ثروت‌آفرینی از جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد

ثروت‌آفرینی یا ایجاد درآمد برای جوامع محلی از راه ظرفیت‌های جنگل‌ها و مراتع ایده‌ای است که در بخش‌هایی از طبیعت زیبای کهگیلویه و بویراحمد محقق شده و امید می‌رود با گسترش آن منابع طبیعی این خطه پس از تداوم و گسترش آن جان دوباره‌ای بگیرد.

 به گزارش ایرنا، کارشناسان منابع طبیعی تولید اکسیژن و آب، پیشگیری از بروز سیل، کشاورزی پایدار، حفظ گونه‌های حیات وحش و رونق گردشگری را از مهم‌ترین ارزش‌های زیستی جنگل‌ها می‌دانند و بر حفظ این سرمایه‌های ارزشمند تاکید می‌کنند.


ظرفیت‌های جنگل‌ها و مراتع زاگرس

بر اساس آمار، مساحت جنگل‌های زاگرس ۶ میلیون هکتار است که ۴۰ درصد از جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهد و هم‌اینک 7 رودخانه از ۹ رودخانه‌ بزرگ کشور در استان‌های زاگرس‌نشین جاری است. بر اساس مطالعات انجام‌شده، در جنگل‌های زاگرس 2۳۷۲ گونه گیاهی شناسایی شده است و کارشناسان می‌گویند ۶۱ گونه پستاندار، ۲۷ گونه ماهی، ۱۶۷ گونه پرنده و ۳۷ گونه خزنده در جنگل‌های زاگرس ‌زیست می‌کنند.

بر اساس گزارش‌ها، از وسعت ۶ میلیون هکتاری جنگل‌های منطقه زاگرس به دلایل مختلف یک میلیون هکتار آن از بین رفته است. ۷۰ درصد از گونه‌های جنگلی زاگرس شامل بلوط‌ها می‌شود که در ۱۲ استان کشور پراکنده شده است.


آسیب‌ها و ظرفیت‌های جنگل‌ها و مراتع 

هرچند طبیعت زیبای دامنه زاگرس سال‌ها قربانی زخم کهنه خشکسالی، قاچاق چوب، آتش‌سوزی و تهدیدهای دیگر بوده، اما با توجه به این کارکردها مسئولان کهگیلویه و بویراحمد به عنوان متولیان گوشه‌ای از زاگرس با اجرای طرح‌های مختلف کشت گیاهان دارویی، زراعت چوب و خرید بذر گونه‌های جنگلی ضمن درآمدزایی برای جوامع محلی سعی در جلب مشارکت‌های مردمی برای حفظ این گنجینه‌های خدادادی دارند. 

کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است که ۴۵۰ گونه آن گیاهی و دارویی است و این مقوله ظرفیت‌های بی‌بدیلی برای ثروت‌آفرینی در جنگل‌ها و مراتع دارد. بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار هکتار از وسعت این استان را جنگل و مرتع تشکیل داده است. کهگیلویه و بویراحمد با بیش از ۱۵ هزار کیلومتر مربع مساحت در جنوب غربی ایران ۳۰ درصد کل گونه‌های گیاهی کشور را در خود جای داده است.


طرح‌های درآمدزا در جنگل‌ها و مراتع برای جوامع محلی

معاون فنی مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: امسال ۳۵ هزار کیلوگرم برگ مورد از بهره‌برداران استان به قیمت هر کیلوگرم ۶۰ هزار ریال تولید شده است. مورد گیاهی درختچه‌ای، همیشه‌سبز و معطر با ساقه‌های بسیار متعدد، منشعب، شاخه‌های دارای برگ‌های نزدیک به هم و متراکم با پوشش خاکستری رنگ است.

 از قسمت‌های میوه و گل و دم‌برگ آن استفاده دارویی می‌شود و دم‌کرده این گیاه برای بهبود سرفه و سینوزیت کاربرد دارد. اسانس مورد در محصولات بهداشتی مانند شامپو و صابون و میوه آن برای التیام زخم و خونریزی‌ها به کار می‌رود. این گونه دارویی مقوی معده است و برای رفع ورم و اسهال و خونریزی از آن استفاده می‌شود. 

«گودرز باقری فرد» اضافه کرد: تاکنون ۱۰ تن شیرابه گیاه دارویی آنغوزه از بهره‌برداران محلی در کهگیلویه و بویراحمد خریداری شده و انتظار می‌رود تا پایان فصل برداشت 3 تن دیگر گیاه دارویی آنغوزه توسط بهره‌برداران برداشت شود. هر کیلوگرم گیاه دارویی آنغوزه به قیمت 3 تا 4 میلیون ریال به فروش می‌رسد. وی بیان کرد: محصول برداشت‌شده از سوی تاجران خریداری و به کشورهای فرانسه، هندوستان و آلمان صادر می‌شود. 


استفاده از شیرابه گیاهان

باقری فرد گفت: از شیرابه گیاهان دارویی در صنایع داروسازی، جواهرسازی و حتی نظامی استفاده می‌شود. وی نبود کارخانه‌های فراوری و ضعف بسته‌بندی‌های بازارپسند را از مشکلات حوزه گیاهان دارویی در ایران ذکر کرد و افزود: این چالش باعث کم شدن درآمد بهره‌برداران شده است.

  معاون فنی مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: امسال همچنین ۹۰ تن محصول گونه‌های درختی اکالیپتوس (زراعت چوب) از سوی بهره‌برداران محلی به قیمت ۲ میلیارد و ۷۵۰ میلیون ریال تولید شده و به فروش رسیده است. 

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: خرید بذر گونه‌های بومی جنگلی از جمله زالزالک، بلوط، بنه، ارزن، گلابی وحشی و بادام تلخ از دیگر منابع درآمدی جنگل‌نشینان است که هم‌اکنون در مراحل پایانی است.

 باقری ‌فرد افزود: هر کیلوگرم بذر به قیمت‌های متفاوت و بر اساس تصمیم کارشناسی کمیته فنی بذر از بهره‌برداران خریداری و در فصل کاشت برای توسعه و غنی‌سازی جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد استفاده می‌شود. وی بیان کرد: نیاز بذر برای غنی‌سازی و توسعه جنگل‌های کهگیلویه و بویراحمد در سال جاری ۵۰ تن است.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد از برنامه‌‌ریزی برای شناسایی محدوده جنگلی غنی برای برداشت بذر گونه‌های جنگلی در آینده خبر داد. 

باقری فرد عنوان کرد: بر اساس این طرح، بررسی‌های کارشناسی مورد نیاز برای شناسایی محدوده‌هایی که از خشکسالی و بیماری‌ها در امان بوده‌اند انجام می‌شود تا کار برداشت بذر از آن جنگل‌ها انجام شود. وی ابراز کرد: این طرح به منظور تولید نهال باکیفیت برای توسعه جنگل‌ها اجرا می‌شود. 

وی با اشاره به این‌که برداشت گونه‌های مرتعی در استان به‌تازگی پایان یافته است گفت: در سال جاری حدود ۲۰ تن انواع گونه‌های مرتعی مانند باریجه، آنغوزه و جاشیر از بهره‌برداران خریداری شده است.
معاون فنی مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: طرح توسعه گیاهان دارویی در مراتع، احیا و توسعه جنگل‌ها هر سال در نیمه دوم سال در استان اجرا می‌شود. 


توسعه کشت گیاهان دارویی

معاون فنی مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد همچنین از اجرای عملیات توسعه گیاهان دارویی در ۳۹ هزار و ۲۰۰ هکتار از مراتع استان خبر داد و افزود: اجرای توسعه گیاهان دارویی افزون بر احیای مراتع باعث درآمدزایی برای اهالی جنگل‌نشین و پیشگیری از قاچاق چوب نیز می‌شود. وی تصریح کرد: شهرستان‌های گچساران، باشت، چرام، بویراحمد و دنا از جمله مناطق اجرای توسعه گیاهان دارویی در این استان است.

 باقری فرد همچنین از اختصاص ۷۳ میلیارد ریال اعتبار برای احیای جنگل‌ها و مراتع استان با اجرای عملیات بیولوژیک در سال جاری خبر داد.

وی بیان کرد: این میزان اعتبار برای انجام عملیات توسعه گیاهان دارویی، کپه‌کاری، بذرپاشی و غنی‌سازی جنگل‌ها در ۲۰ منطقه استان پیش‌بینی شده است. باقری فرد گفت: هم‌اکنون در حال انجام فرایند قانونی مناقصه برای اجرای طرح‌های احیای جنگل‌ها و مراتع استان هستیم.


پیشگیری از مصرف چوب برای نیازهای اولیه

معاون آبخیزداری مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد گفت: ۲۱۰ دستگاه آب‌گرم‌کن خورشیدی در حال توزیع بین ساکنان مناطق سخت‌گذر این استان است که به‌زودی نصب و راه‌اندازی خواهند شد. «خدابخش جنگلی» اظهار کرد: ۸۰ دستگاه آب‌گرم‌کن خورشیدی تاکنون در مناطق دوردست و سخت‌گذر کهگیلویه و بویراحمد توزیع و بقیه در هر حال انتقال به مناطق پیش‌بینی شده است.

وی بیان کرد:این تعداد آب‌گرم‌کن‌خورشیدی در مناطق سیلاب کلوار، زیلایی، طسوج و سایر مناطق بدون شبکه گاز توزیع و نصب می‌شود. جنگلی میزان سرمایه‌گذاری برای خرید این تعداد آب‌گرم‌کن خورشیدی را 7 میلیارد ریال برآورد کرد.

وی تصریح کرد: هر آب‌گرم‌کن می‌تواند در یک شبانه‌روز آب مورد نیاز یک خانوار 8نفره را تامین کند. جنگلی گفت: این دستگاه دارای 4 قطعه منبع ذخیره آب، شناور، لوله ذخیره نور و پایه‌های نگه‌دارنده است.وی تاکید کرد: بر اساس مطالعات صورت‌گرفته با نصب آب‌گرم‌کن‌های خورشیدی از قطع درختان توسط روستاییان جلوگیری شده است. پیش از این،۸۰۰ دستگاه آب‌گرم‌کن خورشیدی در مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد نصب و راه‌اندازی شده بود.