صنعت نرم افزارهای آزاد فرصت اشتغال‌زایی در ایران

شبنم کهن‌چی/ خبرنگار

 بازار نرم‌افزارهای آزاد در سال 2017بالغ بر 60میلیارد دلار برآورد شد. براساس مطالعات گارتنر، حجم بازار نرم‌افزار در سال ۲۰۱۷ حدود ۴۶۰ میلیارد دلار بوده که از این مقدار سهم نرم‌افزارهای آزاد در آن ۶۰ میلیارد دلار محاسبه شده است؛ سهمی که در 4سال قبل‌تر (2013) تنها 8میلیارد دلار بود. به‌صورت کلی بازار نرم‌افزار در سال 2017نسبت به سال 2016 به میزان ۴.۹‌درصد رشد داشته است. این آمار و ارقام نشان می‌دهد بازار نرم‌افزارهای آزاد یا متن باز رو به رشد است و درآمدهای کلانی عاید صاحبان این صنعت می‌کند. گفته می‌شود سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات در حال تهیه گزارشی از وضعیت توسعه نرم‌افزارهای آزاد یا متن‌باز در کشور و جهان است. این گزارش که هنوز نهایی نشده نشان می‌دهد هم‌اکنون بیش از ۲۵ میلیون پروژه فعال نرم‌افزاری آزاد یا متن‌باز در جهان وجود دارد.

لینوکس؛ 26/5 میلیون خط کد

لینوکس به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های متن باز هم‌اکنون پراستفاده‌ترین نرم‌افزار جهان است که دارای ۲۶.۵ میلیون خط کد است. هم‌اکنون ۱۰۰ درصد ابررایانه‌های جهان، ۸۰ درصد سرورهای جهان، ۷۵ درصد تلفن همراه‌های جهان (اندروید از هسته لینوکس استفاده می‌کنند)، ۹۰ درصد دستگاه‌های پوشیدنی و خودروها و ۸ درصد رایانه‌های شخصی از سامانه عامل‌های مبتنی بر لینوکس استفاده می‌کنند که درمجموع بیش از 2میلیارد دستگاه را شامل می‌شود. همچنین هم‌اکنون بیش از ۹۵ درصد شرکت‌های نرم‌افزاری جهان کدهای خود را روی یک سکوی نرم‌افزار آزاد توسعه می‌دهند. این آمارها نشان‌دهنده حجم گردش مالی، درآمد، سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی در حوزه نرم‌افزارهاست.

نرم‌افزارهای آزاد و درآمد بالا

آماری که از بررسی ۱۷۳۸۴ آگهی استخدام در جولای ۲۰۱۷ در آمریکا انجام شده، نشان می‌دهد توسعه‌دهندگان و مدیران سامانه‌های مبتنی بر لینوکس و نرم‌افزارهای آزاد بین ۱۰ تا ۱۵ درصد میانگین درآمد سالانه بالاتری نسبت به سایرین دارند.

اشتغال در حوزه نرم‌افزارهای آزاد

اشتغال در این حوزه در کشورهای پیشرفته وضعیت خوبی دارد. ابتدای امسال بنیاد لینوکس طی مطالعه‌ای اعلام کرد نزدیک به ۸۹ درصد مدیران حوزه فناوری اطلاعات، گفته‌اند پیدا کردن کارمندانی که تخصص‌شان مبتنی بر نرم‌افزارهای آزاد یا متن باز است سخت است.

این گزارش نشان می‌دهد ۷۳ درصد تقاضاها برای توسعه‌دهندگان، ۶۰ درصد برای متخصصان توسعه (DevOps) و ۵۳‌درصد برای مدیران سامانه با مشکل مواجه شده‌اند. بیشترین تقاضا از سوی کارفرمایان برای متخصصانی در حوزه ابری (۷۰ درصد)، فناوری‌های وب (۶۷ درصد) و لینوکس (۶۵‌درصد) و سپس سایر توسعه‌دهندگان قرار داشته‌اند. نزدیک به۷۰ درصد سکو‌های مورداستفاده در 2مورد اول نیز آزاد/متن‌باز هستند. این آمارها نشان می‌دهد این بازار نیازمند متخصصان است تا جاهای خالی (مشاغل) پر شود.

  ایران و نرم‌افزارهای آزاد و 100هزار شغل

در ایران در زمینه توسعه و به‌کارگیری نرم‌افزارهای آزاد/متن‌باز اقداماتی در دولت‌های گذشته صورت گرفته است. ازجمله این اقدامات می‌توان به چند مصوبه و دستورالعمل اشاره کرد: تصویب نامه هیأت وزیران (فروردین‌ماه 92) است که می‌گوید حمایت از پژوهش‌ها در حوزه نرم‌افزارهای آزاد یا متن‌باز و مهاجرت دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده ۵ قانون خدمات کشوری به نرم‌افزارهای آزاد/متن‌باز یا بومی مستقل از بستر باید در دستور کار سازمان فناوری اطلاعات ایران به‌عنوان کارگزار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باشد. همچنین دولت بر توسعه فناوری‌های نوین، توسعه زیرساخت‌ها و حمایت از کسب‌وکارهای مبتنی بر آنها ازجمله نرم‌افزارهای آزاد/متن‌باز تأکید و این موارد را ازجمله وظایف سازمان فناوری اطلاعات ایران اعلام کرد. با توجه به تحقیقات انجام شده از سوی مسئولان در سازمان فناوری اطلاعات این صنعت امکان ایجاد سالانه نزدیک به یکصد هزار فرصت شغلی (در بهترین حالت) و صرفه‌جویی ارزی نزدیک به ۲۰ میلیارد دلاری در سال (درصورت پیوستن به سازمان تجارت جهانی) از حیث کاهش هزینه مجوزهای استفاده از نرم‌افزارها را خواهد داشت. هم‌اکنون برنامه‌هایی مانند سرویس تاکسی اینترنتی اسنپ، پیام‌رسان سروش، موتور شبکه اجتماعی موتوشاب و تعداد دیگری از استارتاپ‌ها یا محصولات بومی که در سال‌های اخیر در کشور طراحی و اجرا شده یا موردحمایت قرارگرفته‌اند، بر پایه فناور‌ی‌های آزاد هستند. درنتیجه حمایت از این عرصه می‌تواند زمینه‌ساز افزایش اشتغال و تولید ناخالص ملی باشد.