نه اکران، نه دانلود

مسعود میر ـ روزنامه‌نگار

نوشته: «به خاطر آپارات، یوتیوب رو فیلتر کردند. به‌خاطر سروش، تلگرام فیلتر شد و حالا به‌خاطر نماوا و فیلیمو، سایت‌های دانلود رایگان فیلم از سر راه برداشته شدند اما جالب اینجاست که همه این راه‌ها شکست می‌خورد.» این کامنت و بسیاری دیگر از اعتراضات مکتوب کاربران ایرانی زیر پست صفحات مجازی 2شرکت بزرگ VOD کشور، نمونه دهه نودی همان اعتراض‌هایی است که در دهه 60 با بقچه پیچ‌کردن ویدئوها و کاست‌های VHS و بعدها با CD و باقی غیرمجازها برای عاشقان فیلم و سینما تجربه شده‌بود.
آن روزها هم فیلم‌های جدید در خانه‌ها تماشا می‌شد و امروز هم جدیدترین محصولات سینمایی دنیا به روش غیرمجاز دانلود و دیده می‌شود. تا اینجای داستان هم نکته تازه‌ای نبود و چون قوانین کپی‌رایت در دنیا برای ما یک شوخی بی‌اهمیت بوده، سال‌هاست که سایت‌های دانلود فیلم جدیدترین محصولات اروپا و آمریکا را رایگان در اختیار علاقه‌مندان ایرانی قرار می‌دهند. اما تصمیم دادستانی کشور درباره برخورد با این سایت‌ها ماجرا را تغییر داده است. حالا فیلم‌های سینمایی روز دنیا بدون اعمال همان قوانین کپی‌رایت در اختیار سینمادوستان وطنی قرار دارد اما تنها از طریق همان 3،2 مرجع رسمی.
کاربرانی که پیش از این فیلم‌های روز دنیا را بدون هیچ هزینه کپی‌رایت تماشا می‌کردند، حالا مجبورند تنها از طریق چند سایت به‌خصوص به دنیای بدون کپی‌رایت فیلم‌های روز دنیا قدم بگذارند و همین هم باعث شد تا این کاربران خیلی زود اعتراضات خودشان بابت این محدودیت را در شبکه‌های اجتماعی این سایت‌ها علنی کنند. این اعتراضات تا ریپورت کردن صفحات این شرکت‌ها هم پیش رفت و غیرعمومی شدن این صفحات هم ازجمله عوارض این اعتراضات مردمی بود.
وزیر ارتباطات خیلی زود تکلیفش را با این موج اعتراضی روشن کرد و گفت در بسته شدن سایت‌های دانلود فیلم هیچ کاره است و تأکید کرد که مسئولیت ما وصل است و در قطع همان مقام تشریفاتی هم نیستیم.
موضوع شکایت احتمالی نماوا و فیلیمو از سایت‌های دانلود فیلم هم خیلی زود از سوی این شرکت‌ها تکذیب شد و حتی پیگیری‌های همشهری درباره این موضوع ختم شد به کسب این خبر که احتمالا خیلی زود دادستانی بیانیه‌ای منتشر خواهد کرد و در آن ضمن توضیح ماجرای فیلتر این سایت‌ها، بحث فیلتر سایت‌های دانلود فیلم به‌دلیل شکایت دیگر سایت‌ها را منتفی اعلام خواهد کرد.
سامانه‌های پخش آنلاین و دانلود فیلم حالا در یک انحصار مطلق میدان را برای تاخت و تاز خود فراهم می‌بینند. نکته اما اینجاست که این سایت‌ها هم اکثر قریب به اتفاق محصولات تصویری خارجی خود را بدون پرداخت حق کپی‌رایت و به‌صورت غیرمجاز روی سایت‌هایشان بارگذاری می‌کنند و در میانه فشار افکار عمومی هم معمولا به این پاسخ قناعت می‌کنند که ما بیشتر محصولاتمان را با پرداخت حق کپی‌رایت از توزیع‌کنندگان منطقه‌ای در خاورمیانه خریداری می‌کنیم و در دیگر موارد هم به‌دلیل تحریم‌ها امکان خرید آثار را از دست داده‌ایم.
این روزها دیبامووی، فیلم تو مووی، سلام دانلود، فردا دانلود و امثالهم نه فهرست فیلم‌هایشان را آپدیت می‌کنند و نه لینک‌های دانلود آثار ارائه شده‌شان قابل استفاده است.
معضل از آنجا عمیق‌تر می‌شود که به جز این انحصار به‌وجود آمده در دانلود محصولات سینمایی خارجی که خواه‌ ناخواه غیرمجاز و بدون پرداخت حقوق مولف در فضای مجازی صورت می‌گیرد، بحث خرید و پخش فیلم خارجی هم در وزارت ارشاد و سازمان سینمایی برای چندمین سال‌ متوالی به حال خود رها شده ‌است.
این روزها فیلم‌دوستان وطنی در پاییز تماشا به‌سرمی‌برند. باید دید فرداها چه تصمیماتی در انتظار ماست.