گزارش
نگاهی به وضعیت بازسازی سالن اصلی تئاترشهر موزه هنرهای معاصر و اداره تئاتر
مرمت‌های کشدار
فهیمه پناه‌آذر ـ روزنامه نگار
موضوع بازسازی مکان‌های هنری یکی از برنامه‌های روتین مدیران شده است. هر چند در هر برهه‌ای بازسازی‌ها وجود دارد اما ناگفته نماند که این بازسازی برای ساختمان‌هایی که هرسال فرسوده‌تر می‌شوند ضروری و البته وقتی ساختمان جدیدی نیز جایگزین آن نمی‌شود ضروری‌تر است، ولی طولانی شدن پروسه بازسازی امری تکراری بوده و جای سؤال دارد. اینکه چرا بازسازی سالن اصلی تئاترشهر به‌جای 2ماه چندین‌ماه به طول می‌انجامد؟ چرا موزه هنرهای معاصری که قرار بود در عرض 6ماه بازسازی شود اما هنوز درهایش روی مخاطبان بسته است و یا اداره تئاتری که بازسازی آن 10سال طول کشیده است.
داستان یک سالن خاطره‌ساز
12سال است که تئاترشهر به‌خاطر ساخت‌وسازهای پیرامونی، فرسودگی تاسیسات برق، آب و... برای تماشاگران و هنرمندان به یک تهدید تبدیل شده. در تمام این یک دهه، بازسازی و مقاوم‌سازی مجموعه در دستور کار مدیران وقت مرکز هنرهای نمایشی و مجموعه تئاترشهر قرار گرفت و داستان بازسازی این مجموعه در سال86 آغاز شد. هنگام شروع این بازسازی مهرداد رایانی‌مخصوص، مدیریت تئاترشهر را برعهده داشت و حسین پارسایی سکان مرکز هنرهای نمایشی را در دست داشت. در این سال‌ها علاوه بر مهرداد رایانی، بیش از 5مدیر به مجموعه آمده و رفته‌اند و هنوز بازسازی این مجموعه 52ساله که ثبت ملی شده به پایان نرسیده است. زمزمه‌های بازسازی سالن اصلی تئاترشهر بهمن97 و همزمان با جشنواره تئاترفجر به گوش رسید اما به‌دلیل قرارداد اجراها کار بازسازی کم‌وبیش آغاز شد اما کند پیش رفت و در نهایت اجرای «ملاقات» پارسا پیروزفر، کار را به نوعی به تعویق انداخت. با رسیدن به نیمه دوم اردیبهشت سال‌جاری و پایان اجراها در این سالن، درهای سالن اصلی بسته شد و قرار بود براساس قراردادی که بسته شده کار بازسازی بعد از 2ماه به پایان برسد اما این پایان ماجرا نبود چراکه بعد از گذشت 6ماه هنوز هم بازسازی تمام نشده است.
دلایل تأخیر از زبان مدیر دفتر طرح‌های عمرانی
زهرا نوروزی، سرپرست دفتر طرح‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره وضعیت بازسازی سالن اصلی، با اشاره به عدم‌تعطیلی سالن برای اجرای نمایش به همشهری می‌گوید: «سالن اصلی، خرداد ماه تحویل داده شد و سعی می‌کنیم تا نیمه دوم آبان کار را تمام کرده و آن را برای اجرای نمایش تحویل دهیم. در ادامه روند تعمیر ماشینری، پیمانکار متوجه شد که تابلوی برق قدیمی، پاسخگوی نیازهای ماشینری جدید نیست و برق سالن با کل مجموعه یکی است و یکی از دلایل تأخیر تغییر کامل و نصب تابلو برق جدید سالن بود. روند بازسازی به‌گونه‌ای بود که هنگام بازسازی وارد مشکلات دیگر هم می‌شدیم و با توجه به قدمت بالای مجموعه به‌طور حتم در سالهای آینده نیز این بازسازی‌ها صورت می‌گیرد.» وی همچنین یادآور می‌شود: «هم‌اکنون برای مقاوم‌سازی تئاترشهر، فردی که مورد تأیید میراث فرهنگی است کل مجموعه را مطالعه می‌کند که بتوانیم با توجه به اعتبارات تخصیص داده شد کارها را پیش ببریم.»
یک هزینه 6.5میلیارد تومانی
نوروزی در پاسخ به این سؤال که هزینه بازسازی تاکنون چقدر بوده، پاسخ می‌دهد: «آنچه در قرارداد برای ماشینری سالن و مابقی کارها هزینه شده 6میلیارد و 500میلیون تومان بوده و البته بحث صوت و نور هم هست که در سال96 خریداری شده و بعد از بازسازی کامل نصب می‌شود که هزینه آن قبلا پرداخت شده است. البته هزینه صندلی‌ها نیز وجود دارد که با توجه به جست‌وجو‌های زیاد برای صندلی مناسب و استاندارد سفارش ساخت 670صندلی داده شد که نصب خواهد شد.»
اداره تئاتر و تصمیم قطعی برای ساخت
داستان بازسازی اداره تئاتر به امسال و پارسال برنمی‌گردد، قصه طولانی 10سالهای دارد که به‌نظر می‌رسد تا تامین ردیف بودجه نباید منتظر بازگشایی و از سرگیری فعالیت آن شد. 10سال از تعطیلی اداره تئاتر می‌گذرد، با پایان بیست‌و‌نهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اداره تئاتر به بهانه بازسازی تعطیل شد، مدتی این محل به مخروبه‌ای برای تجمع معتاد‌ها و اراذل و اوباش تبدیل شد و بعدها در و پنجره‌های آن تخته شد تا زمان بازسازی فرا برسد. در دوره مدیریت مریم معترف و در دورانی که حمید شاه‌آبادی معاونت هنری را برعهده داشت، بودجه یک میلیاردی برای بازسازی این ساختمان قدیمی کنار گذاشته شد اما به‌دلیل مشکلات پیش آمده که برخی از این مشکلات اداری بود، اتفاقی برای اداره تئاتر نیفتاد. بعد از تعطیلی کامل ساختمان در خیابان پارس، مدرسه استیجاری واقع در خیابان موسوی، اداره تئاتر شد و کلاس‌های درس این مدرسه به پلاتوهای تمرین گروه‌های نمایشی تبدیل شدند. مکان استیجاری که در چند سال اخیر اداره تئاتر شده بود، اردیبهشت‌ماه سال‌جاری موعد اجاره آن به سر آمد و ساختمان به صاحبخانه واگذار شد و اداره تئاتر به کوچه مهبد اثاث‌کشی کرد اما این بار بدون پلاتو و محلی برای تمرین گروه‌های تئاتری؛ با این حال محسن امیری، مدیر اداره تئاتر در مصاحبه‌ای که با همشهری داشت، عنوان کرده بود: «گروه‌های نمایشی همچنان پلاتوی تمرین دارند و با تفاهمنامه‌ای که در تئاترمان داشتیم، پلاتوهای این محل در اختیار تمرین گروه‌های نمایشی است.»
زهرا نوروزی که سرپرستی دفتر طرح‌های عمرانی وزارت ارشاد را برعهده دارد، درباره اداره تئاتر به همشهری می‌گوید: «سالهای قبل چند گروه برای مطالعات مقاوم‌سازی به اداره تئاتر آمدند.
تصمیم بر این شد که چون هزینه بازسازی بسیار بالاست باید اداره تئاتر از اول ساخته شود. اما برای ساخت باید ردیف بودجه مجزای احداثی گرفته شود. مکان‌هایی مانند موزه هنرهای معاصر و تئاترشهر ردیف بودجه بازسازی دارند و اداره تئاتر با آنها متفاوت است.» به‌گفته نوروزی، در سالهای گذشته وزارت ارشاد به‌دنبال مجوز پروانه ساخت بود که باید هزینه‌ای را پرداخت می‌کرد اما به‌دلیل نبود اعتبار، این کار صورت نگرفته است. حالا کار مطالعاتی و طراحی اداره تئاتر در حال انجام است و وزارت ارشاد در انتظار یک ردیف بودجه مجزاست که بتواند اداره تئاتر را به گروه‌های تئاتری بازگرداند.
مکث
تحت مراقبت‌های ویژه
مرتضی کاردر ـ روزنامه‌نگار
40سال از عمر موزه هنرهای معاصر تهران گذشته، زیباترین بنای امیرآباد و یکی از نمونه‌های درخشان معماری ایران در دهه50 فرسوده شده، درزها و سوراخ‌های ریز و درشت سبب چکه کردن سقف و آسیب به آثار می‌شوند، پنجره‌ها و نورگیرها نیاز به تعویض دارند، رطوبت و نشتی لوله‌های زیرزمینی به پایه‌های بنا آسیب رسانده، بخشی از نواقص ساختمان موزه مثل کانال‌ها و تهویه‌ها به تعجیل در افتتاح در سال1356 برمی‌گردد و بعدها هیچ‌وقت تکمیل نشده، جا برای نگهداری آثار گنجینه تنگ است و... اینها دلایل آغاز بازسازی و مرمت موزه هنرهای معاصر بود در بهار1397. قرار بود بازسازی در 6 تا 9ماه به سرانجام برسد و موزه در آستانه بهمن‌ماه با نمایش گنجینه آثارش بازگشایی شود. اما زمان گذشت و وعده‌های مدیران موزه و مسئولان ارشاد به تعویق افتاد. در این فاصله مدیرکل هنرهای تجسمی و به تبع آن مدیر موزه هنرهای معاصر تغییر کردند. هر بار که جلسه‌ای برگزاری می‌شد و خبرنگاری از وضعیت موزه می‌پرسید، مسئولان پایان کار را به آینده‌ای نزدیک وعده می‌دادند. شنیده‌ها می‌گفتند که کارهای عمرانی زیرنظر بخش عمران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود و بودجه بازسازی موزه در چرخه‌های اداری وزارتخانه گیر کرده است. می‌گفتند تحریم‌ها و چندبرابر شدن قیمت تجهیزات سبب شده است که برآورد اولیه نیاز به اصلاح و تصویب دوباره پیدا کند، می‌گفتند مدیران جدید اداره کل هنرهای تجسمی پیمانکار قبلی را عوض کرده‌اند، می‌گفتند در این میان مشکلات حقوقی تازه پدید آمده و... در ازدحام این مسائل و مشکلات و اما و اگرها بازسازی موزه به سرانجام نرسید. بیشتر از یک سال گذشت و سرانجام مدیرکل هنرهای تجسمی و مدیر جدید موزه در تیرماه98 نشست خبری برگزار کردند تا اصحاب رسانه را در جریان فرایند بازسازی موزه قرار دهند. مسئولان اطمینان دادند که هیچ نوعی از کاستی و سهل‌انگاری و کم‌فروشی و اهمال در بازسازی موزه در کار نیست و تعویق عملیات، برای انجام کار به بهترین شکل ممکن است. کارشناسان و ناظران جبهه‌های گوناگون، بازسازی موزه را نیز به تفصیل تشریح کردند اما باز هم تاریخ قطعی پایان عملیات بازسازی اعلام نشد. حالا 3ماه از آن نشست می‌گذرد و هنوز خبری از بازگشایی موزه هنرهای معاصر تهران نیست. بعضی می‌گویند تا پایان سال98 کار به سرانجام می‌رسد، بعضی دیگر از آینده‌ای دورتر خبر می‌دهند، بعضی همچنان مشکلات اداری را علت تعویق کار می‌دانند و می‌گویند که فرایند بازسازی عملاً متوقف شده است... هنوز خبری از بازگشایی موزه نیست و قلب تپنده هنرهای تجسمی ایران یک سال و نیم است که تحت مراقبت‌های ویژه است.
