اقلیت درتعطیلات

جواد نصرتی/خبرنگار

 تعطیلات آخر هفته، برای صدها میلیون کارگر و کارمند در سراسر دنیا، فرصتی دوروزه برای استراحت و بازیابی است، اما چند کشور خاص در دنیا، یک روز تعطیلی آخر هفته دارند که ایران هم یکی از آنهاست.
آخر هفته، در کنار چیزی که در دنیا با روز کاری شناخته می‌شود و 5 یا 6 روز است معنا دارد و همه اینها، بخشی از قانون کار است؛ دهه‌ها مبارزات کارگری در نهایت به اینجا رسیده است که کارمندان و کارگران در برابر ساعات مشخصی که در هفته باید کار کنند، آخر هفته در اختیار خود باشند تا کارفرمایان.
دین و مذهب، نقشی کلیدی در انتخاب روزهای آخر هفته دارند؛ برای مسلمانان، جمعه روز مناسک مذهبی است و نماز جمعه یکی از نشانه‌های دین‌داری جوامع مذهبی است. یکشنبه‌ها در مسیحیت روز دعا و استراحت است و یهودیان، شنبه را از نظر مذهبی عزیز می‌دانند.
به همین‌خاطر است که تعطیلات آخر هفته، در سراسر دنیا یکی از این سه روز، یا ترکیبی از دو روز آن است. درحالی‌که بسیاری از کشورهای اسلامی ترکیب جمعه و شنبه را تعطیلات آخر هفته می‌خوانند، در عمده کشورهای دنیا، تعطیلات آخر هفته، شنبه و یکشنبه است. شناخته‌شده‌ترین تعطیلات آخر هفته دنیا، شنبه و یکشنبه است؛ افزایش ارتباطات تجاری در دنیا، در سال‌های اخیر، کشورهای بیشتری را به تعطیل کردن این دو روز به‌عنوان تعطیلات آخر هفته وا داشته و کشورها برای هماهنگی بیشتر با جریان تجارت در دنیا، این دو روز را انتخاب کرده‌اند.
مسئله مهم دیگر در قانون کشورها، ساعات کاری کارمندان و کارگران است؛ همانطور که گفته شد در بیشتر کشورها، روزهای کاری هفته 5روز، از دوشنبه تا جمعه است. میانگین ساعات کاری در هفته، 40ساعات، یعنی 8ساعت در روز است. با این حال، این رقم متغیر است؛ درحالی‌که ساعات کاری در دانمارک 37ساعت در هفته، اما در بروندی 50ساعت در هفته است. تعطیلات آخر هفته در هر دو کشور 2روز است.
در کشورهای مسلمان، ساعت کاری در ‌ماه مبارک رمضان به‌شدت کاهش می‌یابد. برای نمونه، در مصر و عمان، ‌ساعات کاری 40ساعت در هفته است که در‌ماه رمضان، به 30ساعت می‌رسد.

ایران، ‌متفاوت با دنیا 
در سراسر دنیا، تعداد کشورهایی که تعطیلات آخر هفته‌ای یک‌روزه دارند، به 20کشور هم نمی‌رسد که ایران یکی از آنهاست. تعطیلات در این کشورها یا فقط جمعه است، یا فقط یکشنبه و یا فقط شنبه. تنها کشور دنیا که شنبه را تعطیلی آخر هفته اعلام کرده، نپال است.
همچون ایران، در جیبوتی، فلسطین و سومالی هم تنها روز تعطیل هفته، جمعه است. بنگلادش هم ترکیبی از تعطیلی جمعه و شنبه را دارد؛ بانک‌ها و سازمان‌های دولتی در این کشور، 5روز هفته فعالیت می‌کنند، اما بیشتر شرکت‌های خصوصی 6روز کاری دارند.
در هند، کلمبیا، مکزیک، گینه استوایی، اوگاندا، فیلیپین و هنگ‌کنگ، ‌تعطیلی آخر هفته هم تنها یکشنبه است.

تفاوت در تعطیلات عمومی
در کنار تعطیلات آخر هفته، کشورها تعطیلات عمومی متنوعی دارند که ایران در این میان هم جایگاه متفاوتی دارد. کشورهای جنوب شرق آسیا به‌خاطر داشتن تعطیلات عمومی زیاد معروف هستند. براساس داده‌های ورلد اطلس، کامبوج 28تعطیلی عمومی دارد و بعد از این کشور، سری‌لانکا با 25 و هند با 21روز تعطیلی قرار دارند. در ژاپن و آژرانتین تعطیلات عمومی 15روز است و آمریکا، هلند، رومانی و نیوزیلند 10روز تعطیلی دارند.
ایران با 26روز تعطیلی رسمی، یکی از بیشترین میزان تعطیلات رسمی را در دنیا دارد. ترکیب این تعطیلات با یک‌ماه مرخصی با حقوق، شرایطی استثنایی را در این زمینه رقم می‌زند. در مبحث قانون کار، تعداد روزهای ‌مرخصی با حقوق یکی از مزایایی است که برای کارمندان و کارگران درنظر گرفته می‌شود. این روزها، در کشورهای مختلف متفاوت است؛ درحالی‌که کارگران در کشورهای آذربایجان، بلغارستان و مالزی 19روز مرخصی با حقوق دارند، در آمریکا شرایط کاملا به نفع کارفرمایان است و در قانون، مرخصی با حقوق برای کارگران درنظر گرفته نشده است. در بیشتر کشورهای اروپایی، کارگران و کارمندان می‌توانند از 10 تا 14روز مرخصی با حقوق در سال استفاده کنند.