اسنپ درمحاصره
رقابت تاکسیهای اینترنتی با ارائه مجوز از سوی سازمان تاکسیرانی وارد مرحله جدیدی شد
سیدمحمد فخار| خبرنگار:
سازمان تاکسیرانی با ارائه مجوزهای رسمی به سامانههای مورد تأیید خود، بازار رقابتی تاکسیهای اینترنتی را وارد مرحله جدیدی کرد.
گرچه هنوز «نخستینها» در صدر جذب مسافر از خیابانهای تهران حضور دارند اما اینطور بهنظر میرسد که سامانههای جدید با تکیه بر عنوان «مورد تأیید سازمان تاکسیرانی» قصد دارند رقیبان را به چالش بکشانند.
در سالهای اخیر تاکسیهای اینترنتی در شهرهای بزرگ ایران و ازجمله تهران، دامنه گستردهای از حملونقل عمومی را به علت قیمت کم و شمار قابلقبول خود در بر گرفتهاند؛ با این حال به مرور زمان، ایرادهایی به نحوه دسترسی رانندهها به اطلاعات مسافران گرفته شد. این سامانهها با آسانترین راهها رانندگان را به شبکه خود جذب میکنند و نکتهای به نام گزینش در آنها معنا ندارد؛ بر همین اساس، آنها نمیتوانند مجوزهای لازم را به دست آورند و گاه و بیگاه نرمافزارهای آنها به علت شکایتی، از رده خارج میشود.
شهرداریها که در همه شهرهای ایران مدیریت سازمانهای تاکسیرانی را نیز بر عهده دارند، خود صادرکننده مجوز برای تاکسیهای اینترنتی هستند و طبیعیاست که در راه دادن مجوز به این نرمافزارهای فاقد گزینش، سختترین قوانین را قرار دهند تا آنها نتوانند بدون شناسایی رانندگان خود، مجوز لازم را دریافت کنند. شاید همین خلأ باعث شده که از سال گذشته موضوع نرمافزارهای سفید حمل مسافر نیز به چرخه شهرهای بزرگ افزوده شود و اسمهایی نظیر «آیتاکسی»، «کارپینو» و «کابین» با مجوز بتوانند فعالیت خود را آغاز کنند.
فقط ضوابط رعایت شود
در سازمان تاکسیرانی به روی سرویسهای اینترنتی تاکسی باز است. علیرضا قنادان، مدیرعامل سازمان تاکسیرانی شهر تهران در این باره میگوید: «ما از شرکتهای جدید استقبال میکنیم و سازمان تاکسیرانی هیچگونه دخالتی در جزئیات کسبوکار و مدل خلاقانه اپلیکیشنهای درخواست تاکسی نخواهد داشت. سایر شرکتهای متقاضی با رعایت چارچوب ضوابطی که سازمان تاکسیرانی آماده کرده، میتوانند مجوز رسمی برای اپلیکیشن خود دریافت کنند».
به گفته این مقام مسئول در شهرداری تهران، تنها مسئله مهمی که از سوی این شرکتها باید رعایت شود مسائل حملونقلی ازجمله برخورداری از حداقلهایی از لحاظ سطح آلایندگی و آثار زیستمحیطی و ترافیکی، امنیت مسافران و تأیید صلاحیت رانندگان تاکسی فعال در این ناوگان طبق ضوابط سازمان تاکسیرانیاست. با توجه به تعداد تاکسیها، حجم ترددها و ظرفیتی که در شهر وجود دارد به نظر میرسد در حال حاضر ظرفیت حضور اپلیکیشنهای درخواست تاکسی جدید بهویژه در زمینه ارائه سرویسهای لوکس و باکیفیت و خدماتی مانند خدمات همپیمایی، در بازار رقابتی وجود دارد. قنادان میگوید:
«سازمان تاکسیرانی شهر تهران از ورود تکنولوژی به حوزه حملونقل استقبال میکند و باید همگام با تجربیات سایر نقاط دنیا در این حوزه گام برداریم؛ به همین منظور تیمی تشکیل دادهایم تا آثار ورود تکنولوژی، نحوه برخورد و تعاملی را که با سرویسهای حملونقل در کشورهای مختلف وجود دارد بررسی کرده و سیاستگذاری خود در این حوزه را با استفاده از تجربیاتی که وجود دارد دنبال کنیم».
حمله به ضعفهای تاکسی اینترنتی
بعد از گذشت چند سال از آغاز به کار تاکسیهای اینترنتی، طبیعیاست که ضعفهای چنین نرمافزازهایی ـ با توجه به واکنشهای کاربران ـ قابل بررسی باشد. براساس رقابت رایج در هر تجارتی، در تاکسیرانی مجازی هم رقبای جدید تلاش میکنند که ضعفهای رقیب را شناسایی کنند و رفع آن را بهعنوان «مزیت» شرکت خود در اختیار مخاطب قرار بدهند. سامانههای جدید علاوه بر حمایت تاکسیرانی، روی نقاط ضعف اسنپ و دیگران برای برندهشدن در رقابت صید مشتری از خیابانهای تهران حساب کردهاند. از توضیحهای مسئولان 3 سامانه مورد تأیید تاکسیرانی اینطور برمیآید که بهزودی رقابت در دنیای مجازی تاکسیها جدیتر از شرایط فعلی خواهد شد.
احسان جهانی؛ مدیرعامل اپلیکیشن کارپینو: با توجه به اینکه ممکن است مردم نگاه مثبتی به رانندههای تاکسی نداشته باشند، استانداردها و شاخصهای مشخصی برای احراز صلاحیت فعالیت رانندههای تاکسی در کارپینو در نظر گرفتهایم. از یک سال و نیم پیش بومیسازی اپلیکیشن حملونقل آنلاین شهری را با تکیه بر توان متخصصان داخلی شروع کردهایم و هماکنون نیز یک اپلیکیشن موبایلی دارای مجوز حملونقل شهری از شهرداری تهران و سازمان تاکسیرانی هستیم که در بستر فعالیت تاکسیهای تهران فعالیت میکنیم. با استفاده از کارپینو میتوانید تاکسیهای تهران را اینترنتی و بدون محدودیت درخواست کنید.
خودروهای دارای مجوز حملونقل ترافیک شهری میتوانند در سامانه ما ثبتنام و با ارائه اطلاعات هویتی و مدارک درخواستی، سرویسدهی به مسافران شهری را آغاز کنند؛ لذا تاکسیها و آژانسها میتوانند در این بستر وارد شده و فعالیت کنند. در سیستم ما داشبوردهایی تعبیه شده که ارزیابی و نظارت را به شکل برخط برای خودروهای حملونقل شهری میسر میکند و برخلاف فعالیت برخی سیستمها با خودروهای شخصی که مشکلاتی برای طبقه خاصی از جامعه مانند تاکسیداران ایجاد کرده بود، مسیری ایجاد کردیم تا بتوانیم در رقابت با سایر اپلیکیشنهای فعال در بازار، با خودروهای شهری و دارای مجوز حملونقل چنین کاری را پیش ببریم. داشتن برگه تأییدیه پزشکی، گواهی شهرشناسی، بیمه مسافران در طول مسیر، ورود به طرح ترافیک بدون محدودیت و وجود سرورهای اپلیکیشنهای ما در داخل ایران ازجمله مزایای استفاده از کارپینو و سامانه دارای مجوز حملونقل شهریاست.
شهرام سخنور؛ مدیرعامل کابین: شرکت آوین محصولی به نام کابین را معرفی و با مجوز سازمان تاکسیرانی، فعالیت خود را آغاز کرد. کابین در مرحله اول، تاکسیها و سپس آژانسها را تحت پوشش قرار خواهد داد؛ همچنین ۳ هزار تاکسیران را برای فعالیت در کابین آموزش دادیم. ما آمادگی داریم که از تمام خودروها در کابین استفاده کنیم. البته قانونگذار ما تاکسیرانیاست و اگر تاکسیرانی خودرویی را از مجموعه تاکسی حذف کند، عملا ما هم آن نوع تاکسی را از مجموعه کابین، حذف خواهیم کرد. البته سعی ما بر این است که از خودروهای مدل۹۰ به بالا در اپلیکیشن درخواست تاکسی کابین استفاده کنیم. این سامانه با درنظرگرفتن حفظ حریم خصوصی مخاطبان، برای نخستین بار در ایران اقدام به ایجاد راهکاری مبتنی بر ناممکنبودن دسترسی رانندگان و مسافران به شماره شخصی یکدیگر کرده و این ویژگی را بهعنوان یکی از قابلیتهای منحصربهفرد این حوزه در اختیار مخاطبان قرار میدهد.
مرتضی ضامنی؛ مسئول سامانه آیتاکسی: اپلیکیشن itaxi توسط اتحادیه تاکسیرانی طراحی شده و علاوه بر اینکه در چند شهر قزوین، سنندج، همدان و شیراز در حال اجراست، قرار است در سازمان تاکسیرانی دیگر شهرهای کشور نیز فعال شود. استفاده از نرمافزارهای نوین و برخط در هر حرفه و کسبوکار، یک نیاز است. فعالان هر عرصه باید خود را به نرمافزارهای برخط و نوین تجهیز کنند تا بتوانند نیازهای جامعه را پاسخ دهند. اما باید بپذیریم که از یک سو در ایران قوانینی وجود دارد که طبق آنها وظایفی به دستگاهها واگذار شده است و از سوی دیگر، از نابسامانی در حوزه مسافربریهای شهری آسیب دیدهایم و در گذشته نیز شاهد حوادث بسیاری در این حوزه بودهایم. بنابراین این استارتاپها باید تحت نظارت شهرداریها ارائه خدمات کنند و شهرداریها و سازمانهای ایرانی هم باید بهعنوان متولی این امر، خود را به این نرمافزارهای برخط و نوین مجهز کنند؛ به همین منظور قصد داریم این سامانه را در سازمان تاکسیرانی فعال کنیم. اپلیکیشن itaxi توسط اتحادیه تاکسیرانی طراحی شده و بناست در سازمان تاکسیرانی شهرهای کشور فعال شود. این اپلیکیشن، مخصوص درخواست ماشین توسط مسافر است و مسافر و راننده را بدون استفاده از ابزارهای سنتی به هم میرساند؛ بنابراین زیرساختهای آن را در تمام سازمانهای تاکسیرانی و شهرداریهایی که تحت پوشش اتحادیه تاکسیرانی شهری کشور هستند به صورت رایگان فراهم کردهایم. همچنین این سامانه هماکنون در شهرهای قزوین، سنندج، همدان و شیراز فعالیت خود را آغاز کرده است و امیدواریم در شهرهای دیگر نیز بتوانیم این خدمات را به شهروندان ارائه دهیم.
مهر پلیس پای صلاحیت رانندگان اسنپ
یکی از سامانههای حملونقل اینترنتی کشور که طی ماههای اخیر چند باری شکایت از آن خبرساز شده بود، اسنپ است. این سامانه در این مدت تلاش کرد نظارت خود را به دست پلیس بسپارد و هفته گذشته اعلام شد که اسنپ با همکاری پلیس نظارت بر اماکن عمومی ناجا به امکان استعلام صلاحیت فردی رانندگان ظرف ۴۸ساعت در سراسر ایران مجهز شده است. این نخستین سرویس آنلاین حملونقل در ایران است که برای تأیید صلاحیت رانندگان خود از تعامل مستقیم با پلیس بهره میبرد. پیش از این، صلاحیت رانندگان اسنپ با ارائه گواهی عدمسوءپیشینه کیفری مورد تأیید قرار میگرفت اما فرایند تهیه این گواهی زمانبر بود و امکان تأیید صلاحیت افراد در اسرع وقت وجود نداشت. ژوبین علاقبند ـ نایبرئیس هیأت مدیره اسنپ ـ درباره نحوه جدید احراز صلاحیت رانندگان این سامانه میگوید: «اسنپ امروز به وعده خود در مورد بدلشدن به امنترین سرویس هوشمند حملونقل در ایران عمل کرده و در همکاری با پلیس اماکن، استعلامی فراتر از گواهی عدمسوءپیشینه کیفری را در دستور کار قرار داده است؛ به این ترتیب، ضریب امنیت مسافران در سفرهای شهری افزایش پیدا خواهد کرد و در عین حال فرایند ثبتنام رانندگان نیز در تمامی شهرهای ایران بهمراتب آسانتر از قبل خواهد بود؛ ضمن اینکه متقاضیان از صرف هزینه و زمان برای دریافت گواهی عدمسوءپیشینه معاف میشوند. در نتیجه همکاری اسنپ با پلیس نظارت بر اماکن عمومی ناجا، شماره ملی افراد متقاضی عضویت در ناوگان اسنپ، بلافاصله پس از ثبتنام، جهت تأیید صلاحیت در اختیار پلیس قرار میگیرد و پلیس نیز نتیجه استعلام خود را ظرف 48ساعت به اطلاع اسنپ میرساند. بنابراین، اسنپ از ثبتنام افرادی که شماره ملی آنها مورد تأیید پلیس نظارت بر اماکن عمومی ناجا قرار نگیرد خودداری خواهد کرد. گفتنیاست که اسنپ هیچگونه دخالتی در فرایند تأیید یا رد صلاحیتها ندارد و در این مورد تابع نظر پلیس نظارت بر اماکن عمومی ناجاست».
صلاحیت رانندگان تاکسی چگونه تأیید میشود؟
رانندگی تاکسی ازجمله مشاغلی است که تا دهه پیش، خود عاملی برای تضمین یک شخص در همه عرصهها بهویژه تأییدهای مالی محسوب میشد اما با خصوصیشدن این شغل، رفتهرفته نگاههای تأییدی در برخی نهادها از آن برداشته شد. اما در شرایط حاضر نیز راننده تاکسی شدن شرایط سخت و طاقتفرسایی دارد. این شرایط شامل موار زیر است:
دارابودن حداقل 23سال تمام و حداکثر ۵۰ سال
باقی ماندن یکسال از تاریخ اخذ گواهینامه پایه دوم
موفقیت در آزمون شهرشناسی
انجام خدمت نظام وظیفه یا دارابودن معافیت دائم
برخورداری از سلامت جسمانی و تناسب جسمی مناسب برای رانندگی
نداشتن سابقه تقصیر در تصادفات منجر به فوت و جرح در 5سال گذشته
ارائه برگ عدمسوء پیشینه کیفری و نداشتن سابقه محکومیت از حیث ارتکاب جنایات عمدی، سرقت، خیانت در امانت، اخذ مال به عنف و جرائم یا محرومیت از حقوق اجتماعی
ارائه برگ عدماعتیاد به موادمخدر
داشتن مدرک دیپلم و بالاتر
نداشتن شغل دیگر
التزام به رعایت شئونات اسلامی