مطالبات حقوقی و رفتارهای مناسب

فریده غیرت ـ حقوقدان

انسان‌ها در زندگی اجتماعی یا شخصی خود در مواقعی دچار تفاوت نظر و اختلافاتی می‌شوند که گاه دامنه‌دار و وسیع هستند؛ مشکلاتی که بعضی اوقات رفع و حل آنها از عهده طرفین اختلاف خارج است و کسانی می‌توانند به‌عنوان میانجی با بررسی موضوع و ارزیابی سهم هر طرف در ایجاد یا ادامه مشکل به برطرف کردن آن کمک کنند. این مشکلات اگر مالی یا خانوادگی باشند از حساسیت بیشتری برخوردارند، از این رو ممکن است یک یا هر دو طرف دعوا حرف میانجی را نپذیرند.
محاکم قضایی در هر جامعه‌ای عالی‌ترین مرجع رفع اختلاف و تعیین حق هستند؛ بنابراین بدیهی است که دعاوی درصورتی‌که توسط طرفین یا با میانجی‌گری قابل حل نباشد به این مراجع، ارجاع داده شود. متأسفانه در جامعه مشاهده می‌شود کسانی هستند که پرونده اختلاف آنها در حال رسیدگی در دادگاه است؛ با این حال به مشاجرات خود حتی در محل رسیدگی و محیط دادگاه و دادگستری ادامه می‌دهند. گویا فراموش کرده‌اند که خود با دست خود رسیدگی به اختلافشان را به دادگاه محول کرده‌اند؛ بنابراین هیچ نیازی به خصومت و بگومگو نیست.
باید بررسی شود، چرا رفتار مناسب و متناسب با شأن انسانی در چنین مواقعی رعایت نمی‌شود. شهروند قانونمند و قانونمدار کسی است که حقوق خود را می‌شناسد و از آن دفاع می‌کند. ضمن اینکه تعارضی با حقوق هیچ‌کس ندارد.
ازاین‌رو به فرض نادیده گرفته شدن حقش، باز به خود اجازه هر رفتاری را نمی‌دهد، چراکه می‌داند مشاجره و دعوی درواقع نادیده گرفتن جایگاه قانون و افرادی است که برای تبیین و اجرای آن می‌کوشند. درمجموع ضرورت ترویج و آموزش رفتار مناسب برای کسانی که وارد دعوای حقوقی شده‌اند، بسیار ضروری به‌نظر می‌رسد؛ اینکه افراد بدانند وقتی برای احقاق حق یا اثبات بی‌گناهی خود به دادگاه می‌روند، لزومی ندارد چه در فضای داخل محکمه چه خارج از آن با هم مخاصمه و دشمنی کنند، بلکه باید با آرامش و خویشتن‌داری فقط درمورد موضوع مورد دعوا از ابزارهای قانونی کمک بگیرند و در هر حالتی چه رأی دادگاه موافق میلشان باشد چه برخلاف آن، رفتاری توأم با آرامش و متانت داشته باشند. چنین برخوردی جامعه ما را از بسیاری خشونت‌ها دور نگاه می‌دارد و آرامش و آسایش روانی را نصیب شهروندان می‌کند.