خانه‌سازی در پادگان‌ها

کمتر از 2‌ ماه از توافق وزیر راه و شهرسازی و وزیر دفاع برای تأمین و ساخت 100 هزار واحد مسکونی برای کارکنان نیروهای مسلح می‌گذرد؛ دیروز در همایشی، جزئیات بیشتری از این همکاری افشا شد. به گزارش همشهری، طبق قرار وزارت راه و شهرسازی با وزارت دفاع، 26پادگان داخل شهری در سراسر کشور انتخاب شده‌اند تا بخشی از زمین آنها به ساخت مسکن کارکنان نیروهای مسلح اختصاص یابد. گفته شده مابقی زمین موردنیاز برای ساخت این واحدها نیز، از محل زمین‌های دولتی، به طرح اختصاص پیدا می‌کند. اعلام جزئیات این توافق دیروز موجبات نگرانی بسیاری از کارشناسان شهری را فراهم آورد، کارشناسان شهری می‌گویند هرچند مصوبه شورای‌عالی شهرسازی بر تخصیص بخش عمده زمین پادگان‌ها به ایجاد و توسعه فضای همگانی و ساخت تأسیسات و امکانات شهری تأکید کرده اما تجربه‌های قبلی به نگرانی‌ها از احتمال رعایت نشدن کامل این مصوبه دامن می‌زند.

کارشناسان معتقدند، اجرای این طرح می‌بایست فقط با پایبندی کامل به این الزامات قانونی انجام شود در غیراین صورت، ساخت مسکن در پادگان‌ها به شکل‌گیری بحرانی جدید در شهرها منجر خواهد شد. به‌نظر می‌رسد در روزها و ماه‌های آینده این مسئله به دغدغه‌ جدی مدیران شهرها تبدیل شود زیرا افزایش سهم کاربری مسکونی در زمین پادگان‌های شهری، می‌تواند به اختلال در روند اداره شهرهای بزرگ منجر شود. البته ناگفته پیداست که اگر در این طرح، الزامات قانونی برای تخصیص بخش عمده زمین آزاد شده به فضای همگانی و امکانات شهری رعایت شود، معامله‌ای برد- برد میان دولت، مدیریت شهری و نیروهای نظامی انجام خواهد شد که نخستین ثمره آن خروج سریع پادگان‌ها از شهر خواهد بود.

پادگان‌های ارتش در صف خروج از شهر
پیگیری‌های همشهری از منابع آگاه در مجموعه وزارت راه و شهرسازی حاکی از این است که بخش عمده پادگان‌های مستقر در شهرها که قرار است زمین آنها به طرح ساخت مسکن کارکنان نیروهای مسلح اختصاص یابد، متعلق به ارتش جمهوری اسلامی ایران است و پادگان‌هایی نظیر پادگان لواسان و 06ارتش در محله پاسداران تهران و لشگر 77مشهد از بزرگ‌ترین آنها محسوب می‌شوند. منابع آگاه به همشهری گفته‌اند، موافقت اخیر وزارت راه و شهرسازی و وزارت دفاع برای تخصیص بخشی از زمین این پادگان‌ها به ساخت مسکن، پیرو مصوبات شورای‌عالی شهرسازی برای خروج پادگان‌ها از شهر بوده و فقط درصدی از زمین آنها به ساخت‌وساز مسکونی اختصاص خواهد یافت. طبق اطلاعات رسیده به همشهری، برآورد می‌شود زمین موردنیاز برای 47هزار واحد مسکونی در طرح ساخت 100 هزار مسکن برای کارکنان نیروهای مسلح از محل تغییر کاربری زمین پادگان‌های شهری تأمین شود و 53هزار واحد مسکونی باقی‌مانده باید در زمین‌های دولتی ساخته شوند.

اختلافات دیرینه
ماجرای خروج پادگان‌ها از شهر به بیش از 3دهه قبل بازمی‌گردد که با مصوبه شورای‌عالی شهرسازی مقرر شد پادگان‌های داخل شهر به خارج منتقل شوند اما از همان زمان اختلاف‌نظرهایی برای استفاده از زمین‌های این پادگان‌ها میان دولت، مدیریت شهری و نیروهای مسلح به‌وجود آمد که انجام این مصوبه را تقریباً مختل کرد. حتی چند سال پیش، وقتی عباس آخوندی، وزیر وقت راه و شهرسازی در حکمی، پیروز حناچی، معاون معماری و شهرسازی وقت و شهردار فعلی تهران را به‌عنوان نماینده تام‌الاختیار خود در انتقال پادگان‌ها به خارج از شهر معرفی کرد، بخش عمده مسائلی که باعث شد پادگان‌ها از شهر، دل نکنند، به همین اختلافات مربوط می‌شد. حالا اما، طبق گفته منابع همشهری، وزارت راه و شهرسازی تضمین داده، از قابلیت‌های طرح اقدام ملی برای تسریع در خروج پادگان‌ها از مناطق شهری بهره‌برداری شود، در عین حال قرار است نیروهای مسلح نیز به‌واسطه اینکه بخش قابل‌توجهی از زمین‌ها را برای ساخت مسکن موردنیاز کارکنان خود در اختیار می‌گیرند نرمش بیشتری برای خروج از شهر نشان دهند. در این فرایند، از یک‌سو تسهیلات کلان بانکی برای ساخت مسکن به پروژه‌ها تزریق می‌شود و از سوی دیگر با مشارکت دولت و مدیریت شهری، شرایط تغییر کاربری و تفکیک زمین‌ها نیز تسهیل شده است.

وزیر راه و شهرسازی چه گفت؟
محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی در نخستین همایش سراسری تأمین و ساخت 100 هزار مسکن کارکنان نیروهای مسلح گفت: زمین‌هایی که نیروهای وزارت دفاع و نیروهای مسلح در 26 پادگان معرفی شده برای اجرای تفاهمنامه در اختیار دارند، بیش از نصف میزان متراژ زمین‌های موردنیاز این طرح است. با تخصیص این زمین‌ها کار ساخت به‌زودی آغاز می‌شود. به گفته او، زمین‌های این ۲۶ پادگان، مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری را برای اجرای طرح‌های تولید مسکن گرفته‌اند و مراحل قانونی برای اجرای این طرح طی شده است.

وزیر راه و شهرسازی توضیح داد: زمین‌های موردنیاز برای ساخت مابقی واحدها از طریق ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها، شرکت‌های عمران شهرهای جدید و شرکت بازآفرینی شهری فراهم خواهد شد. او بر تشکیل سریع پرونده‌ها تأکید کرد و استفاده از ظرفیت همه بانک‌ها برای تأمین مالی این پروژه‌ها را خواستار شد. نکته‌ای که اسلامی در این همایش اعلام کرد، این بود که بانک مرکزی ابلاغیه تخصیص 20 درصد تسهیلات بانکی به ساخت مسکن را ارسال کرده و می‌بایست تا پیش از پایان سال، برای ساخت مسکن کارکنان نیروهای مسلح، از ظرفیت این ابلاغیه استفاده شود. طبق اعلام وزیر راه و شهرسازی، اجرای تفاهمنامه ساخت 100 هزار واحد مسکونی برای کارکنان نیرو‌های مسلح به ۱۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد و تلاش می‌شود این واحدها در طول سال‌های 99 و 98 تکمیل شود.

مسکن کارکنان نیروهای مسلح به چه کسانی می‌رسد؟
طبق اظهارات وزیر راه و شهرسازی، در اجرای طرح تأمین مسکن کارکنان نیروهای مسلح، اولویت به اقشار متوسط و ضعیف نیروهای مسلح اختصاص یافته است، بنابراین تلاش می‌شود کارکنانی صاحب‌خانه شوند که جزو جامعه هدف این طرح یعنی قشر متوسط و ضعیف باشند. به گفته اسلامی، آن دسته از کارکنان نیروهای مسلح که از تعاونی‌ها، زمین یا واحد مسکونی دریافت کرده‌اند در دسته‌بندی تخصیص مسکن قرار نمی‌گیرند و کسانی که فرم «ج» آنها سبز است یعنی تاکنون از تسهیلات زمین دولتی، مسکن مهر یا وام خرید مسکن استفاده نکرده‌اند، به‌عنوان افراد فاقد مسکن در اولویت تخصیص مسکن قرار می‌گیرند. وزیر راه و شهرسازی تأکید کرده است که تمام‌عیار پای اجرایی و عملیاتی کردن طرح تأمین مسکن کارکنان نیروهای مسلح ایستاده و انتظار می‌رود همکاری گسترده‌تری برای تکمیل آن انجام شود. به گفته اسلامی، در اجرای این طرح باید به نقشه‌های معماری نیز توجه ویژه شود؛ به‌گونه‌ای که معماری واحدهای مسکونی ساخته شده در این طرح از نظر فرهنگ ایرانی- اسلامی شاخص بوده و ویژگی قابلیت زندگی در آنها نیز به‌خوبی لحاظ شده باشد.