ورشو بروجرد درمسیر جهانی شدن

اینجا بروجرد، پایتخت ایرانی «ورشو» است؛ جایی که با رنگ و بوی یک فلز اروپایی برای خودش مکتبی ناب ساخته است؛ مکتب فلزکاری که روح را جلا می‌دهد؛ حکایتی از مس تا طلا. به گزارش مهر، نقش‌ها آرام‌آرام روی کاسه مسی خودش را نشان می‌دهند. هر بار که کار نقش‌بندی یک ‌طرف تمام می‌شود، دایره کاسه را می‌چرخاند و نوبت را به ربع بعدی می‌دهد. ساعت‌ها زمان می‌برد که نقش‌ها دست ‌به ‌دست هم دهند و پیامشان یکدست شود.

کنار دست مرد قلم‌زن سینی ورشو با نقش و نگارهای اسلیمی خودش و زیبایی‌هایش را به رخ می‌کشد. معلوم است به‌تازگی نقش زدن گل و برگ‌ها روی سینی تمام‌شده و قرار است پشت ویترین از مشتری‌ها دلبری کند. حکایت مس و ورشو و مرد قلم‌زن، حکایت هنرمندی مردمان این دیار است. مرد قلم‌زن لبخند از روی لبش محو نمی‌شود. با تمرکزی عجیب خط می‌کشد و ربط می‌دهد. وسط کارش حرف نمی‌زند. او می‌گوید: اینجا صحنه کوچکی از زیبایی‌های صنایع ‌دستی پایتخت ورشو است.


انحصاری‌ترین صنعت دست

لرستان دیار صنایع ‌دستی تکنیکی‌ ایران است؛ جایی که ادغام هنر و صنعت جاذبه‌های زیادی خلق کرده است. فن ِ روی ورشو با شماره ۱۰۱۶ تیرماه ۹۱ و قلم‌زنی روی ورشوی بروجرد با شماره ۱۵۶۰ اسفندماه ۹۶ در فهرست آثار ناملموس کشور به ثبت رسیدند.

کارشناسان معتقدند جغرافیای متنوع و زیست‌بوم لرستان در تنوع نقوش و صنایع ‌دستی آن نقش بسزایی داشته است به‌ طوری‌ که کار هنرمندان بروجردی روی فلز ورشو از انحصاری‌ترین صنایع ‌دستی کشور محسوب می‌شود. راسته مسگرهای بازار بروجرد هنوز نفس می‌کشد و شهرت قلم‌زن‌های حرفه‌ای این دیار همچنان پابرجاست.

هنرمندان بروجرد با استفاده از فن چکش‌کاری و خم‌کاری با وسایل ساده و همچنین نیروی بازوی خود به خلق آثار فلزی بسیار زیبایی از ورق‌های ورشو می‌پردازند که ازجمله آنها می‌توان به ظروف غذاخوری، سماور، سینی، قندان، چایدان و گلاب‌پاش اشاره کرد.


بروجرد؛ پایتخت ورشو

قدیمی‌های بازار تاریخی بروجرد می‌گویند که صنعت ورشو‌سازی در گذشته‌های نه‌چندان دور در بروجرد رونق فراوانی داشته است و بخش وسیعی از بازار قدیمی این شهر را به خود اختصاص ‌داده و نام بروجرد و ورشو با هم آمیخته‌ بود. در سال‌های دور این فلز به ‌صورت ورق از کشور آلمان و ورشو پایتخت لهستان به ایران وارد می‌شد و با داشتن جلا و مقاومت طولانی در مقابل پوسیدگی، به آن «ژرمن سیلور» نیز گفته می‌شد. برای همین است که نام این هنر با ورشو، پایتخت لهستان گره خورده است.


تلاش برای بومی‌سازی آلیاژ

«حجت‌الله یارمحمدی» رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد با بیان این‌که در گذشته‌ حداقل ۲۰۰ کارگاه صنعت ورشو‌سازی در بروجرد وجود داشت، می‌گوید: این صنعت در طول سال‌های گذشته، در مواجهه با صنایع ماشینی، رو به افول رفته است. طی 5/2 سال گذشته عزم سازمان میراث فرهنگی و همچنین مسئولان شهرستان بر این بوده است که این هنر - صنعت احیا شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری لرستان نیز با بیان این‌که ۳۱ تیرماه امسال در عمارت تاریخی کوشک از صنعت ‌دستی منتخب استان که همان ورشوسازی بروجرد بود دفاع کردیم، اظهار می‌کند: پس از بررسی‌های سازمان میراث فرهنگی کشور، بروجرد به عنوان شهر ملی ورشو پذیرفته شد.

«امین قاسمی» با تاکید بر لزوم ایجاد زیرساخت‌هایی در شهر بروجرد برای معرفی این شهر به عنوان شهر ملی ورشو می‌افزاید: یکی از این اقدامات این بوده است که نمادی از صنعت ورشو را در یکی از میدان‌های شهر بروجرد ایجاد کنیم.
وی با اشاره به ایجاد «خانه ورشو» در شهر بروجرد می‌گوید: باید با اقدامات لازم صنعت ورشوسازی را در بروجرد پررنگ‌تر کنیم. یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان را برای بومی‌سازی آلیاژ صنعت ورشو به کار دعوت کرده‌ایم.

این مسئول ادامه می‌دهد: باید با برنامه‌‌ریزی لازم شاهد جهانی شدن بروجرد به عنوان شهر جهانی ورشو باشیم.وی با اشاره به فعالیت ۵۰ کارگاه ورشو‌سازی در بروجرد بیان می‌کند: متاسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم آلیاژ و ورق صنعت ورشوسازی را در استان بومی‌سازی کنیم. اما امیدواریم با استفاده از ظرفیت شرکت دانش‌بنیان یادشده، شاهد بومی‌سازی این صنعت در بروجرد باشیم.


رونمایی از تابلوی بروجرد به عنوان شهر ملی ورشو

قاسمی با بیان این‌که با توجه به سابقه ورشو در بروجرد، اداره کل میراث فرهنگی استان، آن را به عنوان شهر ملی ورشوی کشور معرفی کرده است، می‌گوید: انتخاب بروجرد به عنوان شهر ملی ورشو باعث می‌شود دولت برای حمایت از ورشو‌سازی به این صنعت بودجه اختصاص دهد و درنهایت رونق کارگاه‌های تولیدی این هنر - صنعت در استان و شهر بروجرد را به دنبال خواهد داشت. وی اضافه می‌کند: به زودی با حضور محمودیان، معاون صنایع‌ دستی و هنرهای سنتی سازمان میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری کشور رونمایی از تابلوی بروجرد به عنوان شهر ملی ورشو انجام خواهد شد.


بروجرد؛ اولین شهر صنایع ‌دستی لرستان

همچنین، معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری لرستان اظهار می‌کند: با مستندنگاری‌ها و ایجاد کارگاه‌های آموزشی که برای حفظ و احیای این رشته انجام گرفت، بروجرد به عنوان شهر ملی ورشو معرفی شد. «افشین باباحسینی» می‌گوید: حدود 2 سال طول کشید که بروجرد به عنوان اولین شهر صنایع‌ دستی لرستان به ثبت برسد.