گزارش
رونق گردشگری نیشابور در گرو توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیشابور: ۹ مجموعه بوم‌گردی در این شهرستان ایجاد شده و به بهره‌برداری رسیده است
مرجان فرهمند | خراسان رضوی - خبرنگار:
بوم‌گردی گونه‌ای از سفر است که در آن به لمس زندگی و فرهنگ جامعه محلی میزبان و همچنین حضور در مناطق بکر طبیعی و حفاظت از این داشته‌ها توجه می‌شود. بوم‌گردی در واقع بازدید از زیست‌بوم یک منطقه است؛ به شکلی که به هیچ یک از ویژگی‌های محیطی، فرهنگی، طبیعی و اجتماعی اصیل منطقه خدشه‌ای وارد نشود. در این شکل از گردشگری، معمولا گردشگرانی که به بازدید از یک منطقه و جاذبههای آن می‌روند و از امکاناتش استفاده می‌کنند، کمترین آسیب را بر ساختار محیط می‌گذارند. بوم‌گرد خود را نسبت به محیط و مقصد سفرش مسئول می‌داند و تلاش می‌کند تا الگوی زیستی و فرهنگی منطقه را رعایت و حفظ کند.شهرستان نیشابور در خراسان رضوی به واسطه جاذبههای طبیعی و فرهنگی، گردشگران زیادی را به خود جلب می‌کند، اما همواره بیش از آن‌که مقصدی برای ماندن مسافر باشد، محلی برای بازدیدهای یک روزه است.
اقامتگاه‌های بوم‌گردی
اقامتگاه‌ها برای پذیرایی از بوم‌گردها و البته سایر مسافران و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی ساخته می‌شوند. در این مکان‌ها سعی می‌شود مهمانان تا حدودی با فرهنگ جامعه میزبان آشنا شوند. آنها معمولا توسط افراد محلی اداره می‌شوند تا در انتقال ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی موفق‌تر عمل کنند. تزیینات و ساختار اقامتگاه‌های بوم‌گردی نیز تداعی‌کننده ویژگی‌های همان منطقه هستند و حتی غذاهای ارائه شده در آنها نیز از میان خوراکی‌های محلی انتخاب می‌شوند. توسعه پایدار گردشگری، احیای ارزش‌های سنتی و بومی، کمک به اقتصاد جامعه محلی و حفظ محیط‌زیست از فرصت‌هایی هستند که اقامتگاه‌های بوم‌گردی در اختیار جوامع می‌گذارند.
بوم‌گردی شیوه‌ای کارآمد و مناسب برای به راه انداختن کسب و کاری کوچک و خانوادگی به شمار می‌آید.البته این اقامتگاه‌ها صرفا جایی برای اقامت نیستند و همین نکته موجب تمایز آنها از هتل‌ها و مهمانسراها می‌شود. این اقامتگاه‌ها میتوانند به عنوان جاذبه، گردشگران را به سوی خود بکشانند. شهرستان نیشابور در استان خراسان رضوی به دلیل تعداد مکان‌های تاریخی که دارد همیشه مورد توجه توریست‌ها و گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است. به همین دلیل اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیشابور بنابر سیاست‌های جذب گردشگر، تاسیس اقامتگاه‌های بوم‌گردی با مشارکت بومیان منطقه را در دستور کار قرار داده است.
آمار گردشگران داخلی و خارجی نیشابور
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیشابور درباره تعداد آمار گردشگر و بازدید‌کننده‌های داخلی و خارجی از مکان‌های دیدنی و تاریخی این شهرستان به همشهری می‌گوید: تعداد بازدیدکنندگان ایرانی از جاذبههای تاریخی، گردشگری و زیارتی شهرستان در طول سال بیش از ۶ میلیون نفر است و قدمگاه رضوی با بیش از 3.5 میلیون زائر در سال مقام اول را از لحاظ تعداد بازدید‌کننده در نیشابور دارد.
«محمداسماعیل اعتمادی» با اشاره به استقبال گردشگران خارجی از حضور در اماکن دیدنی نیشابور، می‌افزاید: تعداد گردشگران خارجی در طول سال بین ۲۵۰۰ تا 3 هزار نفر است که بیشتر از کشورهای اروپایی و شرق آسیا هستند. البته این تعداد گردشگر خارجی به غیر از مسافران کشورهای عربی است، زیرا آمار دقیقی از حضور مسافران اهل کشورهای عربی در اختیار نیست. اما بر اساس گزارش‌های دریافتی سالانه حدود 500 هزار زائر از کشورهای عربی و پاکستان از مکان‌های تاریخی و زیارتی نیشابور مانند قدمگاه رضوی، امامزاده محروق(ع)، فضل ابن شاذان و بی‌بی شطیطه و پسنده بازدید می‌کنند.
اشتغال‌زایی در اقامتگاه‌های بوم‌گردی
وی درباره پرداخت تسهیلات برای راه‌اندازی اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌گوید: پارسال واحدهای بوم‌گردی متقاضی تسهیلات، برای دریافت تسهیلاتی بین یک تا ۵ میلیارد ریال به بانک‌های عامل معرفی شدند ولی در سال جاری تاکنون تسهیلاتی به این موضوع تخصیص نیافته است.با توجه به مشکلات اقتصادی و اهمیت اشتغال‌زایی، این پرسش پیش می‌آید که مجموعه‌های بوم‌گردی چقدر میتوانند در بهبود وضعیت اشتغال اثرگذار باشند؟ رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیشابور در پاسخ به این پرسش می‌گوید: ظرفیت‌های مناطق روستایی مانند روستای هدف گردشگری «بوژان» و «دیزباد» نیشابور و مناطق بکر و آب و هوای مطبوع می‌تواند سبب ایجاد اشتغال و تامین درآمدهای پایدار برای روستاییان باشد.
در واقع روستاییان میتوانند با تبدیل منازل خود به بوم‌گاه‌ها و ایجاد سایت‌های پرنده‌نگری، برگزاری تورهای کوه‌پیمایی و دشت‌پیمایی، فروش صنایع دستی و همچنین نمایش آداب و رسوم از ظرفیت‌های طبیعی روستای خود برای کسب درآمد استفاده کنند.اعتمادی می‌افزاید: روستاهای نیشابور دارای ظرفیت بالا در جذب گردشگر هستند. در بسیاری از روستاهای این شهرستان مردم هنوز به سبک و رسوم گذشته خود زندگی می‌کنند. این آداب و سبک زندگی در کنار بکر بودن طبیعت و وجود آثار تاریخی متعدد می‌تواند در جذب گردشگر تاثیرگذار باشد.
شرایط تاسیس بوم‌گردی
وی درباره شرایط لازم برای استاندارد بودن اقامتگاه‌های بوم‌گردی اظهار می‌کند: تهیه ضوابط و استاندارد اقاماتگاه‌های بوم‌گردی و همچنین درجه‌بندی و نرخ‌گذاری خدمات آنها توسط کمیسیون استانی انجام می‌شود. نظارت بر این اماکن بر عهده کارشناسان گردشگری ادارات شهرستان‌ها است. خوشبختانه تاکنون به جز معدود شکایاتی در زمینه نرخ خدمات ارائه شده، مشکل خاصی در این اماکن دیده و گزارش نشده است.این مسئول درباره فرایند صدور مجوز ساخت اقامتگاه بوم‌گردی تصریح می‌کند: تاکنون ۹ مجموعه بوم‌گردی در این شهرستان ایجاد شده و به بهره‌برداری رسیده است.
نیشابور در حال حاضر از لحاظ کمی و تعداد واحدهای بوم‌گردی در استان، بین 3 شهرستان اول استان قرار دارد. با توجه به این‌که هم‌اکنون چند بوم‌گردی دیگر نیز در حال ساخت یا تجهیز هستند، به‌زودی شاهد ارتقای شاخص‌ها از لحاظ آماری در این بخش خواهیم بود. وی ادامه می‌دهد: متقاضیان بوم‌گردی هم به طور عمده دارندگان دیپلم و تحصیلات دانشگاهی هستند و حتی افرادی با مدرک تورگردانی هم تقاضای ایجاد این واحدها را دارند که سبب می‌شود سطح کیفی خدمات ارائه شده افزایش یابد.
مثلث اقتصادی و رونق بوم‌گردی
استاندار خراسان رضوی از ابتدای مسئولیتش در این استان طرح مثلث اقتصادی استان را مطرح کرده و از همه مدیران دستگاه‌های اجرایی خواسته تا در این زمینه همکاری لازم را انجام دهند. «محمداسماعیل اعتمادی» رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیشابور درباره جذب سرمایه‌گذار در زمینه بوم‌گردی توضیح می‌دهد: طرح مثلث اقتصادی که به منظور حمایت از سرمایه‌گذاران تدوین شده است، تاثیر بسیار زیادی بر افزایش رغبت سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها و طرح‌های گردشگری شهرستان دارد. در حال حاضر به واسطه امضای تفاهم‌نامه مدیران عالی شهرستان همچون فرماندار، امام‌جمعه، رئیس محترم دادگستری و نمایندگان مجلس، بیش از ۱۵ پروژه بوم‌گردی و گردشگری توسط بخش خصوصی در شهرستان در حال راه‌اندازی یا سرمایه‌گذاری است.