گزارش
وام ازدواج «ضامن معتبر» می‌خواهد
بانک‌های مشهد هر کدام تعریف متفاوتی از ضامن معتبر دارند و برخی برای پرداخت وام ازدواج، برخلاف بخشنامه، چند ضامن طلب می‌کنند
گرفتن بیش از یک ضامن برای وام ۳۰ میلیون تومانی ازدواج توسط بانک‌ها، خلاف تبصره ۱۶ قانون بودجه است، اما شاهدیم بانک‌ها بی‌توجه به این قانون، همچنان بیش از یک ضامن طلب می‌کنند. به گزارش فارس، انتهای سال ۹۷ بود که مجلس به دلیل افزایش افسارگیسخته قیمت‌ها، در راستای تسهیل ازدواج جوانان، در تبصره ۱۶ قانون بودجه، بانک مرکزی را موظف کرد که «به هر زوج ۳۰ میلیون تومان وام ازدواج با اخذ یک ضامن معتبر و سفته پرداخت کند». بانک مرکزی بلافاصله این تبصره قانونی را به صورت بخشنامه به شبکه بانکی کشور ابلاغ کرد تا شاید با این قانون، سنگی از جلوی پای جوانانِ در شرف ازدواج برداشته شود.
افزایش میزان وام ازدواج و تک‌ضامن شدن آن، موج خوشحالی را در دل جوانان در آستانه ازدواج ایجاد کرد، اما این خوشحالی دیری نپایید، چراکه پای تفسیرهای متعدد و سلیقه‌ای به میدان باز شد، زیرا نه در قانون مجلس و نه در بخشنامه بانک مرکزی تعریفی از «ضامن معتبر» ارائه نشده و فقط به آن اشاره کرده‌اند. در نتیجه هر بانک بنا به تفسیری که از «ضامن معتبر» دارد، در قبول آن سلیقه‌ای عمل می‌کند.
ابلاغ مجدد بخشنامه در شهریور امسال
بانک‌ها که به‌دلیل گرانی‌های اخیر و درآمد کم افراد جامعه، ترس از این دارند که نتوانند با وجود یک ضامن به طلب خود دست پیدا کنند، تبصره ۱۶ قانون بودجه را به‌طور کامل اجرا نمی‌کنند و با گذشت چند ماه از ابلاغ آن، همچنان ضمانت 2 نفر را برای اخذ وام ۳۰ میلیون تومانی ازدواج، مطرح می‌کنند. این رفتار بانک‌ها، بانک مرکزی را مجبور کرد که در شهریورماه سال جاری مجددا بخشنامه «وام ۳۰ میلیون تومانی ازدواج با اخذ یک ضامن معتبر و سفته» را به شبکه بانکی کشور ابلاغ کند و در آن بر «قبول یک ضامن معتبر و سفته» توسط بانک‌ها تاکید شود، اما بانک‌ها همچنان 2 ضامن برای وام قبول می‌کنند.
طی تحقیقاتی که از چند بانک انجام داده‌ایم، دریافتیم که برخی از آنها یک ضامن معتبر را کسی می‌دانند که فیش حقوقی او بالای 5/2 و حتی 3 میلیون تومان باشد، در صورتی که باید یک‌چهارم حقوق ضامن پاسخگوی معوقات اقساط باشد، یعنی کارمندی با حقوق کمتر از 2 میلیون تومان هم می‌تواند ضامن وام ازدواج ۳۰ میلیونی شود. به سراغ چند بانک در مشهد رفتیم و در خصوص شرایط دریافت وام ازدواج و این‌که چه مدارکی لازم است سوال کردیم. مسئول یکی از این بانک‌ها بعد از این‌که مدارک موردنیاز را یکی‌یکی برایم شمرد، در آخر گفت: ضامن و یا ضامنین هم لازم است.
مجددا سوال کردم که چند ضامن لازم است؟ که در جواب ادامه داد: بستگی به ضامنین شما دارد، چنانچه ضامن معتبر دارید، یکی کافی است در غیر این صورت چند ضامن باید معرفی کنید. سوالم را ادامه دادم و گفتم ضامن معتبر چه شرایطی دارد که گفت: فردی که سپرده و گردش بانکی خوبی داشته باشد و در صورتی که کارمند باشد، بستگی به حقوق او دارد. وی تصریح کرد: با وجود گرانی این روزها معمولا ته‌نشین حقوق کارمندی آن هم با فیش حقوقی 2 میلیون تومان آنقدر نیست که جوابگوی دیرکرد اقساط وام‌گیرنده باشد، در نتیجه ضمانت کارمندی با حقوق زیر 2 میلیون به‌‌تنهایی قبول نیست و باید 2 نفر باشند.
حقوق ضامن باید بیش از 3 میلیون تومان باشد
در ادامه تحقیقات، به بانک دیگری رفتیم که صراحتا گفتند: زمانی ضمانت یک نفر را برای چنین وامی قبول می‌کنیم که حقوق او بالای 3 میلیون تومان باشد. مسئول بانک دیگری نیز بیان کرد: ضمانت کارمندی را که حقوق بیش از 2 میلیون و ۸۰۰ هزار داشته باشد قبول می‌کنیم. پرسیدم که یارانه را هم برای ضمانت قبول می‌کنید؟ محکم جواب داد: «نه». مسئول یکی دیگر از این بانک‌ها تصریح کرد: برای چنین وامی 2 ضامن لازم است و بخشنامه بانک مرکزی برای وام ۱۵ میلیونی بوده است.او ادامه داد: ما برای دادن وام‌های دیگر که ۲۰ میلیون است 2 ضامن می‌گیریم، بنابراین این وام ۳۰ میلیون تومانی که تکلیفش مشخص است.
اهمیت تعداد اعضای خانواده
کارمند یکی دیگر از بانک‌ها گفت: یک ضامن کارمند قبول می‌کنیم؛ اما باید فیش حقوق او با جدول پرداختی ما مطابقت کند. این بانک علاوه بر این پیش‌شرط تعداد اعضای خانواده ضامن، مستأجر یا صاحبخانه بودن او، این‌که خودِ ضامن جزو وام‌گیرندگان هست یا خیر و یا این‌که ضمانت چند وام‌گیرنده را قبول کرده است مورد تاکید قرار می‌دهد. کارمند بانک دیگر می‌گوید: باید شرایط ضامن با بخشنامه ما سنجیده شود و در صورت مطابقت با آن، ضمانت او قبول می‌شود.
برای دریافت وام 2 ضامن نیاز است
مسئول یکی دیگر از بانک‌ها اظهار کرد: برای دریافت وام ازدواج 2 ضامن لازم است که اولی باید کارمند باشد و چک هم به بانک بدهد. در ادامه پرسیدم فیش حقوقی ضامن کارمند باید چه میزان باشد؟ در جواب گفت: کارمندی که یک‌چهارم حقوق او جوابگوی اقساط وام‌گیرنده باشد کافی است. وی بیان کرد: چنانچه فیش حقوق ضامن یک میلیون و 500 هزار تومان هم باشد، ضمانتش قبول می‌شود.
اخذ بیش از یک ضامن، خلاف قانون است
به سراغ دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی رفتیم تا علت عدم تمکین بانک‌ها از این بخشنامه را از زبان او جویا شویم. «حسن مونسان» گفت: در تبصره ۱۶ قانون بودجه به اخذ یک ضامن معتبر برای دریافت وام ازدواج اشاره شده و معتبر یعنی ضامنی که تمکُن مالی داشته باشد و بتواند پاسخگوی تاخیر قسط‌های وام‌گیرنده باشد. وی افزود: اخذ بیش از یک ضامن برای وام ازدواج خلاف قانون است و تمامی بانک‌های خراسان رضوی مکلف به اجرا و تبعیت از قانون هستند؛ در غیر این صورت متقاضیان می‌توانند به بازرسی یا حراست بانک و حتی نظارت و بازرسی استانداری اعتراض کنند. دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی بیان کرد: ضامن معتبر کسی است که یک‌چهارم حقوق او جوابگوی دیرکرد قسط وام‌گیرنده باشد و منعی برای ضمانت این فرد نیست.
تذکر به مدیر متخلف
دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی خاطرنشان کرد: بانک مرکزی طی دستورالعمل‌های متعدد به شبکه بانکی کشور اعلام کرده که طبق قانون یک ضامن معتبر اخذ کنند. ممکن است مسئولان برخی از شعب در این مورد سلیقه‌ای عمل کنند که این مورد تایید ما نیست و چنانچه گزارشی در این خصوص به ما برسد، مدیران در سطح بانک‌ها حتما تذکر لازم را به آنها خواهند داد. «حسن مونسان» تصریح کرد: معمولا بانک‌ها ضمانت فردی را که ۵۰ درصد حقوق او جوابگوی دیرکرد قسط‌های وام‌گیرنده باشد، قبول می‌کنند و این در صورتی است که در قانون و بخشنامه به این موارد اشاره نشده و فقط به ضامن معتبر اشاره شده است. البته «وام ازدواج» یکی از آن مقولاتی است که نه به‌تازگی که از سال‌ها پیش با حواشی همراه بوده است و همیشه بوده‌اند بانک‌هایی که زوجین را مجبور کرده‌اند برای اخذ وام از هفت‌خان رستم عبور کنند.
