مقبول و خلاق

حسین علیشاپور ـ خواننده آواز اصیل ایرانی

 پرویز مشکاتیان در میان آهنگسازان پس از انقلاب ویژگی‌ منحصر به فردی داشت؛ شناخت ویژه از شعر و ادب پارسی. این  تقریبا در تمامی آثار ساخته شده توسط وی مشهود است.
شناخت مشکاتیان از ادبیات ایران منحصر با فنون مربوط به تلفیق شعر و کلام نبود. یک بررسی اجمالی بر آثار او از سال1358 خورشیدی تا زمان درگذشتش در 30شهریور1388 نشان می‌دهد که به‌لحاظ تکثر، شعرایی که وی با اشعارشان خلق اثر کرده است، پیش از او از چنین اقبالی برخوردار نبوده‌اند. درواقع پرداخت مشکاتیان به شاعران گذشته بعضی از آنها را از فراموشی درآورد. دیگر آنکه ملودی‌پردازی او بر آثار بی‌کلام و باکلام ممتاز بود و از این نظر او را باید در زمره آهنگسازانی قرار داد که علاوه بر شناخت ردیف موسیقی دستگاهی ایران به‌عنوان دستمایه کارش، از گستره شنیداری وسیعی بهره می‌برد. همین گستره و وسعت آن موجب ابهامات مؤثر و زیبایی برای او می‌شد. ازاین‌رو مشکاتیان آهنگسازی بود که ملودی‌های به‌یادماندنی‌اش پرتعدادند. وی نزد آهنگسازان، خوانندگان و نوازندگان نسل‌های پیش مقبول بود. با شنیدن تکنوازی‌ها و جواب‌های او به آواز خوانندگان می‌توان پی‌برد که او در این فن تنها به فرم ردیفی بسنده نمی‌کرد و قوه خلاقه‌اش را در خدمت غنای مقوله‌ای به‌نام «ساز و آواز» قرار می‌داد. سرخوردگی او از محیط موسیقی در سال‌های واپسین عمرش بی‌شک به موسیقی اصیل ایرانی لطمه زد. مشکاتیان در سال‌های آخر عمر 54ساله‌اش بیشتر قطعاتی را که می‌ساخت با سه‌تار، سنتور یا صدای خسته‌اش اجرا می‌کرد. خوانندگان بارز موسیقی اصیل همچون محمدرضا شجریان، شهرام ناظری و ایرج بسطامی  بخشی از مهم‌ترین و در عین حال هنری‌ترین خوانده‌های‌شان را مدیون قدرت مشکاتیان هستند.