تهران، نیازمند برنامه جامع کاهش مخاطرات

اعظم نوری/ عضو شورای شهر تهران:

وقتی به شهر تهران می‌نگریم، شهری را می‌بینیم که منظر آن نسبت به قبل زیباتر گردیده و معابر و نمای شهری چشم‌نوازتر شده است، اما اگر نگاهی دقیق‌تر و کارشناسانه داشته باشیم در سطح شهر با موارد بسیاری روبه‌رو خواهیم شد که در حوزه‌های مختلف مدیریت شهری مغفول مانده که مهم‌ترین آنها مقوله ایمنی است.

شهر تهران به‌دلیل بی‌توجهی کافی به شاخص‌های متعدد آسیب‌پذیری ازجمله تراکم بالای جمعیت، گسل‌های موجود در شهر، 3700هکتار بافت فرسوده و ناپایدار، وجود زیرساخت‌های حیاتی فرسوده و قدیمی و... در برابر اکثر حوادث طبیعی و انسان‌ساز به‌خصوص زلزله آسیب‌پذیر است و نیازمند یک برنامه جامع با رویکرد جدید برای کاهش مخاطرات است، اما آنچه دلگرم‌کننده خواهد بود وجود ظرفیت‌های بسیار در حوزه مدیریت شهری است که اگر به نحو مناسبی به‌کار گرفته شود وضعیت ایمنی شهر بهبود خواهد یافت.

مهم‌ترین مسئله پیش رو برای استفاده از این ظرفیت‌ها، داشتن یک برنامه جامع و ایجاد زمینه مناسب برای هماهنگی و همکاری‌های بین‌بخشی است، چرا که امکانات سخت‌افزاری شهری و نرم‌افزاری برای ارتقای ایمنی در کلانشهر تهران و رسیدن به شهری پایدار، به‌خودی خود، تأمین نمی‌شود و به برنامه‌ریزی اصولی و مشارکت‌پذیری نیاز دارد. در راستای ایجاد شهری ایمن توجه به تغییر نگرش در سطوح مدیریتی و کلان از رویکرد مدیریت بحران به رویکرد مدیریت خطرپذیری از مهم‌ترین مواردی است که نیاز است در اولویت سیاستگذاری و برنامه‌های مسئولان قرار گیرد. در اکثر کشورها برنامه کاهش خطر در سطوح ملی و محلی به‌عنوان نقشه جامع راه برای کاهش تلفات و آسیب‌پذیری در مقابله با مخاطرات و بلایا وجود دارد که متأسفانه در کشور ما به‌صورت یک سند جامع، به‌رغم تلاش‌های صورت گرفته، موجود نیست.

نکته قابل توجه دیگر میزان مشارکت شهروندان است. شاید بزرگ‌ترین حلقه مفقوده در حوزه ایمنی، ‌استفاده نکردن از مشارکت‌های مردم در شناسایی ضعف‌ها، اطلاع‌رسانی و آموزش باشد. زیرا با دخالت دادن مردم و مشارکت آنها در رعایت مسائل ایمنی و تبدیل کردن ایمنی به یک فرهنگ در جامعه می‌توان آمار حوادث را کاهش داد. به هر روی با توجه به آمار تکان‌دهنده مرگ و معلولیت ناشی از ناایمنی‌های موجود، نیاز به وضع قوانین و مقررات سختگیرانه‌تر و بازنگری در الزامات موجود در حوزه ایمنی همچون جوامع پیشرفته بیش از پیش احساس می‌شود و با توجه به افزایش پیچیدگی حوادث تهدید‌کننده، نیاز است در این خصوص به رویکرد مدیریت ریسک توجه بیشتری صورت پذیرد.