گفت و گو
هم‌زیستی اقوام برندی برای کرج
مهدی اکبری‌فامیله، کارآفرین البرزی: کرج ظرفیت تبدیل شدن به پایتخت اقوام کشور را دارد، به شرطی که مدیران این مهم را تهدید نبینند
علی فلاحی گلباغی | البرز - خبرنگار
هنر مقوله پیچیده‌ای است که می‌تواند بر هر موضوعی تاثیرگذار باشد و از آن می‌توان در تمام عرصه‌ها استفاده کرد و همواره کمک‌رسان خوبی در زمینه‌های مختلف بوده است. برخی از افراد ظرفیت و توانایی این را دارند که هنر را در خدمت زمینه‌های مختلف بگیرند و در توسعه هر حوزه‌ای مورد استفاده قرار دهند. هنر حتی می‌تواند در توسعه شهری نیز کمک‌رسان افراد این حوزه باشد. یکی از افرادی که می‌تواند از هنر در توسعه شهری استفاده کند، «مهدی اکبری فامیله» است. وی کارآفرین، محقق و کارشناس در این مقوله است. فامیله می‌تواند هنرمندان را برای توسعه شهری به کار گیرد و هنر را راهی برای توسعه می‌داند.
وی متولد سال 61 در تهران و ساکن کرج و دارای مدرک دکتری کارآفرینی بین‌المللی است. او از سال 90 در بحث برندینگ و کارآفرینی فعالیت‌های موثر و خوبی برای کرج داشته است. او از تأثیر هنر بر روی رونق اقتصاد شهری و درنتیجه کسب و کار‌هایی که توسط هنرمندان در شهر می‌توان راه‌اندازی کرد، می‌گوید. گفت‌وگوی ما را با این هنرمند البرزی بخوانید.
چطور می‌توان با برند کردن یک هنرمند بر روی هویت شهری و رونق اقتصادی شهر تاثیر گذاشت؟
برندهای شخصی بزرگ تأثیر غیر قابل‌انکاری در توسعه برندهای شهری و کشوری دارند. مثلا بسیاری از کشورهای مختلف جهان را با افراد مشهورش می‌شناسیم، وقتی می‌گوییم «مهاتیر محمد» به یاد مالزی می‌افتیم. کشوری که در ۲۰ سال اخیر و با وجود ایده‌های خوب مهاتیر محمد توانسته فرایند توسعه‌یافتگی را طی کند.
وقتی نام «گاندی» می‌آید ناخودآگاه به یاد کشور هندوستان می‌افتیم. برعکس این موضوع نیز وجود دارد و نام برخی اشخاص به آنتی‌برندهایی تبدیل شده که ما را یاد یک شهر یا کشور می‌اندازد.
چرا ما در ایران نتوانسته‌ایم صاحب برندهای قوی باشیم و با برندهای دنیا رقابت کنیم. ما برندینگ را با تبلیغات اشتباه گرفته‌ایم. در دنیای تبلیغات پیام‌ها یک‌طرفه ارسال می‌شود و مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد، درحالی‌که در حوزه برندینگ به‌جز مغز مخاطب قلب و احساس وی نیز درگیر می‌شود.
ما نتوانسته‌ایم فرهنگ پهلوانی خود را وارد حوزه کسب‌وکار کنیم، درحالی‌که ژاپنی‌ها توانسته‌اند فرهنگ سامورایی خود را وارد این حوزه کنند و به‌خوبی نیز از این فرهنگ بهره‌برداری کنند و از خود تصویری درست به جهانیان عرضه کنند.
مدیریت شهری چه نقشی در‌این زمینه می‌تواند ایفا کند؟
بارسلون با ایده شهردارش «پاسکوال ماراگال» جهانی شد. وی پس از تحقیقات فراوان دریافت که «خوان ماریو» گرافیست معروف که به‌واسطه نقاشی و پوسترهایش شهرت جهانی داشت و همچنین «آنتونی گادی» مجسمه‌ساز و معمار معروف در شهر بارسلون زندگی می‌کنند. بنابراین برای معرفی بارسلون به دنیا از این هنرمندان استفاده کرد. مثلاً یک سال را سال گادی، سال طراحی نام نهاد و با استفاده از کمپین‌های خلاقانه و مشارکت شهروندان بارسلونایی توانست ظرفیت‌های بارسلون را به اروپا نشان دهد. درواقع شهردار بارسلون این شهر را به پاتوق تبدیل کرد و پای گردشگران زیادی به این شهر باز شد. این اتفاق باعث شد که آقای شهردار تلاش کند و میزبانی رویداد جهانی بازی‌های المپیک ۱۹۹۲ را به دست آورد. وی با این ایده توانست بارسلون را میزبان بزرگ‌ترین رویداد ورزشی دنیا کند و شهر را به جهان بشناساند و بارسلون را برند کند. همچنین مردم شهر ونیز ایتالیا و کن فرانسه را به‌واسطه برگزاری جشنواره‌هایشان می‌شناسند. در ایران نیز چنین شهرها و شاید روستاهایی مانند روستای «ابیانه» و «کندوان» وجود دارند که می‌توانند به شهرت جهانی تبدیل شوند که تاکنون این امر صورت نگرفته است، درحالی‌که بارسلون چنین نبود و با ایده شهردارش به شهرت جهانی رسید. بسیاری از شهرهای ایران با جاذبه‌های گردشگری زیبا و بی‌نظیر نیازمند برنامه‌ریزی در حوزه برندینگ هستند و در صورت تحقق این امر می‌توانند مانند بارسلون به جهان معرفی شوند.
از اقدامات خود در زمینه برندینگ بگویید.
تشکیل شورای راهبردی برند کرج، طراحی و اجرای کمپین‌های ارتباطات برندینگ از جمله کمپین کرج سربلند، تشکیل اولین اداره تبلیغات و برندسازی شهری در کلان‌شهرهای ایران و برگزاری نمایشگاه عکس‌های برندهای برگزیده شهری در کرج از اقدامات اساسی‌ای است که صورت گرفته است.
چگونه می‌توان از هویت در علم برندینگ استفاده کرد؟
هویت یکی از پایه‌های علم برندینگ است. کرج به‌واسطه هم‌جواری با پایتخت شهری مهاجرپذیر است. بسیاری بر این باورند که وجود قومیت‌های مختلف در کرج یک تهدید است، حال این سؤال مطرح می‌شود که کشورهایی مانند استرالیا، مالزی، نیوزلند یا آمریکا که مهاجرپذیر هستند چگونه به برند تبدیل شده‌اند؟ باید در پاسخ به آن دسته که وجود قومیت‌های مختلف در کرج را تهدید می‌دانند بگوییم یکی از جاذبه‌های شهر کرج وجود اقوام با فرهنگ‌های مختلف است. از این هویت می‌توان برای برند شدن استفاده کرد.
آیا به نظر شما کرج ظرفیت سیتی‌برند را دارد؟
جای خوشحالی است که شهردار کرج به بحث برندینگ شهری پرداخته و این امر را در دستور کار دارد. ما نیازمند برنامه‌ریزی در حوزه برندینگ هستیم. مدیریت حوزه برندینگ نیازمند حضور افرادی است که این مفهوم را درک کرده‌اند، اما شاهد جولان شرکت‌های تبلیغاتی هستیم که دانش خاصی نیز در این حوزه ندارند.
تعریفی از برندینگ ارائه دهید.
بهتر است تعریف دقیق‌تری از برندینگ را ارائه کنیم. برندینگ یعنی هر فرایندی که انجام شود تا مردم عاشق شما، محصول یا خدماتتان، شهر یا مکانتان و کشورتان شوند. وقتی به یک شهر به‌عنوان کالا نگاه کنیم و بخواهیم سرمایه‌گذار و گردشگر داخلی و خارجی جذب کنیم تا به‌واسطه این مهم کارآفرینی شهری، درآمد پایدار شهری و رضایت شهروندی ایجاد کنیم، ناخودآگاه باید به سراغ برندسازی مکان یا شهر برویم.
آینده کرج را در این حوزه چگونه می‌بینید؟
این شهر ظرفیت تبدیل شدن به پایتخت اقوام کشور را دارد، به شرطی که مدیران برای این مساله اهمیت قائل شده و این مهم را تهدید نبینند. به مدیران شهری پیشنهاد می‌کنم برای هویت شهری کرج تلاش کنند و از موازی‌کاری‌ها بپرهیزند و برای برندینگ شهر کرج سناریوی از پیش تعیین‌شده داشته باشند، زیرا خروجی برند محصولی به نام المان است که شهر کرج از آن خالی است. برای مثال بزرگراه شمالی کرج در حال ساخت است، باید کاری کنیم مسافرانی که از این بزرگراه عبور می‌کنند به کرج فکر کنند. در این بزرگراه باید المان‌هایی ساخته شود که مسافران را مجبور به توقف کند. برای این کار باید از هنرمندان شهر کمک گرفت. همیشه هنر می‌تواند در پیشبرد اهداف این‌چنینی موثر باشد، چراکه مردم ایران مردمی هنرپرور هستند و از هنر در این زمینه استقبال می‌کنند.
از مدیران شهری چه انتظاراتی دارید؟
هر سال در پارک چمران جشنواره لاله‌ها و باغ گل‌ها برپا می‌شود که فراخوانی به گذشته باغ‌شهری کرج است. مدیران شهری همان‌طور که به راه‌های دسترسی و حل معضل ترافیک می‌اندیشند، بهتر است به طراحی المان‌های شهری و منظر شهری نیز بیندیشند.
کرج در کنار شهرهای اقماری‌اش، کرج خواهد بود. کمال‌شهری‌ها و محمدشهری‌ها خودشان را کرجی می‌دانند. این شهر قطب تولید میوه است. در کنار کرج، کردان قرار دارد که قطب تولید ماکارونی جهان است. مدیران شهری می‌توانند المانی از گندم با استفاده از ابزارهای الکترونیکی بسازند که هم روح باغ‌شهری داشته باشد و هم از تکنولوژی روز استفاده کرده باشند.
ما نیازمند خرد متفکران حوزه برندینگ شهری و حمایت مدیران شهری هستیم تا بتوانیم به هدف نهایی برندینگ شهری که همانا رضایت شهروندان است، دست یابیم.
حضور در بازار‌های بین‌المللی
مهدی اکبری فامیله: می‌توان از هنرمندانی که صاحب سبک و آثار هستند در بازار ملی و بین‌المللی استفاده کرد. مانند استاد نگارگری «محمدباقر آقامیری» که نامزد جایزه صلح نوبل شد و نه‌تنها باعث افتخار کرج، بلکه افتخار کل ایرانیان هستند. «مکتب کرج» به نام استاد است که یکی از مکاتب معاصر هنر نگارگری ایرانی است. از همین پتانسیل می‌شود در راستای برند شهری کرج استفاده کرد.
