مهرداد مال‌عزیزی| معمار و طراح شهری:
به رغم اینکه پیش از این، تقسیم شبانهروز به 8ساعت کار و 8ساعت اسکان و 8ساعت اوقات فراغت در ادبیات قوانین کار جوامع مترقی نشانه تاکید بر حقوق صنوف بود، سال‌هاست که برنامه‌ریزی فعالیتهای متنوع در 24ساعت شبانهروز و 7روز هفته و 30روز ماه و 12ماه سال، مد نظر است؛ به طوری که اوقات خواب و دم غروب و تعطیلات آخر هفته و ایام عزاداری و تعطیلات سال نو و روزهای بحرانی و... در زمره جدی‌‌ترین ساعات کار بخشی از شاغلان جوامع قرار گرفته است. امروزه معانی فعالیتهای روزانه و شبانه و ایام تعطیل و غیر‌تعطیل و... آن‌قدر در هم ادغام شده‌است که حدفاصل فعالیتهای شهر در روز از فعالیتهای شهر در شب قابل‌تشخیص نیست.
مفهوم «شهر شبانهروز»، نخستین بار در دهه نخست قرن بیستم در شهر نیویورک شکل گرفت که با رشد انبوه مراکز تفریحات و سرگرمی‌های شبانه ساخته شد و دیری نپایید که فعالیتهای خدمات‌رسان به این مراکز شبانه، از خدمات پلیس و بیمارستان و حمل‌ونقل و... به دسته فعالیتهای شبانه تفریحی و سرگرمی هم تسری پیدا کرد... تا امروز که فعالیتهای بسیار متنوعی از اقتصاد شبانه از دم غروب آفتاب، ناقوس شروع کار را زیر نور مهتاب به صدا درمی‌آورد. قوانین و مقررات طراحی‌های شهری در کلانشهر تهران نیز مشابه بسیاری از شهرهای جهان، عمدتا مبتنی بر گردش نور آفتاب مقرر شده‌است و مختصات دیدها و مناظر و جنس نماها و جهت‌گیری‌های بنا به گردش خورشید تعیین می‌شود؛ از این‌رو تقریبا سیما و کالبد عمومی تهران در یک‌سوم از شبانهروز، زیر پوست قرار گرفته‌است. طرح بوستان آب‌وآتش اراضی عباس‌آباد تهران، حاصل نخستین تفکرات طراحی شهری به منظور بهره‌برداری از ظرفیت‌های ایام سرد سال و اوقات تاریک شبانهروز است که توانسته چراغ مفاهیم تعاملات اجتماعی و اشتغال و اقتصاد شبانه را پس از خاموشی سایر عرصه‌های شهر، در سطح وسیعی از پایتخت، روشن نگه‌دارد. ویژگی نمادین گرمابخشی آتش در مبانی نظری و کارکرد بوستان، بر ظرفیت بهره‌برداری در ایام سرد سال و ویژگی روشنایی آتش بر ظرفیت بهره‌برداری شبانه تأکید دارد.
هم‌اکنون بارگذاری‌های طاقت‌فرسای جمعیت و فعالیت بر گرده منابع محدود تهران، نه‌تنها فرصت‌های ناب جغرافیایی دامنه‌های جنوبی البرز را به آخر رسانده بلکه سبب بروز تهدیدات جدی برای ادامه حیات آن نیز شده است. در این شرایط لازم است که علاوه بر برنامه‌ریزی‌هایی برای کنترل و کاهش این دسته از تهدیدات مانند تقسیم عرصه‌های شهر به محدودههای کنترل ترافیک و محدودههای زوج‌وفرد و محدودههای ممنوعیت تردد سواره، پیشنهاد تدوین برنامه تفکیک فعالیتهای روزانه و شبانه در 700کیلومترمربع کلانشهر تهران روی میز قرار گیرد. اگر تاکنون دسته فعالیتهای شبانه در دامنه فعالیتهای اوقات فراغت محدود می‌شد، امروزه به‌دلیل پیچیدگی‌های زندگی شهری مانند هجوم همگانی به مقاصد کار و بازگشت مجدد همگانی به مقاصد سکونت و بروز تراکم‌های طاقت‌فرسای جمعیتی و فعالیتی همزمان در شبکه ارتباطی محدود شهری، نیازمند بازنگری برای افزایش دامنه مشاغل هستیم.
با چند رویکرد می‌توان این بازنگری را انجام داد؛ اول اینکه در کاهش بارگذاری بسیاری از مکان‌های شهری اعم از مراکز فراغتی، استراحتی، فرهنگی، هنری و... تأثیر جدی داشته باشد؛ دوم اینکه ضریب اشتغال جامعه را به دلیل ایجاد فرصت‌های جدید شغلی بالا ببرد؛ سوم اینکه نشاط و حیات مهتاب شبانه را در مقابل ناهنجاری‌های جمعیت و تراکم و ترددهای سرسام‌آور در آفتاب روز، قرار دهد؛ چهارم اینکه ضریب امنیت بزهکاری‌های مناطق تاریک شهر را در روشنایی فعالیتهای شبانه به حداقل برساند؛ پنجم اینکه سبب توزیع متعادل ترددهای کار و فعالیت در طول 24ساعت شبانهروز شود.
