سایه مرگ بر قبرستان گیتیگ

فرشته بامری | خبرنگار:

گیتیگ روستایی است با ۸۰ خانوار و ۳۲۰ نفر جمعیت در ۱۰ کیلومتری بخش پلان شهرستان چابهار است و تا این شهر ۹۰ کیلومتر فاصله دارد. 

این روستا در حالی که آثار باستانی و جاذبه‌های طبیعی و تاریخی کم‌نظیری مانند قبرستان دادشاه، آتشکده (مربوط به دوره ساسانیان)، قلعه باطل و چاه صخره‌ای دارد، از رونق گردشگری منطقه و بهبود زندگی مردم با استفاده از این ظرفیت‌ها بی‌بهره است. 

یکی از ساکنان روستا به همشهری می‌گوید: شغل اصلی اهالی این منطقه از دیرباز کشاورزی، باغ‌داری و زراعت بوده‌ و محصولاتی نظیر چیکو، بادام، کنار و خرما از تولیدات باغی این منطقه است اما آب شور این خطه سبب شده محصولات کشاورزی کمتر به ثمر بنشینند. 


تخریب قبرستان ۱۵۰۰ ساله 

به گفته «کریم‌‌بخش بلوچ» این روستا مانند اغلب روستاهای سیستان و بلوچستان با مشکلات فراوانی مانند نبود جاده و دسترسی مناسب، کمبود امکانات بهداشتی، افت فشار آب و برق و کمبود آب روبه‌رو است. 

وی می‌افزاید: ظرفیت‌های تاریخی و باستانی مورد بی‌مهری قرار گرفته است و ما مدت‌هاست شاهد بی‌توجهی به آثار تاریخی و تخریب قبرستان تاریخی ۱۵۰۰ ساله این روستا هستیم. 

بلوچ ادامه می‌دهد: قبرستان سیددادشاه در شرق روستای گیتیگ قرار دارد. بنا به نقل قول بزرگان روستای گیتیگ، خفتگان قبرستان سیددادشاه در همین منطقه زندگی می‌کرده‌ا‌ند و در حمله مغول‌ها به منطقه جان خود را از دست داده‌اند و در این قبرستان که نزدیک محل سکونتشان بوده‌ دفن شده‌اند. این قبرستان در محیطی کوهستانی و بستری سنگلاخی قرار 
دارد. 
وی می‌افزاید: این قبرها با سنگ‌های کوچک و بزرگ تزئین شده و از قرار گرفتن سنگ‌هایی با سایز و شکلی مختلف و نتراشیده در کنار همدیگر تشکیل شده‌اند. 


قبرهای هرمی‌شکل قبرستان دادشاه

بلوچ ادامه می‌دهد: برخی قبرها در این قبرستان به شکل هرمی و پله‌پله تزئین شده‌اند به‌طوری‌که ابتدا با سنگ‌های ریز و درشت سنگ قبر را ساخته‌اند و سپس روی سنگ‌فرش قبر در ابعادی کوچک‌تر با سنگ تزئین شده تا ابعاد قبر در بخش سوم کوچک‌تر شود وحالتی هرمی‌شکل به خود بگیرد. 

به گفته وی روی بعضی قبرها شکلی از تابوت با سنگ طراحی شده است. این قبرستان به اذعان نیاکان و گذشتگان ما ۱۵۰۰ سال قدمت دارد و اکنون گذشت زمان و رفت و آمد گردشگران سبب فرسایش و تخریب این مجموعه شده است. 

وی بیان می‌کند: این اثر تاریخی نیازمند تجهیز و محافظت از تخریب و فرسایش‌های طبیعی است. یکی از کمبودهای اساسی این قبرستان برق‌کشی مناسب است. از آن‌جا که در شب هیچ روشنایی‌ای در این محل وجود ندارد، بازدیدکنندگان فقط در روز می‌توانند برای بازدید در این منطقه حضور یابند. 


نزدیکی به منطقه دشتیاری چابهار

رئیس شورای اسلامی روستای گیتیگ در این‌باره می‌گوید: اسم این قبرستانْ سیددادشاه است و برای مردم منطقه محترم است. 

«اکبر هوت» با اشاره به اهمیت این قبرستان به لحاظ گردشگری می‌افزاید: قبرستان دادشاه در طول سال میزبان مهمانان و گردشگرانی از نقاط مختلف کشور است. در این میان مردم منطقه دشتیاری چابهار به‌دلیل نزدیکی به محل، همه‌روزه و در روزهای پایانی هفته برای تفریح به این روستا می‌آیند و اوقاتی خوش را سپری می‌کنند. 

وی با اشاره به حجم ورود گردشگر به این روستا، ادامه می‌دهد: این روستا هیچ امکاناتی برای اسکان گردشگران ندارد و حتی از ارائه خدمات ابتدایی نظیر سرویس‌های بهداشتی برای گردشگران نیز محروم است. 


قابلیت ثبت در فهرست آثار ملی 

رئیس شورای اسلامی روستای گیتیگ می‌گوید: قبرستان تاریخی گیتیگ به‌ دلیل قدمت و محبوبیت میان مردم منطقه، قابلیت ثبت در فهرست آثار ملی را دارد. 

هوت می‌افزاید: به نظر می‌رسد مدیران سابق و فعلی میراث فرهنگی و گردشگری چابهار اراده‌ا‌ی برای ثبت این اثر در فهرست آثار ملی و بازسازی و مرمت آن ندارند. این قبرستان نیازمند به حصارکشی و مرمت است تا در حین بازدید مسافران از تخریب و نابودی حفظ شود. 

وی خواستار توجه مسئولان میراث فرهنگی به آثار تاریخی این روستا می‌شود و تصریح می‌‌کند: با پیگیری‌های انجام‌شده در سال ۸۹ از سوی میراث فرهنگی برای بازدید این آثار تاریخی به منطقه آمدند اما تاکنون هیچ اقدام دیگری انجام نشده است. 


اعتبار برای ساخت مجتمع گردشگری

هوت با اشاره به ایجاد مجتمع خدمات گردشگری در منطقه بیان می‌کند: با پیگیری‌های انجام‌شده اعتبار لازم برای ایجاد مجتمع گردشگری اختصاص یافت و امکان احداث مجتمع هم انتخاب شده است. 

رئیس شورای گیتیگ در ادامه گفت: با همکاری افراد علاقه‌مند به گردشگری تورهای گردشگری ترتیب داده‌ایم که جوانان و علاقه‌مندان بتوانند همه‌روزه برای بازدید از این آثار تاریخی عازم گیتیگ شوند. 


نبود راه دسترسی مناسب 

دهیار این روستا هم می‌گوید: جاذبه‌های طبیعی و تاریخی برای روستاهای محروم نقش موثری در جذب گردشگر دارد و راه را برای رونق اقتصادی آن منطقه هموار می‌کند؛ اما این روستا با داشتن ظرفیت‌های فراوان، از زیرساخت‌های گردشگری نظیر راه دسترسی و امکانات اسکان بی‌بهره است. علاوه بر این مشکلات موجود در این روستا هم شرایط را دشوارتر کرده است. 

 «جلال جت» می‌افزاید: اغلب مسافرانی که برای بازدید قبرستان دادشاه می‌آیند از نبود آسفالت در جاده پلان- گیتیگ گلایه دارند. آسفالت این جاده که از 4 سال پیش آغاز شده تاکنون هیچ اقدام جدی‌ای برای اجرای آن صورت نگرفته است. جاده نوبندیان به گیتیگ هم به طول ۱۳کیلومتر شن‌ریزی نشده است. 
وی تصریح می‌کند: مدیر کل سابق راه و شهرسازی جنوب استان طی بازدید از منطقه قول‌هایی دادند اما این وعده‌ها تاکنون عملی نشده است. 

این دهیار می‌گوید: این منطقه نیاز به مجتمع رفاهی و گردشگری و پایگاه امداد و نجات روستایی دارد تا گردشگران به‌راحتی در این مکان رفت و آمد کنند؛ همچنین ایجاد خانه بهداشت و دفتر سلامت روستایی از دیگرخواسته‌های مردم منطقه است.