تغییر کاربری پل «گپ» اعتبار می‌خواهد

فاطمه حافظی | خرم آباد - خبرنگار:


یکی از پل‌های شاخص لرستان و البته کشور پل صفوی (گپ) خرم‌آباد متعلق به دوران صفوی است که طی سال‌ها آسیب‌هایی دیده است. آسیب ناشی از سیل فروردین امسال یکی از این موارد بود. اکنون غیر از این‌که مرمت و بازسازی پل گپ در اولویت میراث فرهنگی قرار گرفته، طرح تغییر کاربری آن از سواره به پیاده نیز در دستور کار است.

طرح تغییر کاربری این پل طی چند سال گذشته مطرح شد، اما هیچ‌وقت رنگ و بوی عملی شدن به خود نگرفت. اما شاید این بار که خود سازمان و به عبارتی وزارت میراث فرهنگی به این موضوع ورود کرده است و می‌توان به تغییر کاربری این پل قدیمی خرم‌آباد خوش‌بین بود.


مشخصات پل گپ

مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان در گفت‌وگو با همشهری اظهار می‌کند: پل صفوی یا پل آجری که بین مردم خرم‌آباد «پل گپ» نامیده می‌شود، متعلق به دوره صفوی - قاجار است. این اثر در زمان «شاه سلطان حسین صفوی» ساخته شد و ۱۷ خرداد ۱۳۷۸ با شماره ۲۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این پل در مرکز شهر خرم‌آباد قرار دارد و بخش غربی مرکز شهر را به بخش شرقی آن متصل می‌کند.

«علی مصطفی‌نژاد» می‌افزاید: این پل که با ملات آهک و گچ و پایه‌هایی از جنس آجر ساخته شده است، طولی بیش از ۳۵۰ متر و پهنایی به اندازه 8/5 متر دارد. ساختمان این پل شباهت فراوانی به ساختمان پل خواجو دارد و همانند آن دارای شاه‌نشین بوده که بر اثر سیل - البته نه سیل فروردین امسال - در گذشته از بین رفته است. بر اساس تحقیقات و کارهای مطالعاتی مشاور، بازسازی این پل ضرورت دارد.

وی می‌گوید: بر اساس همین مطالعات و انجام کارهای تحقیقاتی و عکس‌های قدیمی به دست آمده، بازسازی شاه‌نشین هم باید مد نظر قرار بگیرد. وجود همین شاه‌نشین در این پل ویژگی و اهمیت آن را صدچندان کرده است و یکی از پل‌های خاص دوران صفوی محسوب می‌شود. وی ادامه می‌دهد: بخش از این پل، تقریبا به اندازه آنچه امروزه به چشم می‌آید، بیشتر به سمت میدان آزادی در خاک مدفون است، بنابراین می‌توانیم بگوییم که 2 برابر آنچه مشهود است، طول دارد.


برنامه‌ها

مصطفی‌نژاد در بخش دیگری از صحبت‌هایش به برنامه‌های در دست اجرا برای حفظ و نگهداری این پل اشاره و بیان می‌کند: بنا بود این پل از سواره به پیاده تبدیل و با ساخت پل جایگزین در کنار آن، تردد وسایل نقلیه روی آن ممنوع شود. وی می‌افزاید: با آجرفرش کردن و ایجاد جان‌پناه، این پل می‌تواند به محل تردد مردم و گردشگران به قلعه فلک‌الافلاک تبدیل شود به گونه‌ای که در حریم قلعه قرار بگیرد و به عنوان جزئی شاخص از مجموعه فلک‌الافلاک مورد بازدید قرار بگیرد.


شیوه اجرای کار

مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان می‌گوید: زیر و قسمت‌های میانی پل، بام و... بتنی هستند. در زمان پهلوی این پل تخریب و همان زمان بتنی شد. بنا داریم پل را به حالت اولش برگردانیم. وی ادامه می‌دهد: برای این پل ابتدا مرمت و استحکام‌بخشی صورت می‌گیرد و سپس نگهداری آثار مد نظر است. برای پل گپ ابتدا آیتم بازسازی را پیاده می‌کنیم. البته در هر بنایی اجازه بازسازی نداریم، اما در پل گپ عملیات بازسازی یکی از ضروریات است. مصطفی‌نژاد اظهار می‌کند: در چشمه‌ها و پایه‌های میانی بازسازی صورت می‌گیرد. کل الحاقات بتنی از بدنه جدا و به همان سبک و سیاق قدیم دوباره پایه‌های پل و طاق‌ها ساخته می‌شوند.


اعتباری در کار نیست

این مسئول در بخش دیگری از صحبت‌هایش به موضوع اعتبارات برای این پروژه اشاره می‌کند و می‌گوید: سال‌ها پیش از محل اعتبارات استانی برای مرمت، تغییر کاربری و... مبلغی به پروژه این پلتعلق گرفت، اما بر اساس مصوبه میراث فرهنگی قراردادی منعقد شد که این پروژه زودتر اجرا شود.

مصطفی‌نژاد ادامه می‌دهد: اما متاسفانه هنوز اعتبار لازم برای تغییر کاربری این پل در نظر گرفته نشده است و مسلما تا مشکل رفع نشود، کار هم آغاز نمی‌شود. وی اظهار می‌کند: در مرحله اول به اعتبار 5/1 میلیارد تومانی نیاز است که بتوانیم کار را شروع کنیم. در همین مرحله اول و با همین مبلغ می‌توان بیش از 50 درصد از کار بازسازی، مرمت و دسترسی به پل را انجام داد.

مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان می‌افزاید: بخش زیادی از پل زیر خاک مدفون است که به حفاظت، مرمت و بازسازی نیاز دارد و به همین منظور کار باید از پایه شروع شود. به گفته وی، با گذر زمان قطعا نیاز به اعتبار همسو با بالا رفتن قیمت‌ها نیز بیشتر می‌شود.


طرح آماده است

مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان ادامه می‌دهد: هم‌زمان و قبل از آغاز عملیات اجرایی، مهندسان و مشاوران طرح را آماده کرده‌اند. وی بیان می‌کند: کارهای مطالعاتی به اتمام رسیده است. در مرحله اجرایی نیز یک آپشن پایه‌های سنگی که خراب شده بود، ترمیم و طبق قرارداد، مبلغی نیز به پیمانکار پرداخت شد.

مصطفی‌نژاد به لزوم عزم جدی برای تغییر کاربری این پل قدیمی اشاره می‌کند و می‌گوید: دستگاه‌های دست‌اندرکار استان به این پل نگاه مثبت دارند و درصدد احداث 2 پل در مسیر ساحلی هستند که تغییر کاربری پل گپ از سواره به پیاده محقق شود.

وی می‌افزاید: اما این 2 پل نقش زیادی در کاهش ترافیک یا حذف تردد در این مسیر ندارند و باید یک پل جایگزین پل صفوی در شهر احداث شود تا پل از حالت سواره خارج شود و با سنگفرش شدن به پیاده تغییر یابد. مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان اظهار می‌کند: به هر حال باید اعتبار لازم برای اجرای کار به پروژه تزریق شود تا بتوان بالاخره رویای تغییر کاربری پل صفوی را از سواره به پیاده محقق کرد.