هشدار آمارهای نزاع به مازندران

شهرام سوادکوهی | ساری-خبرنگار 


میزان خشونت و تعداد درگیری‌ در هر جامعه‌ای می‌تواند بیانگر وضعیت اجتماعی آن باشد. در مازندران بخش مهمی از پرونده‌های قضایی مربوط به نزاع و توهین‌ است؛ پدیده‌ای کاملا اجتماعی و فرهنگی که به نظر می‌رسد در صورت کم‌توجهی به ریشه‌یابی این وضعیت می‌تواند آسیب‌هایی جدی در مازندران به دنبال داشته باشد. تاکنون فیلم‌های مختلفی از درگیری‌ها و سوءرفتارهای اجتماعی در فضای مجازی منتشر شده که متعلق به مازندران بوده است. بسیاری از ما نزاع‌ها و تصاویر واقعی مشابه با آنچه در فیلم‌های موبایلی می‌بینیم را از نزدیک دیده‌ایم؛ نزاع‌هایی که ریشه برخی از آنها مساله‌ای بسیار کوچک و کم‌ارزش است و صرفا به علت کنترل نکردن خشم در لحظه و آشنا نبودن به مهارت‌های رفتاری رخ می‌دهد و گاه خسارت‌های جبران‌ناپذیری به بار می‌آورد. آخرین نمونه آن ماجرای درگیری تعدادی از شهروندان محمودآبادی با چند نیروی نظامی بود که متاسفانه به کشته شدن 2 شهروند منجر شد. 


کاهش یک درصدی

آمارهای اداره کل پزشکی قانونی مازندران نشان می‌دهند که در سال‌های اخیر تعداد مراجعه‌ مازندرانی‌ها به این اداره برای ثبت و پیگیری پرونده‌های نزاع روندی تقریبا رو به رشد داشته و در بهترین حالت ممکن روی یک روند ثابت مانده است. آمار 5 ماهه امسال پزشکی قانونی مازندران در مورد پرونده‌های نزاع از کاهش بسیار جزئی یک درصدی مراجعان نزاع خبر می‌دهد و نشان می‌دهد که وضعیت تقریبا مانند سال گذشته و نزاع در استان همچون سال‌های اخیر پرتعداد است. 


التهاب در فضای اجتماعی و رفتاری مازندرانی‌ها 

به گفته «علی عباسی» مدیر کل پزشکی قانونی مازندران تعداد مراجعه‌ به مراکز پزشکی قانونی استان بابت نزاع از 10 هزار و 853 مورد در 5 ماه نخست سال 1397 به 10 هزار و 797 مورد در بازه زمانی ابتدای فروردین تا 31 مرداد سال جاری کاهش یافته یعنی فقط 56 مراجعه کمتر نسبت به سال گذشته. در محاسبات آماری مسائل اجتماعی چندان به چشم نمی‌آید و می‌توان حتی آن را به حساب تغییر تعداد روزهای تعطیل یا موکول شدن چند پرونده به روز بعد گذاشت. 

محاسبه‌ای ساده نشان می‌دهد که در مدت ذکر شده به طور میانگین روزانه دست‌کم 69 مراجعه به علت نزاع در مراکز پزشکی قانونی مازندران ثبت شده است. همین عدد 2 رقمی و اختلاف اندک آن با فاصله 56 موردی تعداد مراجعه در 5 ماه نخست سال گذشته با مجموع مراجعه‌ در 5 ماه نخست امسال نشان می‌دهد که عملا کاهشی در تعداد آنها رخ نداده و فضای اجتماعی و رفتاری مازندرانی‌ها همچنان ملتهب و پر از واکنش‌های نادرست است. با این حساب واژه «کاهش» برای تعداد نزاع‌های انجام شده در استان چندان پررنگ نیست. 


نزاع در مازندران از نگاه آمار 

مدیر کل پزشکی قانونی مازندران می‌گوید: از کل این مراجعه‌ها در 5 ماه نخست سال جاری، 3754 نفر زن و 7043 نفر مرد بودند که افزایش 78 موردی مراجعه زنان و کاهش 134 موردی مراجعه مردان در آمار امسال به چشم می‌خورد. به گفته عباسی، بیشترین مراجعه به علت نزاع در مرداد سال جاری ثبت شد که 2336 مورد بود. تیر با 2267، خرداد با 2160، اردیبهشت با 2139 و فروردین با 1895 مراجعه‌کننده به ترتیب در رتبه‌های پایین‌تر تقویم از نظر تعداد مراجعه قرار دارند. ساری و میاندورود با 2329، بابل با 1318 و آمل با 1139 مورد بیشترین و شهرستان عباس‌آباد با 170 مورد کمترین آمار مراجعه به علت نزاع را در استان طی 5 ماه سال جاری داشتند. 


لزوم توجه مسئولان برای گسترش آموزش‌های اجتماعی 

هرچند که مازندران در پرونده‌های مربوط به نزاع بین استان‌های بالای جدول قرار ندارد، اما وضعیت چندان مطلوبی هم در استان دیده نمی‌شود. مازندران یکی از استان‌های میانه جدول تعداد پرونده‌های مربوط به نزاع‌ است، اما نگاهی به آمار نزاع طی 2 سال اخیر نشان می‌دهد که استان روندی رو به رشد را در تعداد مراجعه به پزشکی قانونی برای ثبت پرونده‌های نزاع در پیش دارد که زنگ خطر محسوب می‌شود. تعداد پرونده‌های نزاع استان که سال 1396 در پزشکی قانونی مازندران ثبت شد به استناد آمارهای این سازمان، بیشتر از پرونده‌های نزاع سال 1395 است. سال 1396 در مراکز پزشکی قانونی مازندران 22 هزار و 731 مراجعه ثبت شد که رشدی 7 درصدی نسبت به آمار سال 1395 نشان می‌دهد. 

آشنا نبودن به مهارت‌های رفتاری مهم‌ترین عامل بروز تنش‌های فیزیکی پس از اختلاف‌نظرهاست. با توجه به این‌که عمده پروند‌های قضایی در مازندران مربوط به درگیری‌های لفظی، فحاشی و توهین‌هاست، می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که جامعه مازندران به توجه بیشتری در مسئولان برای گسترش آموزش‌های اجتماعی نیاز دارد. از سوی دیگر با توجه به گردشگرپذیری استان و حضور میلیون‌ها گردشگر طی فصول مختلف سال، مواجه شدن با رفتارهای گوناگون از فرهنگ‌های مختلف می‌تواند عاملی برای بیشتر شدن تنش‌ها باشد. کما این‌که آمار پزشکی قانونی نشان می‌دهد بیشترین نزاع‌ در مازندران مربوط به ماه‌های تابستان است. معمولا بیشترین مراجعه به علت نزاع هم به مرداد اختصاص دارد. در نیمه دوم سال نیز معمولا تعداد نزاع‌ کاهش می‌یابد. 


نیاز به ورود همگانی 

 پایین بودن آستانه تحمل، ناآشنایی با مهارت‌های رفتاری و بی‌توجهی به گفت‌وگو به جای مشاجره و جدل برای حل اختلاف‌ها باعث می‌شوند هر سال بر تعداد پرونده‌های نزاع و درگیری‌های بین اشخاص در مازندران افزوده شود. اهمیت موضوع زمانی بیشتر مشخص می‌شود که نگاهی به ریشه بسیاری از قتل‌ها بیندازیم. طبق آمارهای ارائه شده توسط قوه قضاییه، حدود ۷۰ درصد قتل‌ها در همین نزاع‌ها و به دلیل جنون آنی یا عصبانیت شدید لحظه‌ای رخ می‌دهند. به همین سادگی یک جدال لفظی به پایان زندگی یک نفر و از دست رفتن زندگی برای فردی که شاید هیچ جرم دیگری مرتکب نشده باشد، تمام می‌شود.

 این وضعیت لزوم توجه بیشتر به آموزش مهارت‌های رفتاری در سنین پایه را افزایش می‌دهد و باید به شکل ویژه‌تری در دستور کار مدیران قرار بگیرد. برخلاف برخی باورها مبنی بر این‌که صرفا نهادهایی مانند قوه قضاییه و دستگاه‌های تامین امنیت باید برای حل موضوع ورود کنند، در این زمینه به ورود جدی دستگاه‌های مرتبط با فرهنگ اجتماعی مانند آموزش و پرورش، رسانه‌ها، صدا و سیما، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت اجتماعی دستگاه‌های اجرایی و حتی شهرداری‌ها هم نیاز است.