مجلس که بخشی از آن بی‌ارتباط به انتقال آب خزر به سمنان نبود و حتی نمایندگان استان‌های شمالی را ناگزیر کرد که برای بیان اعتراض خود به چنین طرحی، پلاکارد به‌دست در جایگاه هیأت رئیسه مجلس حاضر شوند، محسن موسوی، مدیرکل منابع طبیعی مازندران - ساری نیز اعلام کرد: در 9بند با پروژه انتقال آب خزر به سمنان مخالفت کرده و گفته‌ایم با توجه به عملیات خاکریزی و خاکبرداری، هیچ‌گونه تمهیداتی درباره مدیریت منابع خاکی در طرح انتقال آب خزر به سمنان اندیشیده نشده است. به‌گفته او، در طول مسیر پیشنهادی، 5ایستگاه پمپاژ در مازندران پیش‌بینی شده که حتی امکان مطالعه نقشه قابل بررسی برای نحوه انتقال برق به آنها نیز درنظر گرفته نشده است.
قاسم احمدی لاشکی، نماینده نوشهر نیز اعلام کرد: عدم‌توان دفاع از انتقال غیرعلمی و غیرکارشناسی آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران و صدور مجوز غیرکارشناسی، کوتاهی در مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی کشور، صدور مجوز صنایع آب‌بر و توسعه کشاورزی در مناطق کم‌آب، عدم‌توانایی در کنترل دفع سیلاب و تشدید خسارت به مردم و...، تنها تعدادی از محورهای مطرح‌شده در طرح استیضاح وزیر نیرو‌ست که با امضای 19نماینده مجلس تقدیم هیأت رئیسه شده و اردکانیان، وزیر نیرو باید به آنها پاسخ دهد.
اما نکته جالب توجه در میان امضا‌کنندگان طرح استیضاح رضا اردکانیان، وزیر نیرو که بخشی از آن به طرح انتقال آب خزر به سمنان مرتبط است، حضور 3نماینده از دزفول، پاوه و بوئین‌زهرا در جمع نمایندگان استیضاح‌کننده از استان‌های شمال کشور است. همین موضوع بیانگر آن است که نارضایتی مجلسی‌ها از عملکرد وزیر نیرو تنها محدود به انتقال آب خزر به سمنان نمی‌شود. علی‌محمد شاعری، نماینده بهشهر که پیش از راه‌یافتن به مجلس شورای اسلامی، معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست در دوره ریاست معصومه ابتکار بود، چندماه پیش و در واکنش به اظهارات نماینده سمنان که گفته بود سازمان حفاظت محیط‌زیست موافق انتقال آب خزر به سمنان است، اظهارات او را تلاش برای گرم‌کردن تنور انتخابات در سال98 ارزیابی کرد و گفت: «طرح انتقال آب خزر به سمنان با توجه به اثرات سوء محیط‌زیستی قابلیت اجرا ندارد و اگر سازمان حفاظت محیط‌زیست اجازه انتقال آب دریای خزر به سمنان را صادر کند، نقطه‌ای سیاه در کارنامه عملکرد این سازمان است که قطعا دلسوزان و دوستداران محیط‌زیست کشور و ساکنان ساحل دریای خزر این اقدام را محکوم می‌کنند.»
سید‌علی ادیانی، نماینده سوادکوه نیز تصمیم به انتقال آب خزر به سمنان را دارای تبعات امنیتی، اجتماعی و سیاسی اعلام و پیش‌تر نیز مخالفت خود با اجرای این طرح را در صحن علنی مجلس و در تذکری شفاهی اعلام کرده بود.
دیگر نمایندگان استان‌های شمالی نیز طی این 10ماه که موضوع انتقال آب خزر به سمنان مطرح شد، بارها در نطق‌ها و تذکرهای خود در صحن علنی مجلس و مصاحبه با رسانه‌ها، با این طرح مخالفت‌کردند.
طرح انتقال آب خزر به سمنان به جنگل هیرکانی آسیب می‌زند
مخالفت با طرح انتقال آب خزر به سمنان، در سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز قربانی گرفت و پروین فرشچی، معاون محیط‌زیست دریایی این سازمان به‌دلیل انتقاد به این طرح در دوره عیسی کلانتری برکنار شد. اسفندماه سال گذشته درحالی یکباره خبر برکناری فرشچی رسانه‌ای شد که قرار بود عصر همان روز او به همراه خبرنگاران به یک سفر مطبوعاتی اعزام شود. مینو فرشچی از منتقدان جدی طرح انتقال آب خزر به سمنان بود و هنوز هم این طرح را نادرست می‌داند. او دیروز به همشهری گفت: «مخالفت من با انتقال آب خزر به سمنان دلیل علمی دارد که قبلا بارها مطرح کرده‌ام. شیرین‌کردن آب خزر برای استفاده استان‌های ساحلی خوب است، اما انتقال آب به حوزه‌ای دیگر مشکلات محیط‌زیستی فراوانی به همراه دارد؛ با اجرای این طرح، بخشی از جنگل‌های هیرکانی نابود می‌شود. ضمن آنکه این طرح، توجیه اقتصادی هم ندارد و تبعات اجتماعی از دیگر پیامدهای آن است.»
در همینه زمینه :