امید؛ راه بازگشت معتاد به زندگی

فاطمه عسگری نیا_ خبرنگار

اگر چه در گذشته یک انگ اجتماعی بود، اما امروز از آن به‌عنوان یک بیماری یاد می‌شود. همین تغییر عنوان کافی بود تا نگرش جامعه نسبت به معتادان تغییر کند و مردم با نگاهی مهربانانه و دلسوزانه نسبت به این افراد که عمدتا به اعتراف خود ناخواسته در دام این بلای خانمان‌سوز گرفتار شده‌اند، دست همراهی و حمایتشان را دراز کنند. خانواده در این میان نقش پررنگ و تأثیرگذارتری دارد. به همین دلیل در طول درمان یا به‌اصطلاح ترک اعتیاد از خانواده‌ها خواسته می‌شود تا همراه فرد معتاد باشند. پذیرش فرد معتاد در کانون خانواده بعد از ترک، نشانه تولدی دوباره و بازگشت به زندگی تازه است. امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه شناس و استاد دانشگاه در این مورد بیشتر توضیح می‌دهد.
بازگرداندن فرد معتاد به زندگی و ایجاد امید برای درمان اعتیاد، نیازمند مهارت‌هایی است. امان‌الله قرایی‌مقدم این مطلب را بیان می‌کند و می‌گوید: «این مهارت‌ها در کانون خانواده وجود دارد و اطرافیان فرد معتاد مانند پدر، مادر، خواهر، برادر، همسر و حتی فرزندان او می‌توانند با رفتارهای درست این مسیر را برای معتادان هموار کنند.» به گفته این جامعه‌شناس و استاد دانشگاه افراد معتاد بیمار روحی و روانی هستند و نیاز به مراقبت‌های ویژه دارند؛ «فرد معتاد اگر انگیزه‌ای برای ترک نداشته باشد، در این کار سست می‌شود. بنابراین اعضای خانواده نخستین کسانی هستند که می‌توانند در این مسیر او را همراهی کنند. اگر معتاد حمایت خانواده را نداشته باشد، از ترک کردن ناامید می‌شود و بیش از گذشته در منجلاب اعتیاد فرو می‌رود». 
اعتیاد گرفتاری بزرگی است که علاوه بر فرد معتاد، دامن خانواده و پس از آن جامعه را می‌گیرد و آلوده می‌کند. قرایی‌مقدم در توضیح این وضعیت می‌گوید: «در سال‌های خیلی دور افراد بیسواد به‌دلیل عدم‌آگاهی در دام اعتیاد گرفتار می‌شدند اما امروزه وضعیت تغییر کرده است و در هر سن و سال و موقعیت اجتماعی و تحصیلی، این بلای خانمان‌سوز رخنه کرده و شاهد افزایش روزافزون آن هستیم. وابستگی فرد معتاد به مواد هر روز که می‌گذرد بیش و بیشتر می‌شود و همین امر بازگشت او را سخت‌تر می‌کند. بنابراین اگر از همان مراحل نخستین وابستگی به مواد خانواده از فرد معتاد حمایت کند و او را از آینده تیره و تاریکی که به واسطه این بلای خانمان‌سوز در انتظارش است، آگاه سازد، می‌تواند سدی در برابر پیشرفت اعتیاد ایجاد کند و فرد معتاد را نجات دهد. همین کار نه‌تنها منجر به رهایی معتاد شده بلکه باعث نجات خانواده و جامعه نیز  می‌شود».
متأسفانه برخی از خانواده‌ها همان نگرش قدیمی را به اعتیاد دارند و گمان می‌کنند طرد کردن فرد معتاد بهترین راه‌حل است. این استاد دانشگاه با تأیید این مطلب می‌گوید: «هنوز فرهنگ بیمار بودن فرد معتاد در برخی از خانواده‌ها نهادینه نشده است. پدر و مادر، خواهر و برادر به محض اطلاع از اعتیاد یکی از اعضای خانواده او را طرد می‌کنند. همسر، نخستین کاری که می‌کند طلاق می‌گیرد. این کارها نه‌تنها راهکار نیستند بلکه آسیب بیشتری به فرد معتاد می‌زند که نتایج آن در جامعه نمود می‌یابد».  امید تنها راه درمان بیماری اعتیاد است. این استاد دانشگاه بر این موضوع تأکید می‌کند و می‌گوید: «فرد معتاد اگر برای ادامه زندگی امیدی نداشته باشد نه‌تنها از این بلای خانمان‌سوز دست نمی‌کشد بلکه گرفتار آسیب‌های اجتماعی دیگری هم می‌شود. هرگونه سرزنش، بحث و جدل، توهین، تحقیر و مسخره کردن افراد معتاد، آنها را ناامیدتر و جسورتر می‌کند. بنابراین از خانواده‌ها خواهش می‌کنم از چنین رفتارهای نامناسبی بپرهیزند».