راه ناهموار ماسوله و سیمره تا جهانی شدن

فرشته رضایی - رمضان نوری/خبرنگار


ماسوله با قدمتی ۸۰۰ ساله دومین شهر تاریخی دنیا محسوب می‌شود که همچنان زندگی در آن جاری و ساری است. این شهر تاریخی که سال ۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، همچنان در انتظار ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو است. ماسوله به دلیل حفظ نسبی سنن و اصالت‌های فرهنگی، تاریخی و همین‌طور همخوانی و هم‌آهنگی معماری ویژه‌اش با محیط اطراف دارای اهمیت و شهرت است. پرونده ثبت ماسوله در فهرست یونسکو از سال ۸۳ مطرح شد. طی ۱۵ سال گذشته بار‌ها این پرونده کار‌شناسی شده، اما همواره موانعی برای ارسال پرونده از سوی ایران برای ثبت در فهرست یونسکو وجود داشته است. 
شهر سیمره در شهرستان دره‌شهر هم به عنوان مهم‌ترین اثر تاریخی در استان ایلام و بزرگ‌ترین شهر تاریخی غرب ایران شناخته می‌شود. سال‌هاست این اثر به دلیل اهمیت بسیارش به عنوان یکی از نامزدهای ثبت در فهرست آثار جهانی قرار دارد، اما هنوز به این مهم دست نیافته است.  

ثبت ماسوله؛‌ مطالبه عمومی
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری گیلان معتقد است هر گردشگر خارجی که می‌خواهد کشوری را برای مقصد گردشگری انتخاب کند، قبل از سفر حتما مکان‌های تاریخی و گردشگری آن را بررسی خواهد کرد، بنابراین گردشگران می‌توانند در سایت یونسکو تمام آثار تاریخی و طبیعی جهانی ثبت‌‌شده را بیابند و با توجه به جذابیتی که دارند، به این مکان‌ها سفر کنند. شهرود امیرانتخابی با بیان این‌که گردشگران داخلی هم با توجه به اطلاعاتی که از یک مکان داخلی کسب می‌کنند از آنجا بازدید می‌کنند، می‌گوید: دولت و در رأس آن سازمان میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری و همین‌طور نمایندگان گیلان در مجلس شورای اسلامی، استاندار و سایر مسئولان استانی، فعالان صنعت گردشگری و میراث فرهنگی، تمام تلاش خود را برای ثبت ماسوله در فهرست میراث جهانی یونسکو به کار خواهند گرفت. 
 
ایلامی‌ها چه می‌گویند؟
در ایلام هم تلاش برای ثبت جهانی به یک مطالبه تبدیل شده است؛ مطالبه‌ای که کمتر از سوی مسئولان جدی گرفته شده است. مدیر پایگاه ملی شهر تاریخی سیمره در این باره به همشهری می‌گوید: وجود این شهر تاریخی یک غنیمت و فرصت استثنایی است که باید قدر آن را دانست تا موجب ترقی و شکوفایی منطقه شود. علی سنایی‌نژاد با تاکید بر این‌که رسیدن به این هدف بدون حمایت و سرمایه‌گذاری و تخصیص اعتبار ممکن نیست،‌ می‌افزاید: برنامه‌‌ریزی، مطالعات، تعیین زیرساخت‌ها‌ و تهیه پلان مدیریت شهر تاریخی سیمره انجام شده و عملی شدن آن نیازمند عزم جدی است. وی معتقد است همه مسئولان شهرستان و استان از میراث فرهنگی گرفته تا شهرداری، نیروی انتظامی، دادگستری، فرمانداری، استانداری و نماینده مجلس باید دغدغه حفظ این اثر ملی را داشته باشند تا ایلام هم دارای یک اثر ثبت جهانی شود.

موانع ثبت جهانی سیمره 
مدیر پایگاه ملی شهر تاریخی سیمره با بیان این‌که مشکل تملک اراضی در روستاهای رشنو و بهمن‌آباد به دلیل هم‌جواری با عرصه شهر تاریخی متاسفانه هنوز وجود دارد،‌ می‌گوید: شهر تاریخی سیمره از سال ۸۲ که به عنوان پایگاه میراثی شناخته شده تاکنون هیچ اعتباری از استان دریافت نکرده و تنها از اعتبار ملی و آن هم ناچیز بهره‌مند شده است. این شهر تاریخی را که ۶۰ هکتار عرصه مصوب دارد، بدون تخصیص اعتبار، نیروی انسانی، تجهیزات و ماشین‌آلات با پیش پا افتاده‌ترین ابزارها و امکانات نمی‌توان اداره و نگهداری کرد. سنایی‌نژاد با بیان این‌که این شهر تاریخی باید محصور و رفت و آمد در آن کنترل شود، می‌افزاید: همچنین زراعت و توسعه زمین‌های کشاورزی داخل عرصه و حریم آن موجب تخریبش می‌شود. بنابراین املاک و خانه‌های روستاهای رشنو و بهمن‌آباد باید خریداری و مشکلاتشان حل شود.
وی با بیان این‌که این شهر تاریخی قابلیت ثبت جهانی را دارد، می‌گوید: باید اول مشکلات و موانع سر راه این اثر ارزشمند برداشته شود تا بتوان برای ثبت جهانی آن اقدام کرد.

پیگیری برای ارسال پرونده ماسوله 
در گیلان اما وضع بهتر است. مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری استان از پیگیری ارسال پرونده ماسوله برای ثبت جهانی تا سال ۲۰۲۰ خبر می‌دهد. 
امیر انتخابی با بیان این‌که باید ساختمان‌های اداره برق و مخابرات ماسوله با مساعدت استانداری تحویل سازمان میراث فرهنگی داده شود تا بتوان پرونده ماسوله را برای ثبت جهانی ارسال کرد،‌ می‌افزاید: اگر چه در ساخت این ساختمان‌های اداری سعی شده بافت سنتی ماسوله حفظ شود، اما بر اساس نظر کارشناسان یونسکو باید ساختمان‌های اداره برق و مخابرات از منظر طبیعی ماسوله خارج شوند تا بتوان آن را در فهرست جهانی به ثبت رساند.