حمایت‌جهانی از افعی ایرانی
افعی دم‌عنکبوتی ایران در فهرست کنوانسیون بین‌المللی تجارت گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض قرار گرفت
ایران زیستگاه 257گونه خزنده و 22گونه دوزیست است که برخی از آنها در زمره منحصر به فردترین خزنده‌های جهان قرار می‌گیرند. «افعی دم‌عنکبوتی» گونه‌ای از خزندگان منحصر به فرد و عجیب در ایران است. این گونه که اندمیک ایران محسوب می‌شود، در بیشتر کشورهای دنیا طرفداران بسیاری در میان صاحبان باغ‌‌وحش‌ها دارد؛ به همین دلیل فروش غیرقانونی و خروج آن از ایران، لطمه زیادی به جمعیت این خزنده زده است. تا جایی که آذرماه سال گذشته، سازمان محیط‌زیست کشور آن را در زمره گونه‌های در معرض خطر انقراض قرار داد. اواخر سال گذشته نیز دفتر کنوانسیون سایتیس در ایران، یا همان کنوانسیون بین‌المللی تجارت گونه‌های گیاهی و جانوری در معرض انقراض، پیشنهاد قرار گرفتن این گونه را در فهرست این کنوانسیون ارائه داد. روز گذشته معاون سازمان محیط‌زیست از پذیرفته شدن افعی دم‌عنکبوتی در فهرست ضمیمه شماره2 سایتیس خبر داد. با این اتفاق، ورود و خروج این گونه از کشور تنها با مجوز رسمی مراجع بین‌المللی امکانپذیر خواهد بود و تلاشی است تا از انقراض آن جلوگیری شود.
بازار داغ افعی دم‌عنکبوتی در دنیا
افعی دم‌عنکبوتی گونه‌ای از افعی‌های شاخدار و منحصر به ایران است که نخستین‌بار در سال2006 شناسایی و معرفی شد. افعی دم‌عنکبوتی تنها در غرب ایران و کوهستان‌های زاگرس وجود دارد و بیشتر در استان ایلام و بعد از آن در کرمانشاه و لرستان دیده می‌شود. از آنجا که افعی دم‌عنکبوتی از لحاظ ظاهری و رفتاری یک گونه منحصر به فرد است و تنها در ایران یافت می‌شود به یک گونه بازارپسند تبدیل شده و به همین دلیل به‌صورت غیرقانونی به کشورهایی ازجمله آلمان فروخته شده است. انتهای دمِ این افعی، شبیه یک گوی با زائده‌های رشته‌ای‌شکل است که آن را شبیه به عنکبوت کرده است. این افعی برای شکار طعمه‌هایش خود را با استفاده از رنگ فلس‌های روی بدنش در میان سنگ‌ها استتار می‌کند و دم خود را به‌گونه‌ای حرکت می‌دهد که شبیه به حرکت یک عنکبوت روی سنگ‌هاست. پرندگان نیز به خیال شکار یک عنکبوت بزرگ جثه به مار نزدیک می‌شوند و افعی دم‌عنکبوتی با گزیدن پرنده آن را شکار می‌کند.
افعی کوهستانی لطیفی و سوسمار خار دم، نیازمند حمایت جهانی
براساس مفاد کنوانسیون سایتیس، جابه‌جایی گونه‌های ضمیمه شماره۲ بین کشورهای مختلف تنها با مجوز سایتیس امکانپذیر است و تمامی ۱۸۳کشور متعهد این کنوانسیون موظف هستند در مبادی ورودی و خروجی خود با جابه‌جایی غیرقانونی و بدون مجوز آن برخورد قانونی انجام دهند. هانیه غفاری، خزنده‌شناس و عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه کردستان در گفت‌وگو با همشهری پذیرفته شدن این گونه را در فهرست سایتیس، اتفاق بسیار خوب و ارزشمندی دانست و با اظهار امیدواری از اینکه می‌توان با توجه به قرار گرفتن نام این خزنده ایران در فهرست سایتیس از انقراض آن جلوگیری کرد، افزود: «با این اتفاق، نظارت‌ها بر خروج این گونه خزنده ایرانی بسیار جدی‌تر شد و جرایم سنگینی بر تجارت آن وضع می‌شود.»
او به دیگر گونه‌های خزندگان کشور که در معرض تهدید قرار گرفته‌اند نیز اشاره کرد و گفت: «افعی کوهستانی لطیفی و سوسمار خاردم نیز باید مورد حمایت قرار گیرند. سوسمار خاردم به کشورهای عربی برای مصرف خوراکی، به‌صورت غیرقانونی فروخته می‌شود. افعی کوهستانی لطیفی هم که منحصر به پارک ملی لار و اطراف آن است، طرفداران بسیاری در باغ‌وحش‌های دیگر کشورها دارد. در میان دوزیستان نیز سمندر کوهستانی امپراتور گونه‌ای مورد علاقه باغ وحش‌هاست و نیازمند آن است که به ضمائم سایتیس افزوده شود.»
