نقش کمرنگ صنعت گردشگری در کارآفرینی

صنعت گردشگری با این‌که از صنایع کارآفرین محسوب می‌شود در تولید شغل استان همدان نقش پررنگی ندارد. به گزارش تسنیم، اشتغال، درآمد، سفر و تفریح از نیازهای اساسی بشر است و گردشگری به تنهایی می‌تواند پاسخگوی این نیازها باشد. 

از سوی دیگر توسعه صنعت گردشگری در اقتصاد کشورها تاثیر مستقیم و مثبتی دارد که از آن جمله می‌توان به کسب درآمد ارزی، افزایش درآمد ملی، افزایش درآمد دولت، افزایش سرمایه‌گذاری، توسعه تولید، گردش اقتصادی صنایع دستی، اشتغال‌زایی و کارآفرینی اشاره کرد. 

یکی از ویژگی‌های مهم صنعت گردشگری کارآفرینی، ایجاد اشتغال سریع و درآمد مناسب است. این صنعت از نظر ایجاد بسترهای اشتغال در جایگاه بالایی قرار دارد و مستقیما به کارآفرینی و ایجاد شغل‌های جدید کمک شایانی می‌کند و به این ترتیب به رشد اقتصادی کشورها منجر خواهد شد. 

به اذعان کارشناسان یکی از راهکارهای امن توسعه و ایجاد اشتغال در همه کشورها صنعت گردشگری است که می‌تواند علاوه بر درآمدزایی، مشکل بیکاری را هم حل کند.

با توجه به وجود 1800 جاذبه‌ گردشگری در استان و فراهم بودن زیرساخت‌‌ها برای توسعه انواع شاخه‌های گردشگری در همدان از جمله گردشگری ورزشی، گردشگری باستانی، گردشگری سلامت، گردشگری مذهبی، گردشگری روستایی و طبیعت‌گردی، گردشگری را می‌توان صنعتی برای تمام فصول در استان همدان نامید و بی‌تردید این دیدگاه که گردشگری در استان فصلی است دیدگاه مدیران ناکارآمد است. 

حال با توجه به نقش پررنگ صنعت گردشگری در اشتغال‌زایی و نیز برخورداری همدان از جاذبه‌های فراوان گردشگری و همچنین فراهم بودن زیرساخت‌ها برای توسعه گردشگری این سوال پیش می‌آید که سهم این صنعت در ایجاد اشتغال در استان همدان پررنگ است یا چندان قابل توجه نیست؟ 


گردشگری؛ صنعتی کارآفرین

یک کارشناس ارشد اقتصاد همدان با بیان این‌که صنعت گردشگری مستقیما در توسعه کارآفرینی نقش دارد، گفت: از ویژگی‌های مهم صنعت گردشگری ایجاد شغل با کمترین سرمایه است. 

لیلا زارع بیان کرد: تولید شغل در گردشگری 5/2 برابر صنایع دیگر است و از سوی دیگر توسعه صنعت گردشگری علاوه بر مشاغل مستقیم، مشاغل غیرمستقیم فراوانی هم ایجاد می‌کند. وی ادامه داد: اشتغال‌زایی مستقیم در صنعت گردشگری مربوط به مشاغلی است که مستقیما با گردشگر در ارتباط هستند و به آنها خدمات ارائه می‌دهند از جمله کارمندان تورها، هتل‌ها و رستوران‌ها. 

این استاد دانشگاه افزود: مشاغل غیرمستقیم صنعت گردشگری مشاغلی‌اند که افراد شاغل در آنها با گردشگران در ارتباط مستقیم نیستند مانند کارگرانی که در بخش توسعه زیرساخت‌های گردشگری فعالیت می‌کنند یا کارگرانی که در شرکت‌های تامین‌کننده ملزومات مورد نیاز هتل‌ها، رستوران‌ها و شرکت‌های حمل‌و‌نقل مشغول به کارند. 

به گفته زارع، صنعت گردشگری به حمل‌و‌نقل جاده‌ای، ریلی، دریایی و هوایی نیازمند است و همه این موارد به نیروی انسانی احتیاج دارد و سبب ایجاد اشتغال می‌شود. 

وی از ایجاد اشتغال برای افراد غیرمتخصص و زنان به عنوان 2 ویژگی مهم دیگر اشتغال‌زایی در صنعت گردشگری یاد کرد و گفت: برای حضور در مشاغل مرتبط با صنایع دیگر تخصص و برگزاری دوره‌های آموزشی امری ضروری است، اما در بخش مشاغل غیرمستقیم مرتبط با صنعت گردشگری کارگران ساده نیز می‌توانند به کار گرفته شوند. 

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: براساس آمار، 90 درصد نیرو‌های خدماتی مشغول در صنعت گردشگری را زنان تشکیل می‌دهند و در گردشگری روستایی نیز زنان سهم بیشتر مشاغل را به خود اختصاص داده‌اند در حالی که در صنایع دیگر زنان در مشاغل ایجادشده سهم عمده‌ای ندارند. 

زارع توضیح داد: گردشگری یک صنعت کاربر است و برخلاف بیشتر صنایع که با استفاده از فناوری نیروی کار خود را کاهش می‌دهند نمی‌توان در این صنعت خدمات را با استفاده از فناوری ارائه کرد و به همین دلیل اشتغال نیروی انسانی در این صنعت بسیار بالاست. 


ایجاد شغل

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی استان با بیان این‌که در 4 سال گذشته مراکز اقامتی استان بیش از 30 درصد رشد داشته است، گفت: در این بخش 1200 شغل نیز ایجاد شده است. 

علی مالمیر خاطرنشان کرد: اقامتگاه‌های بوم‌گردی استان همدان نیز در این مدت افزایش چشمگیری داشته و اشتغال برای 4 نفر در هر اقامتگاه پیش‌بینی شده است. 

وی با بیان این‌که در حوزه سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم در صنعت گردشگری 1421 شغل در حوزه گردشگری استان ایجاد شده است، افزود: در سال 97 و 6 ماه نخست امسال 5 مجوز ایجاد تاسیسات گردشگری و 44 موافقت‌نامه اصولی صادر شده است. 

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی استان با اشاره به این‌که 14 پروژه گردشگری در استان در حال اجراست، گفت: با اتمام این پروژه‌ها نرخ اشتغال‌زایی مستقیم در صنعت گردشگری استان افزایش می‌یابد. 

مالمیر با بیان این‌که از سال 97 تاکنون برای 42 نفر نیز کارت راهنمای تور صادر شده است، ادامه داد: در 6 ماه نخست امسال 116 هزار گردشگر در مراکز اقامتی که مجوزشان از سوی اداره میراث فرهنگی صادر شده است، خدمات دریافت کرده‌اند.  وی یادآور شد: 13 هزار و 232 گردشگر خارجی نیز از تاسیسات گردشگری استان همدان از ابتدای سال تا پایان شهریور استفاده‌ کرده‌اند. 

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع ‌دستی استان همدان با اشاره به این‌که در سال گذشته 4 میلیون و 274 هزار نفر از جاذبه‌های تاریخی همدان دیدن کرده‌اند، اظهار کرد: در 6 ماه نخست امسال 5 میلیون و 53 هزار نفر از جاذبه‌های گردشگری همدان بازدید کرده‌اند. افزایش این آمار از استقبال خوب گردشگران از استان همدان در سال 98 حکایت می‌کند.
 
آنچه مسلم است با توجه به حضور این تعداد گردشگران در استان نقش گردشگری در ایجاد اشتغال مستقیم در همدان چندان پررنگ نیست. انتظار می‌رود با ایجاد تاسیسات و زیرساخت‌های مورد نیاز در حوزه گردشگری این صنعت در سال‌های آینده در حوزه اشتغال‌زایی نقش مهمی ایفا کند. 

همچنین حدود 29 هزار کارگاه صنایع ‌دستی در استان همدان فعال است که با رفع مشکلات این کارگاه‌ها از جمله تأمین سرمایه در چرخش با ارائه تسهیلات می‌توان مشاغل غیرمستقیم با صنعت گردشگری را نیز در استان افزایش داد.