اتوبوسرانی قم و چالش نبود مسافر

فاطمه امامی| قم - خبرنگار 


 جلسه اخیر شورای اسلامی شهر قم با گلایه‌های شهردار از دولت همراه بود. «سید مرتضی سقائیان‌نژاد» به شرایط نامناسب اتوبوسرانی درکلان‌شهرها اشاره کرد و این‌که کمک دولت برای تأمین هزینه‌های این سازمان قطع شده است. وی گفت: در برنامه پنجم قرار بود سهم استفاده از اتوبوس در حمل‌و‌نقل عمومی به 50 درصد برسد که ‌اکنون این وضعیت در شرایط غم‌انگیزی است. 

سقائیان‌نژاد دلیل این ناکامی را به همراهی نکردن دولت نسبت داده و از مسئولان استان خواسته در ازای درخواست تأمین اتوبوس‌ در مراسم خاص، نسبت به تأمین هزینه‌ها اقدام کنند. البته این موضوع قابل انکار نیست که همراهی نکردن دولت برای گسترش حمل‌و‌نقل عمومی در شهرها، شرایط بدی ایجاد کرده، اما کسی نیست که نداند کشور در چه شرایطی است و تحریم‌های گسترده وضعیت نقدینگی در دولت را به کجا رسانده است.
گلایه‌های شهردار قم در حالی مطرح می‌شود که در فاصله میان 2 مطالعه طرح جامع حمل‌و‌نقل قم، استفاده از اتوبوس در این شهر به کمتر از نصف رسیده و اکنون به روایتی فقط 8 و به روایت دیگر 5 درصد سفرهای درون‌شهری با اتوبوس انجام می‌شود، یعنی حتی کمتر از سهم موتوسیکلت در حمل‌و‌نقل شهری. آیا مقصر این ماجرا به عهده دولت است یا شهرداری هم وظیفه داشته این مسأله را در اولویت قرار دهد؟


پول خرد مدیریت شهری در اتوبوسرانی

آمارها می‌گویند از بودجه 2600 میلیارد تومانی سال گذشته شهرداری قم، سهم اتوبوسرانی فقط 11 میلیارد تومان بوده است. امسال هم بودجه شهرداری 2100 میلیارد تومان است و بودجه عمرانی 1700 میلیارد تومان. از این عدد سهم بودجه اتوبوسرانی بعد از چانه‌زنی‌های بسیار به 19 میلیارد تومان رسیده است.

در حالی هزینه اداره اتوبوسرانی و اجرای طرح تحول در بودجه امسال شهرداری قم 19 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که در شرایط کنونی ساخت یک تقاطع غیرهمسطح بدون تملک حدود 50 میلیارد تومان هزینه در بردارد. همچنین در برآوردها برای تکمیل طرح م,نوریل، 500 میلیارد تومان حداقل عددی است که مطرح می‌شود. از طرفی اجرای یک کیلومتر مترو هم 650 میلیارد تومان هزینه دارد. این نشان می‌دهد مدیریت شهری پول خردهایش را برای اتوبوسرانی نگه داشته و گویا هنوز منتظر معجزه‌ای از سوی دولت است. حالا از شهرداری قم خبر می‌رسد که 110 دستگاه اتوبوس جدید وارد مدار حمل‌و‌نقل شهری شده. با توجه به آمار 250 عددی اتوبوس‌های داخل شهر،  این تعداد خودرو می‌توانند گره‌گشای مسأله مطلوبیت اتوبوسرانی در پیش مردم باشند.


خارج ‌شدن 300  اتوبوس از خط

سقائیان‌نژاد اضافه شدن این تعداد اتوبوس به ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی قم را کاری در زمینه تحقق اسناد بالادستی دانست و اظهار کرد: در برنامه‌های 5 ساله یکی از مسائلی که بسیار پررنگ دیده شده حمل‌و‌نقل عمومی و مسأله اتوبوسرانی است.

وی با اشاره به این‌که بر اساس برنامه 5 ساله قرار بود 50 درصد تردد درون شهرها با اتوبوس صورت بگیرد گفت: تحقق نیافتن کمک‌های دولتی مانع این موضوع شده است.

شهردار قم به اتمام قرارداد اتوبوس‌های بخش خصوصی با شهرداری قم اشاره کرد و افزود: این موضوع موجب می‌شد که 300 دستگاه از مدار خارج شود و برای جبران آن باید فکری می‌کردیم.

وی با اشاره به بستن قرارداد خرید 200 دستگاه اتوبوس با یک شرکت اظهار کرد: قرار بود نیمی از این سهم را دولت پرداخت کند اما این موضوع محقق نشد و ما سهم خودمان برای تحقق 104 دستگاه را پیگیری کردیم.

سقائیان‌نژاد اضافه کرد: 52 دستگاه اتوبوس را تحویل گرفتیم و در حال پیگیری مصوبه شورای اقتصاد برای خرید 50 دستگاه دیگر هستیم.
به گفته وی، بیش از 100 دستگاه اتوبوس هم قرار است اورهال شود و 100 دستگاه دیگر از طریق قرارداد دیگری به ناوگان حمل ونقل عمومی اضافه شود. همچنین شهردار قم از مجهز شدن اتوبوس‌ها به سیستم آنلاین پیمایش خبر داد تا روند خدمت‌رسانی توسط آنها بهبود یابد.


عزم شهرداری برای تحول در خطوط اتوبوسرانی

معاون حمل‌و‌نقل و ترافیک شهردار قم هم با اشاره به این‌که 10 سال است از سوی دولت یارانه‌ای برای خرید اتوبوس پرداخت نشده است اظهار کرد: قراردادهای اتوبوس‌های بخش خصوصی با سازمان اتوبوسرانی در حال اتمام بود و تهیه اتوبوس برای حمل‌و‌نقل عمومی به یکی از دغدغه‌ها تبدیل شده بود. «عباس ذاکریان» با بیان این‌که شهرداری تلاش کرد تا هیچ خطی از اتوبوسرانی قم تعطیل نشود اضافه کرد: ما در مراحل مختلف تعدادی اتوبوس خریداری کردیم که در مرحله اول ۵۰ دستگاه اتوبوس از یک شرکت خریداری شد و قرارداد بعدی ۱۰۴ دستگاه بود که ۵۰ اتوبوس تحویل گرفته شد و ۵۴ اتوبوس منتظر مصوبه شورای اقتصاد است. وی افزود: یک قرارداد خرید ۲۳ دستگاه اتوبوس داشتیم و در موضوع اورهال و بازسازی اساسی اتوبوس‌ها قرارداد ۱۴ دستگاه را منعقد کردیم و پیمانکار شروع کرده و 6 دستگاه از آنها را تحویل داده که 8 دستگاه دیگر را نیز تغییر خواهد داد.

ذاکریان ادامه داد: حدود ۱۷۰ دستگاه اتوبوس را دوباره در بازه بازسازی وارد مدار می‌کنیم و به تدریج اتوبوس‌های فرسوده که سن فرسودگی رسیدن به قرارداد آنها تمام شده از شهر خارج می‌شوند. وی همچنین به دغدغه مناسب‌سازی برای معلولان و سالخوردگان اشاره کرد و این‌که اتوبوس‌های جدید برای شهر قم با این رویکرد طراحی شده است. 

این اتوبوس‌ها استاندارد یورو 4 دارند و مجهز به فیلترهای جذب ذرات هستند تا آلودگی‌هوا از طریق تردد این اتوبوس‌ها به حداقل برسد. معاون شهردار قم در عین حال به سیستم‌های نظارتی اتوبوس‌های جدید اشاره کرد که امکان بازبینی رفتار راننده را می‌دهد و در نتیجه رضایت شهروندان بیشتر جلب خواهد شد. ذاکریان همچنین به عزم شهرداری برای ایجاد تحول در خطوط اتوبوسرانی اشاره کرد که موجب خواهد شد بهره‌وری اتوبوس‌ها افزایش پیدا کند و رضایت مردم بیشتر جلب شود. واقعیت این است که شهرهای ما خودرومحور اداره می‌شوند و هزینه‌هایی که مربوط به تسهیل عبور و مرور خودرو است در شهرها بسیار ساده‌تر اختصاص داده می‌شود تا هزینه‌های حمل‌و‌نقل عمومی. همین موضوع موجب شده کارنامه شهر قم در ترغیب مردم به استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی بسیار ضعیف باشد، اما اقدامات جدید نویددهنده شرایطی بهتر در این زمینه است که باید منتظر ماند و آثار آن را مشاهده کرد.