شهرهای جهان در سودای هوشمند‌شدن
تلاش شهرهای ایالات‌متحده، ژاپن و کره برای نوشدن؛ این بار به‌عنوان شهرهای هوشمند
احسان والیان:
شهرهای نوپایی مانند سنگدو (Songdo) و مصدر (Masdar) شاید نتوانند به نمونه بارز یک شهر هوشمند و بادوام تبدیل شوند اما دست‌کم می‌توانند نمونه آزمایشی خوبی برای طرح‌های کوچک ایالات متحده در قالب شهرهای تاب‌آور باشند. مصدر، شهر حاشیه‌ای ابوظبی‌است که عنوان «نخستین شهر تاب‌آور جهان» را در سال2006 از آن خود کرد. این شهر با این قرار پی‌ریزی شد که شهری عاری از دی‌اکسیدکربن و هر نوع ضایعات باشد و از طرفی تمام امکانات و تجهیزات آن مجهز به فناوری هوشمند شود. با اینکه تنها یک دهه از ساخت این شهر می‌گذرد، تمام آن بلندپروازیها رنگ‌وبوی خود را از دست داده‌اند و نقطه پایان اجرای طرح‌ها از سال2016 به سال2030 تغییر کرده‌است؛ ضمن اینکه مقامات شهری اعتراف کرده‌اند که دستیابی به شهری عاری از هرگونه آلودگی، امکان‌پذیر نخواهد بود. شهر آرمانی سُنگدو در کره‌جنوبی روی زمینی ساخته شد که از سخاوت دریای زرد به کره‌ای‌ها رسیده بود؛ گرچه این شهر فرودگاهی بیشتر به یک بندرگاه شبیه است تا یک فرودگاه. در این شهر که به‌عنوان هوشمندترین شهر دنیا طراحی شده‌بود، از سیستم مدیریت بازیافت گرفته تا جاده‌ها و میزان آلودگی هوا و فعالیت‌های دیگر شهری، با حسگرهایی فوق‌العاده حساس تحت نظارت هستند اما با این حال، این شهر هنوز شهری ناتمام و خالی از سکنه است. با اینکه این شهر‌ها نتوانسته‌اند به اهداف خود برسند، شرکت‌های خصوصی برای طرح‌های خود، این شهر‌ها را نمونه‌های مناسبی برای الگوبرداری می‌دانند.
شهر فرودگاهی آمریکایی شرکت ژاپنی پاناسونیک با تأثیر‌پذیری از طرح‌های قبلی شهرهای هوشمند توانسته در جایی کنار فرودگاه بین‌المللی دنور (Denver) در فلوریدا، شهر فرودگاهی پنا (Pena)را بسازد که در نهایت، طرحی موفق از آب درآمده است. فرودگاه پنا تنها یک فرودگاه نیست؛ این فضای 45هکتاری توانسته با الهام‌گرفتن از شهرهای نیمه‌ساز هوشمند با روشی آمریکایی، 1600واحد مسکونی را هم به مجموعه فرودگاهی خود اضافه کند. روش آمریکایی به این معناست که حساسیت در برقراری امنیت این فرودگاه منوط به نصب دوربین‌های مداربسته و تشخیص چهره می‌شود. با همکاری شهردار دنور و شرکت پاناسونیک، این شهر فرودگاهی به‌زودی تبدیل به نقطه اتصال صنعت گردشگری و تجارت خواهد شد. دنور به‌زودی رؤیای دست‌نیافتنی شهر هوشمند را برای خود به واقعیت تبدیل می‌کند. اینترنت پرسرعت، تأمین انرژی الکتریکی از طرق ریز شبکه آفتابی، پارکینگ‌های هوشمند و روشنایی خودکار از امکانات دنور هوشمند هستند
محدودیت‌ها در شهرهای هوشمند سنگ بزرگ همیشه علامت نزدن است. بلندپروازیها و قول‌های مافوق تصور باعث شد که رؤیای هوشمند‌شدن شهرهای نوپای مصدر و سُنگدو در نطفه خفه شود اما با اجرای همان طرح‌ها در ابعاد کوچک‌تر و منطقی‌تر در ایالات متحده، رفته‌رفته شمه‌هایی از یک شهر هوشمند واقعی به چشم می‌خورد. ساختن آرمان‌شهر با یک طرح کلی و ضربتی، کاری محال است؛ چیزی که یک شهر را آباد و در ادامه هوشمند می‌کند، گذر زمان و اجرای برنامه‌ها بعد از بررسی دقیق نیازهای مردم است. می‌توان گفت حتی زمانی که کار به پایان رسیده و تمام طرح‌ها اجرایی شده، باز باید با شرکت‌های نوآور در عرصه فناوری و شهر‌سازی مشارکت داشت و با دادن امکانات و تبلیغات، این شرکت‌های موفق و باتجربه را پابند شهرهای هوشمند خود کرد.
بقای خورشیدی 2000مایل از جنوب شرقی دنور، از دیرباز میعادگاه شکارچیان آمریکایی بوده‌است. منطقه بکر «بَبکاک‌رنچ»(Babcock Ranch) از سال‌های گذشته به نخستین شهر خورشیدی آمریکا معروف شده‌است؛ منطقه‌ای که با جمعیتی 50هزار نفری تمام انرژی مصرفی خود را از انرژی خورشیدی می‌گیرد. این شهر امید دارد که با حفظ حیات‌وحش خود و بدون استفاده از سوخت‌های فسیلی، به الگویی درخور برای ساخت یک شهر خورشیدی تبدیل شود. کارشناسان محیط‌زیست و دولت با همکاری هم تصمیم دارند که 17هزار هکتار دیگر به مساحت این منطقه، اضافه و تا 25سال آینده این منطقه را به آرمان‌شهر خورشیدی جهان تبدیل کنند. کیتسون(Kitson) یکی از طراحان ببِکاک رنچ می‌گوید: «تاب‌آوری یک شهر هوشمند به انعطاف‌پذیری آن شهر در شرایط متفاوت بستگی دارد. با جوی که در ببکاک‌رنچ به وجود آمده حتی اگر کسی بخواهد خانه‌ای بسازد، به‌ناچار باید از سلول‌های خورشیدی برای تأمین انرژی‌اش استفاده کند تا بتواند نیازهای خود را برطرف کند. نباید برای نیازهای مردم حدومرز تعیین کرد و به آنها گفت چون فلان سوخت یا وسیله برای محیط مضر است پس نباید از آن استفاده کنید بلکه باید تسهیلاتی در اختیار آنها قرار داد تا با استفاده از آن از طرفی نیازهایشان را برطرف کنند و از طرف دیگر به محیط‌زیست آسیبی نرسد»
