مورد عجیب دوچرخه های پرنده

بهنام سلطانی

اگر کمی اهل هیجان باشید و به ورزش‌های نمایشی علاقه داشته باشید حتما حضور دوچرخه‌سوارهای «بی‌ام ایکس» را در پیست‌های اسکیت یا در خیابان‌های شهر حس کرده‌اید. آنها با دوچرخه‌هایی که ارتفاع‌شان کمتر از دوچرخه‌های معمولی است حرکات نمایشی انجام می‌دهند و کارهایی می‌کنند که از افراد عادی برنمی‌آید. بی‌ام ایکس در کشورهای خارجی طرفداران بسیاری دارد اما در ایران ورزشی تقریبا ناشناخته است و نوجوان‌ها بیشتر به سمت ورزش‌های توپی سوق پیدا می‌کنند. بی‌ام ایکس دومین رشته ورزشی هیجان‌انگیز دنیاست و کافی است کمی حوصله سعی و خطا داشته باشید تا به دوچرخه‌سوار ماهری بدل شوید که با حرکات نمایشی دیگران را به وجد می‌آورد. اگر هم می‌خواهید با قواعد این رشته ورزشی آشنا شوید کافی است سری به تنها پیست اسکیت پارک مدرن و استاندارد خاورمیانه در پارک آب و آتش بزنید تا دست‌کم هیجان بی‌ام ایکس را با تماشای حرکات نمایشی دوچرخه‌سواران ماهر تجربه کنید. ما به این پیست رفته‌ایم و با 2 نفر از کسانی که حرکات نمایشی آنها در ایران منحصر به فرد است، گفت‌وگو کرده‌ایم تا هم با قواعد بی‌ام ایکس آشنا شویم و هم اینکه دومین رشته مهیج ورزشی را به شما معرفی کنیم.

هیجان با چاشنی خطر 
ورزش بی‌ام ایکس شباهت زیادی به موتورسواری با موتور کراس و اسنوبرد دارد و به لحاظ هیجان و خطراتی که دارد با این دو رشته ورزشی مقایسه می‌شود. درصد هیجان و خطر این رشته‌های ورزشی به حدی بالاست که به آنها ورزش‌های «ایکس گیمز» هم می‌گویند. بی‌ام ایکس، دوچرخه کوچکی است که فقط یک سایز دارد و فقط برای انجام حرکات نمایشی در پیست‌های مخصوص ساخته شده است. دوچرخه‌سوارها با این نوع دوچرخه در پیست‌های شیب‌داری که ارتفاع آنها به 5/4 تا 5متر می‌رسد حرکات نمایشی انجام می‌دهند و گاهی روی هوا به پرواز درمی‌آیند. بنابراین، زمین خوردن دوچرخه‌سوارها در چنین حالتی اتفاقی عادی محسوب می‌شود اما آلیاژ گران ‌قیمت دوچرخه‌های بی‌ام ایکس از جنس«کروم» است که به آسانی شکسته نمی‌شود. امید گودرزی یکی از دوچرخه‌سوارهایی است که 14سال در این رشته ورزشی فعالیت کرده و در 31سالگی به چنان مهارتی دست پیدا کرده که خیلی‌ها برای تماشای حرکات نمایشی او به «اسکیت پارک» آب و آتش می‌آیند. او می‌گوید با علم به خطرات بی‌ام ایکس وارد این رشته ورزشی شده است؛ «قبلا فوتبالیست بودم اما بعد از اینکه از ناحیه رباط صلیبی مصدوم شدم به سمت بی‌ام ایکس آمدم. واقعیت ماجرا این است که بی‌ام ایکس یک رشته ورزشی خطرناک است اما فراموش نکنید که بیشتر رشته‌های ورزشی کم و بیش خطر دارند و اگر کسی از مصدومیت هراس دارد باید شطرنج بازی کند». 

سوپرمن وارد می‌شود 
اگر بگوییم بی‌ام ایکس جزو هیجان‌انگیزترین و در عین حال خطرناک‌ترین رشته‌های ورزشی است، اغراق نکرده‌ایم. اما خطر مصدومیت در کمین کسانی است که ملزومات این رشته ورزشی را نادیده می‌گیرند و صرفا به جولان‌دادن در پیست‌های اسکی یا کوچه و خیابان‌های شهر دل خوش می‌کنند. تجهیزات لازم برای دوچرخه‌سواری با دوچرخه‌های بی‌ام ایکس، کلاه ایمنی، زانوبند، ساق‌بند و آرنج‌بند است که تهیه آنها روی هم رفته حدود 300هزار تومان آب می‌خورد. هزینه خرید دوچرخه‌های بی‌ام ایکس برای کسانی که می‌خواهند به سمت این رشته ورزشی بروند، مسئله‌ای مهم و حیاتی است؛ چرا که این نوع دوچرخه‌ها قیمت گزافی دارند و عمدتا از کشورهای پیشرفته صنعتی وارد کشور می‌شوند. البته با 2 تا 3 میلیون تومان هم می‌توانید یک دوچرخه بی‌ام ایکس معمولی تهیه کنید اما حرفه‌ای‌ها مبلغی بین 15تا 30میلیون تومان برای خرید یک دوچرخه استاندارد هزینه می‌کنند تا حرکات سخت نمایشی را آسان‌تر انجام بدهند. امید گودرزی که به واسطه انجام حرکات نمایشی یکی از چهره‌های شناخته‌شده بی‌ام ایکس به شمار می‌رود، تحمل آزمون و خطاهای مکرر را لازمه یادگیری حرکات محیرالعقول با دوچرخه‌های بی‌ام ایکس می‌داند؛ «در بی‌ام ایکس، انجام حرکات نمایشی حرف اول و آخر را می‌زند و«بایک فیلیپ» یکی از همین حرکات سخت است. دوچرخه‌سوار بعد از آنکه از پیست بلند شد و اوج گرفت با استفاده از تکنیکی خاص با دوچرخه می‌چرخد و دست آخر روی سطح پیست فرود می‌آید. یکی دیگر از حرکات پرطرفدار بی‌ام ایکس «سوپر من» نام دارد و دوچرخه‌سوار بعد از بلند شدن از سطح پیست دست‌ها را رو به جلو و پاها را رو به عقب می‌برد و دوباره سکان دوچرخه را در دست می‌گیرد و روی زمین فرود می‌آید. انجام این حرکات بدون تجهیزات ایمنی امکان‌پذیر نیست و خطرات زیادی دارد».

ستاره عصر جدید
بی‌ام ایکس به همان اندازه که ورزش هیجان انگیزی است، با خطرات گوناگون و مصدومیت‌های گاه و بیگاه عجین شده و احتمالا هیچ بی‌ام ایکس‌سوار ایرانی به اندازه نوید قاسمی دچار مصدومیت نشده است. او در 27سالگی اعتراف می‌کند که بیش از 100بار دچار جراحت‌های عمیق و سطحی شده و همه آنها به‌واسطه استفاده نکردن از وسایل ایمنی بوده است؛ «تا به حال چندین بار دچار شکستگی دست و پا و دنده شده‌ام اما شدیدترین مصدومیتم مربوط به سال 1390 است که به‌دلیل واردشدن ضربه به سرم به‌مدت 40روز حافظه‌ام را از دست دادم. تاکنون3 نفر از دوستانم به‌دلیل استفاده نکردن از کلاه ایمنی فوت کرده‌اند و این آمار وحشتناک نشان می‌دهد استفاده از وسایل ایمنی به‌خصوص کلاه ایمنی مهم‌ترین مسئله در بی‌ام ایکس است». بی‌ام‌ایکس تلفیقی از قدرت بدنی، تمرکز، سرعت عمل و شجاعت است و تکرار مداوم حرکات نمایشی، یک بی‌ام ایکس‌سوار را به اوج آمادگی و مهارت می‌رساند. نوید قاسمی می‌گوید با رعایت همین اصل حالا به تنها بی‌ام‌ایکس‌سوار ایرانی بدل شده که سخت‌ترین و دیدنی‌ترین حرکت این رشته به نام فرانت فیلیپ را به آسانی آب‌خوردن انجام می‌دهد و با اجرای حرکاتی از این دست به نیمه‌نهایی برنامه پرمخاطب عصر جدید راه پیدا کرد؛ «یک سال مداوم تمرین کردم و چندین بار دچار مصدومیت کمر و گردن شدم تا بالاخره حرکت فرانت فیلیپ را اجرا کردم». بی‌ام ایکس ورزش لحظه‌هاست و گاهی صدم ثانیه برای فرود یا سقوط بی‌ام ایکس‌سوار تعیین‌کننده است. نوید قاسمی چندین بار فرانت فیلیپ معروف را در برنامه عصر جدید اجرا کرد اما در اجرای آخرش چند‌صدم‌ثانیه کم آورد تا معلوم شود بهترین 
بی‌ام ایکس‌سوار ایران هم از سقوط ناگهانی در امان نیست و در عین حال این فرصت را دارد که از نو شروع کند. دوچرخه او هم در مسابقات آسیایی که سال قبل در کره‌جنوبی برگزار شد شکست اما با هدیه‌ای که از احسان علیخانی گرفت یک دوچرخه جدید خریده و این را تنها دستاورد مادی حضورش در برنامه عصر جدید می‌داند؛ « بی‌ام ایکس مخفف bike motor xtreme و به‌معنای دوچرخه هیجان‌انگیز است. نام این ورزش هم با هیجان عجین شده و اگر کسی استعدادی دارد و می‌خواهد اوج هیجان با دوچرخه را تجربه کند، بی‌ام ایکس برایش یک ورزش ایده‌آل خواهد بود وگرنه فعالیت در این رشته منفعت مالی ندارد و در خوش‌بینانه‌ترین حالت می‌توان با اجرای برنامه برای سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف، هزینه‌های نگهداری از دوچرخه شخصی‌تان را تامین کنید». بی‌ام ایکس‌سوارهای کارکشته معتقدند که هیجان و جسارت این رشته اعتیادآور است و چنان در روح و جسم ورزشکار رسوخ می‌کند که گاهی زندگی عادی‌اش را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. نوید قاسمی که به شرط ادامه فعالیت ورزشی با همسرش ازدواج کرده، بی‌ام ایکس را یک رشته ورزشی جنون‌آمیز می‌داند؛ «بی‌ام ایکس شامل 6رشته است و 2 سبک پارک و استریت(خیابانی) المپیکی شده‌اند. مسابقات بی‌ام‌ایکس قهرمانی کشور هم در ایران برگزار می‌شود و نفرات برتر به مسابقات آسیایی می‌روند اما ژاپنی‌ها در این رشته حرف اول را می‌زنند. همه امکانات بی‌ام ایکس در ایران به پیست مجهز و بین‌المللی پارک آب و آتش محدود می‌شود و اگر امکانات بیشتری مهیا کنند می‌توانیم در این رشته المپیکی شویم. بی‌ام‌ایکس همه زندگی من است و به عشق معرفی آن به نسل فعلی تمرین می‌کنم».

پیش به سوی المپیک
کسانی که آشنایی مختصری با بی‌ام ایکس دارند خوب می‌دانند که اجرای حرکت «فرانت فیلیپ» و«بک فیلیپ» چقدر دشوار است و در ایران فقط یک ورزشکار می‌تواند این حرکات را در حد کمال انجام بدهد. نوید قاسمی که مدتی قبل با اجرای حرکات نمایشی بی‌ام‌ایکس در برنامه «عصر جدید» درخشید و تا مرحله نیمه‌نهایی این برنامه هم بالا رفت، یکی از کسانی است که در پیست پارک آب و آتش تمرین می‌کند و این روزها برای حضور در مسابقات قهرمانی آسیا که حکم انتخابی المپیک را هم دارد آماده می‌شود. نوید، سرمربی تیم ملی دوچرخه‌سواری بی‌ام ایکس ایران است و به‌عنوان نخستین بی‌ام ایکس‌سوار ایران به این مسابقات می‌رود. او سودای راهیابی به المپیک را دارد اما بیش از چنگ‌زدن به یک موفقیت شخصی، برای معرفی شور و هیجان بی‌ام ایکس به دوچرخه‌سوارهای مستعد ایرانی تقلا می‌کند. او معتقد است  که بی‌ام ایکس در مقایسه با سایر رشته‌های ورزشی در ایران مهجور واقع شده است؛ «بی‌ام ایکس در کشورهای خارجی طرفداران بسیاری دارد. در هر شهر کم‌جمعیت خارجی بالغ بر 1000نفر علاقه‌مند به بی‌ام ایکس تمرین می‌کنند اما در کل شهرهای ایران فقط 700نفر در این رشته فعالیت می‌کنند». نوید قاسمی جزو 20بی‌ام ایکس‌سوار
آسیاست اما فقط 10نفر برتر مسابقات قهرمانی آسیا به المپیک راه پیدا می‌کنند و آمار و ارقام می‌گوید نباید روی صعودش به المپیک 2020حساب باز کنیم. او به‌عنوان یک ورزشکار خودآموز بر این باور است که افزایش تعداد ایرانیان علاقه‌مند به 
بی‌ام ایکس تنها میراثی است که می‌خواهد از خودش به جا بگذارد و برای محقق‌شدن این هدف به مسابقات قهرمانی آسیا می‌رود؛ «من برای یادگیری بی‌ام ایکس با محدودیت‌های عجیبی مواجه بودم و پدرم مخالف اصلی بود. او یک روز دوچرخه‌ام را در انباری خانه مخفی کرد و به من گفت مورد سرقت قرار گرفته اما بلافاصله متوجه اصل ماجرا شدم و بعد از بریدن قفل انباری دوچرخه را برداشتم و به تمرین رفتم؛ عشقی که با گذشت زمان به جنون تبدیل می‌شود، یک بی‌ام ایکس‌سوار را تا سال‌ها در این رشته نگه می‌دارد و کاری می‌کند تا با خطرات و آسیب‌های آن هم کنار بیاید.»

تمرین کنید و خسته نشوید 
کسانی که به بی‌ام ایکس علاقه دارند و می‌خواهند فوت و فن انجام حرکات نمایشی با دوچرخه را یاد بگیرند کافی است در کلاس‌های آموزشی که در پیست اسکیت پارک آب و آتش و 2 پیست دیگری که در بوستان‌های قائم و مهرگان تهران برگزار می‌شود، ثبت‌نام کنند و با الفبای این رشته ورزشی آشنا شوند. البته تعدادی از ورزشکاران شناخته‌شده این رشته با تماشای فیلم دوچرخه‌سوارهای خارجی و سعی و خطای بسیار، قواعد انجام حرکات نمایشی با دوچرخه را یاد گرفته‌اند و این روش برای تازه‌کارها توصیه نمی‌شود. امید گودرزی معتقد است کار کردن با مربیان بی‌ام ایکس، سرعت فراگیری فنون و تکنیک‌های این رشته را بالا می‌برد؛ «علاقه‌مندان به بی‌ام ایکس قبل از هر نکته‌ای باید لوازم ایمنی این رشته را تهیه کنند و در درجه دوم تکنیک‌ها را زیرنظر مربیان یاد بگیرند. برای شروع کار هم می‌شود با یک دوچرخه 2 یا 3 میلیون تومانی تمرین کرد. مهم‌تر از همه این است که شما از انجام تمرینات سخت و تکرار آنها خسته نشوید. من برای یادگیری و انجام تکنیک «سوپرمن» یک‌سال‌و نیم وقت گذاشتم و حالا جزو معدود کسانی هستم که در ایران این حرکت را انجام می‌دهد.» آنطور که در تاریخچه بی‌ام ایکس آمده، این رشته را نوجوان‌های آمریکایی در دهه 40میلادی اختراع کرده‌اند. آنها بعد از تماشای حرکات نمایشی با موتور کراس تصمیم می‌گیرند دوچرخه‌ای شبیه این نوع موتورها اختراع کنند و بعد از یادگیری تکنیک‌های سخت با دوچرخه، شانس خودشان را برای انجام حرکات نمایشی با موتور کراس هم امتحان کنند. این نوع دوچرخه با گذشت زمان به تولید انبوه رسید و بی‌ام ایکس یکی از رشته‌های پرطرفداری شد که بعدها به بازی‌های المپیک هم راه یافت و هر روز به طرفداران آن اضافه شد. بی‌ام ایکس بیشتر متعلق به نسل جوان است اما آنطور که امید گودرزی می‌گوید به شرط استفاده از لوازم ایمنی، تا 40 سالگی هم می‌توان انجام حرکات نمایشی با دوچرخه را ادامه داد.

فرانت فیلیپ نام یکی از سخت‌ترین حرکات بی ام ایکس است و نوید قاسمی  تنها فردی است که در ایران می‌تواندآن را انجام دهد