پافشاری توأم با گفتوگو برای احقاق حقوق شهروندان
تلاش می‌شود آیین‌های سنتی و ایرانی را به اشتراک بگذاریم
پریسا امیر قاسم‌خانی ـ خبر‌نگار
همین که این روزها کمتر شاهد اوج گرفتن آسمانخراش‌ها در شهر هستیم، در فضاهای عمومی گاهی برنامه‌های شاد و کنسرت برگزار می‌شود، راسته‌های هنری و غذایی در شهر شکل می‌گیرند و محلی می‌شوند برای تعامل و تبادل فرهنگ و هنر، فضاهای خالی و رها‌شده شهر رنگ و بوی درنگ‌گاه‌ها را به‌خود می‌گیرند و... می‌توان فهمید که رویکرد اداره شهر تغییر کرده است. شورای پنجم با ورودش به شهر در طول 2سال فعالیتش نشان داده است که رویکرد متفاوتی در حوزه فرهنگی و اجتماعی نسبت به شورای قبل در پیش گرفته است. این را می‌توان از برنامه‌ها و تصمیمات فرهنگی و اجتماعی آن متوجه شد. توسعه و گسترش قلمروهای عمومی، ایجاد پهنه رودکی و... از همین تغییرات است؛ هر چند که به‌نظر می‌رسد هنوز در حوزه توسعه فرهنگی و اجتماعی در تهران راه طولانی‌ای در پیش داریم... . در این راستا با محمد‌جواد حق‌شناس -رئیس کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای اسلامی شهر تهران - گفتوگو کرده‌ایم که می‌خوانید.
محمد‌جواد حق‌شناس؛ رئیس کمیسیون
اجتماعی و فرهنگی شورای شهر تهران
کنسرت‌های عمومی در مناطق فقیرنشین مانند هرندی یا بافت‌های تاریخی مانند میدان مشق و عودلاجان برای بازگشت این محلات به زندگی و هویت تاریخی‌شان داشتیم
2سال از فعالیت شورای پنجم می‌گذرد، نظرتان درباره دستاوردها و عملکرد شورا در این مدت چیست و مهم‌ترین مصوبه شورا چه بوده است؟
اگر بخواهیم قضاوت درستی درباره دستاوردها و عملکرد شورای شهر داشته باشیم، باید به چند نکته مهم به‌عنوان مقدمه توجه کنیم. قضاوت براساس انتظار شکل می‌گیرد. سؤال اساسی این است که انتظارات ما از شورا چیست؟ آیا انتظارات ما از شورا برآورده شدهاند یا خیر و سطح عملکرد رضایت‌بخش بوده ؟... یکی از مشکلات موجود افزایش انتظارات از شورا و نهادهای انتخابی است، درحالی‌که این انتظارات با واقعیات و اختیارات و امکانات نهادهای انتخابی و شورا همخوانی ندارد. از اموری که باید به آن توجه شود مدیریت انتظارات است. ما نباید این پیام را به مردم منتقل کنیم که شورا فاعل مطلق و دارای اختیارات بی‌حد و حصر است و امکانات ویژه دارد تا انتظارات لجام‌گسیخته مطرح نشود و به قضاوت از نوع غیرمتناسب منجر نشود. نکته دوم قضاوت درباره نهادی است که شکل می‌گیرد. باید بررسی شود که این انتظارات تا چه اندازه متاثر از ناکارآمدی و عدم‌اراده معطوف به عمل شورا بوده و چه اندازه مربوط به محدودیت‌های خاص شوراست که از بیرون اعمال می‌شوند و شورا نقشی در آن ندارد؛ مانند تحریم‌ها، ناکارآمدی ساختار درآمدها، عدم‌تناسب تعداد اعضای شورا با نیاز مدیریت شهری و... .
به‌نظر می‌رسد شورای شهر سعی کرده براساس آنچه به مردم تعهد داشته عمل کند. با توجه به حجم مشکلاتی که از گذشته منتقل شده و عمدتا نامش را بحران بدهی‌ها می‌گذارم (میانگین بدهی‌ها حدود 56 هزار میلیارد تومان است و این یکی از مشکلات جدی گذشته بوده و در جلسات علنی شورا، شاهد حضور بسیاری از طلبکاران سازمان‌یافته یا خودجوش بوده‌ایم که مطالبات معوق آنها اغلب مربوط به سال‌های 89و 88 است) طبیعتا اینگونه مشکلات ادامه کار را دچار سختی می‌کند.
با وجود تمام مشکلات، یکی از دستاوردها و عملکردهای شورا بحث شفافیت است چون دانستن، حق مردم است، برای همین شورا از جلسه غیرعلنی پرهیز می‌کند و مسائل خود را در منظر افکار عمومی قرار می‌دهد و تمام تصمیمات شهری، گفت‌وگوها و رأی اعضای شورا نسبت به طرح‌ها و لوایح مقابل چشم مردم قرار می‌گیرد. دستاورد دیگر، پایان رویه غلط شهرفروشی است که آسیب جدی به جامعه می‌زند و منجر به رانت‌خواری می‌شود. دستاورد بعدی توقف واگذاری تبدیل باغ‌ها به ساختمان‌هاست که با یک مصوبه جلوی آن گرفته شد و حفظ و افزایش سرانه فضای سبز در اولویت قرار گرفت. مصوبه بعدی اولویت حمل‌ونقل عمومی، ایمن‌سازی مسیرها، فعال کردن ایستگاه‌ها و تلاش برای کارآمدی و روان‌سازی حوزه حمل‌ونقل است.
در حوزه فرهنگی و اجتماعی توجه شورا به پهنه و راسته‌های فرهنگی است که برای عموم مردم دسترس‌پذیر باشند؛ مانند پهنه فرهنگی رودکی، راسته هنر، کتاب، نمایش، صنایع‌دستی، هنر و... . تلاش می‌شود این مجموعه‌ها بتوانند محل مناسبی برای فعالیت‌های فرهنگی باشند، طوری که به‌تدریج بتوانیم زمینه حاکمیت خودرو را به نفع انسان جابه‌جا کنیم. مناسبت‌های ملی و فرهنگی فرصتی است که موجب افزایش شور و نشاط اجتماعی می‌شود. در این راستا برای نخستین بار نوروزگاه‌ها را در سال 97 فعال کردیم و نمادهای سنتی مانند حاجی فیروز و عمو نوروز با لباس‌های محلی عمومیت پیدا کردند. در سال اول، نوروزگاه‌ها را فقط در بلوار کشاورز اجرا کردیم. امسال در تجریش، راه‌آهن، پارک دانشجو، خیابان براداران مظفر، میدان ونک، ولیعصر، میدان منیریه و... اجرا شدند. تلاش می‌شود بخشی از آیین‌های سنتی و ایرانی مانند برگزاری کنسرت‌های عمومی را به اشتراک بگذاریم و برای همین کنسرت‌های عمومی را در مناطق فقیرنشین مانند هرندی یا بافت‌های تاریخی مانند میدان مشق و عودلاجان برای بازگشت این محلات به زندگی و هویت تاریخی‌شان داشتیم. در بوستان‌های شهر مانند گفتوگو، نهج‌البلاغه، اراضی عباس‌آباد، پارک آب و آتش و...، جایی که مردم تا 10هزار نفر حضور پیدا می‌کنند، فرصتی‌های مختلفی ایجاد کردیم تا آنها به شادی و نشاط بپردازند. گرچه شاهد برخی اعتراضات بودیم، ولی سعی کردیم با روشنگری نشان دهیم مردم به نشاط اجتماعی نیاز دارند. به‌عنوان مثال در مسابقات جام جهانی این امکان به وجود آمد که مردم کنار هم در سینماها و بوستان‌های عمومی از طریق تلویزیون‌های بزرگ شهری، شادی جمعی را تجربه کنند.
شما از مشکلات بیرون صحبت کردید و دردسرهایی که برای شورا ایجاد شده است، چرا این اتفاقات می‌افتد؟
در گذر از دمکراسی سختی‌های زیادی داریم. در طول تاریخ همواره همین بوده است. به‌عنوان مثال وقتی انقلاب مشروطه شکل گرفت، بسیاری همراهی نمی‌کردند. ما در بسیاری از حوزه‌ها نیاز به تعامل، پیگیری و ممارست داریم. باید تلاش شود در یک فضای مسالمت‌آمیز برای احقاق حقوق مردم پافشاری کنیم. من فکر می‌کنم با گفتوگو و روشنفکری این کار عملی است. اگر بخواهیم فقط قرائت خودمان را از مسائل داشته باشیم ممکن است به جامعه آسیب بزند و نگاه‌ها از رسانه ملی به خارج سوق پیدا کند. باید در این حوزه صبر کرد و با حوصله دنبال خواسته‌های مردم بود.
شما معتقد هستید حقوق مردم از راه پافشاری توأم با گفتوگو احقاق می‌شود؟
ما 2راهکار داریم؛ یکی اینکه در فضای قدرت عقب‌نشینی کنیم که مسلما منطبق با خواسته مردم و منافع ملی نیست. یا پیگیری خواسته مردم را در دستورکار قرار بدهیم؛ البته نه اینکه پیگیری منجر به تنش شود. معتقدم برای احقاق خواسته‌های مردم باید پافشاری کرد، ولی باید مراقب باشیم، تنش و درگیری ایجاد نشود چون به نفع مردم نیست.
یکی از نیازهای شهروندی در شرایط فعلی پرداختن به موضوعات فرهنگی است، به‌نظرتان بودجه‌ای که برای مسائل فرهنگی درنظر گرفته‌اند، کم نیست؟ به‌عنوان مثال برای پهنه رودکی فقط 14میلیارد تومان بودجه لحاظ کرده اند، آیا کافی است؟
روزی که شورا شکل گرفت با هر سه شهردار، حناچی، افشانی و نجفی درباره نیازهای حوزه فرهنگی صحبت کردم. من از رویکرد شورا و شهرداری به حوزه فرهنگ گله‌مند هستم چون منصفانه نیست. ما در سال اول تشکیل شورا شاهد کاهش 25درصدی بودجه فرهنگی و اجتماعی بودیم. برخی دوستان می‌گفتند گسترش فرهنگ نیازمند حمایت مالی نیست، آزادی باعث می‌شود توسعه فرهنگ محقق شود. من به این دوستان گفتم مگر مسئول آزادی، شورای شهر یا کمیته فرهنگی است؟ این تفکر یعنی تعطیل کردن حوزه فرهنگ... . برخی دیگر می‌گفتند در گذشته بودجه فرهنگ در جایش مصرف نشده، برای همین این بودجه را هم‌اکنون قطع کنیم، درحالی‌که در گذشته بودجه در حوزه سخت‌افزاری مصرف شده است، ولی در حوزه فرهنگی و نرم افزاری نتوانسته‌ایم نتیجه بگیریم. به‌عنوان مثال اکثر مساجد، سینماها و بسیاری مراکز فرهنگی دیگر ساخته شدند، ولی مورد بهره‌برداری قرار نگرفتند.
آیا یکی از دلایلش این نبوده که سرمایه‌گذار‌های خصوصی هم به موضوعات فرهنگی توجه نکرده‌اند؟
ما امروز خوشبختانه می‌بینیم موجی از توجه از طرف سرمایه‌گذاران خصوصی نسبت به موضوع فرهنگ شکل گرفته است. سینمای پردیس کورش که بیشترین مراجعه‌کننده را دارد توسط بخش خصوصی ایجاد شده. معتقدم اگر فضا در اختیار بخش خصوصی باشد، بهره‌برداری بیشتری در حوزه فرهنگ به‌وجود می‌آید و از رسانه همشهری این پیام را به بخش خصوصی انتقال می‌دهم که مدیریت شهری از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای افتتاح سینماها یا تبدیل خانه‌های قدیمی به کافه کتاب‌ها، کافه‌گالری‌ها و... استقبال می‌کند.
آیا همچنان نامگذاری معابر به نام اساتید و بزرگان و مشاهیر انجام خواهد شد؟
مهم‌ترین و پرخبر‌ترین تصمیم شورای شهر بحث نامگذاری‌های معابر به نام اساتید، بزرگان و مشاهیر بوده و پیامد‌های مثبتی هم داشته. بسیاری از انجمن‌های فرهنگی، خانه‌های تئاتر و... به شورا نامه نوشتند و تشکر کردند. در گذشته این مسئله مورد بی‌توجهی قرار گرفته، ولی امروز در دستور کار شورا قرار دارد و این روند ادامه خواهد داشت.
مسئله‌ای در مدیریت شهری بوده که شورا آن را خواسته و مطرح کرده ولی به نتیجه نرسیده است؟
بله، ولی ناامید نشدیم. در شهر ده‌ها سینما هست که 40سال است تعطیل شدهاند، درحالی‌که می‌توانستند برای مردم فعال باشند. بسیاری از فضاهای مردمی و اجتماعی وجود داشتند که می‌توانستند بهتر در اختیار جوانان قرار گیرند ولی قرار نگرفتند و... .
شهرری به‌عنوان یک مکان تاریخی و فرهنگی هنوز بسامان نشده است.
شهرری دارای فرهنگ و تاریخ ارزشمندی است و در این دوره شورا توجه ویژه‌ای به آن دارد. امیدوارم به‌زودی مجموعه رازی در شهرری به بهره‌برداری برسد.
اولویت‌های 2 سال آینده شورای پنجم
شورا بر عهدی که با مردم بسته استوار است و با وجود تمام سختی‌ها تلاش می‌کند مسیر را ادامه دهد و زمینه‌های شفافیت را فراهم کند و بوروکراسی را کاهش بدهد و فضاهای عمومی را ایجاد کند. ما در فضای فرهنگی وارد بحث تکریم‌های بزرگان شدیم. بزرگان ادب و هنر باید احساس کنند که شهر برای آنها هم هست. هرقدر فضا برای نخبگان بیشتر شود شهر آرامش بیشتری خواهد داشت.
توسعه پهنه و راسته‌های فرهنگی
در حوزه فرهنگی و اجتماعی توجه شورا به پهنه و راسته‌های فرهنگی است که برای عموم مردم دسترس‌پذیر باشند؛ مانند پهنه فرهنگی رودکی، راسته هنر، کتاب، نمایش، صنایع‌دستی، هنر و.... تلاش می‌شود این مجموعه‌ها بتوانند محل مناسبی برای فعالیت‌های فرهنگی باشند، طوری که به‌تدریج بتوانیم زمینه حاکمیت خودرو را به نفع انسان جابه‌جا کنیم
در همینه زمینه :
