جای خالی موزه اتوبوس‌های قدیمی
چرا از ظرفیت‌های تاریخی اتوبوسرانی استفاده نمی‌شود؟
سال86 بود که مدیرعامل وقت شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه از بهره‌برداری موزه اتوبوس‌های قدیمی شهر تهران طی یک سال آینده خبر داد؛ اتوبوس‌هایی که قرار بود از گوشه و کنار کشور جمع‌آوری، تعمیر و مرمت شوند و برای بازدید عموم به نمایش گذاشته شوند. در اوج مطرح شدن این طرح، 35دستگاه شامل اتوبوس‌های دوطبقه، تک طبقه و مینی‌بوس در پارکینگ مشیریه تهران جمع‌آوری شد و خبرنگارانی هم از آنها عکس و فیلم تهیه کردند. اما بعد از رفتن حسین بیژنی، مدیرعامل وقت شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه، به دلایل مختلف این طرح شروع‌نشده در حد حرف باقی ماند و اکنون بعد از گذشت 12سال، به‌کل رو به فراموشی رفته است؛ درحالی‌که در بیشتر شهرهای دنیا مانند لندن و نورنبرگ موزه‌های حمل‌ونقل با نمایش انواع وسایل نقلیه شهری، نمایشگاه‌هایی هستند که ارتباط حمل‌ونقل با تاریخ اجتماعی و فرهنگی آن شهرها را نشان می‌دهند.
بخشی از تاریخ یک شهر
محمدرضا کارگر، مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی و فرهنگی سازمان میراث فرهنگی کشور، در گفت‌وگو با همشهری در مورد ضرورت ایجاد چنین موزه‌ای می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین پتانسیل‌های موزه‌ها این است که تلاش می‌کنند تا خاطره یک جامعه را حفظ و نگهداری کنند. راه‌اندازی موزه اتوبوس‌ها هم بخش مهمی از خاطره آدم‌ها را زنده نگه می‌دارد. از یک سو بخش مهمی از آگاهی‌های جامعه را بالا می‌برد؛ اینکه در گذشته حمل‌ونقل عمومی چگونه انجام می‌شد و چه ویژگی‌هایی داشت. با این اوصاف اتوبوس‌ها بخشی از تاریخ یک شهر و جامعه را هم دربر می‌گیرند. از سوی دیگر ایجاد چنین موزه‌هایی جذابیت‌های بصری هم دارد و مردم با تماشای آنها بخشی از اوقات فراغتشان را پر و گشت‌و‌گذاری در خاطرات گذشته خودشان و شهرشان می‌کنند. درمجموع، اینکه یک جامعه آثار تاریخی خود را حفظ می‌کند و نسبت به آنها حساس است برای مردم اتفاق قشنگی است».
در این موزه‌ها می‌توان بلیت‌های آن دوره و تنوع‌شان، انواع لباس کارکنان شرکت واحد آن دوره و رانندگان یا ماکت‌هایی که این لباس‌ها را به تن دارند، ایستگاه اتوبوس، کیوسک‌های فروش بلیت اتوبوس، خاطرات شفاهی‌ای که مردم از کارکنان و رانندگان دارند یا برعکس را به نمایش گذاشت. اتوبوس‌ها نیز می‌توانند از قدیمی‌ترین تا جدیدترین اتوبوس‌های امروزی باشند.
موزه اتوبوس‌های قدیمی بسته به تعداد و تنوع‌شان در رنگ و مدل می‌توانند جذابیت ایجاد کنند و رونق گردشگری به همراه داشته باشند، چراکه طراحی چنین موزه‌های سیاری می‌تواند متفاوت و خلاقانه باشد. برای مثال داخل بعضی از آنها به شکل کافی‌شاپ طراحی شود یا ماکت‌هایی از آنها در اختیار کودکان قرار گیرد. مردم می‌توانند با این اتوبوس‌ها عکس بگیرند و رانندگی با آنها را تجربه کنند. چنین اقداماتی با ایجاد جاذبه برای مردم درآمدزا هم خواهد بود.
اخذ مجوز موزه
کارگر درباره طی مراحل اخذ مجوز موزه اتوبوس‌های قدیمی می‌گوید: «از زمانی که تقاضا برای راه‌اندازی موزه را دریافت کنیم تا دادن مجوز کمتر از یک هفته طول خواهد کشید اما ما تاکنون تقاضای جدی‌ای درخصوص موزه اتوبوس‌های قدیمی نداشته‌ایم. به محض اینکه تقاضا داده شود ما نیز حمایت مالی و فکری می‌کنیم و مشاوره‌های لازم را می‌دهیم. با اتوبوس‌های موجود می‌توان موزه سیاری راه‌اندازی کرد و اگر شرکت واحد اتوبوسرانی تهران جایی داشته باشد که این اتوبوس‌ها مستقر شوند می‌توان آنها را به مدارس یا به جاهای مختلف شهر برد و از ظرفیتشان استفاده کرد».
موزه‌ای در برج میلاد
به گزارش شرکت واحد اتوبوسرانی به همشهری، شرکت واحد اتوبوسرانی تهران از سالیان گذشته نسبت به جمع‌آوری مباحث و موضوعات مربوط به حوزه حمل‌ونقل در اتوبوسرانی اقدام کرده و با توجه به جلساتی که اخیرا با مسئولان برج میلاد داشته‌اند قرار شده در مجموعه برج میلاد نسبت به راه‌اندازی موزه مذکور اقدام شود. آنها نیز با توجه به پیگیری‌ها و جلسات منعقده مکانی را برای این امر به شرکت واحد تخصیص داده‌اند که در حال آماده‌سازی است.
لذا بر همین اساس همه اتوبوس‌های به‌کارگیری‌شده از سال1335 و همچنین آرشیو بلیت، اسناد مربوط به همه مدیران عامل و اعضای هیأت مدیره و اسناد مهم تصمیمات حائز اهمیت و به‌عبارتی همه تاریخچه شرکت واحد هم‌اکنون جمع‌آوری شده است و فعلا در یکی از مجموعه‌های شرکت‌واحد تجمیع شده تا بعد از آماده‌سازی زمین مورد اشاره به مکان جدید انتقال یابد.
قطعا با توجه به خاطره انگیر بودن، بازدید از اتوبوس‌های دوطبقه یا دماغدار دهه‌های گذشته برای افراد بسیار جذاب خواهد بود. همچنین این امر سبب خواهد شد که منبع درآمد پایداری برای شرکت واحد جهت نگهداری اتوبوس باشد و می‌تواند به‌عنوان موزه مورد توجه و استقبال مردم قرار گیرد.
