ترامپ علیه وزارت خارجه آمریکا

جایگاه وزارت خارجه در سیاست خارجی ترامپ کجاست؟ او بر چه اساسی سفرای آمریکا در جهان را انتخاب کرده و اصولا تا چه اندازه به دیپلماسی باور دارد؟ اینها پرسش‌هایی است که بار دیگر بعد از اعلام استعفای جان هانتزمن، سفیر آمریکا در مسکو  سر از رسانه‌ها درآورده، آن هم در شرایطی که آمریکا شاهد بحران‌های بی‌سابقه‌ای در روابط دیپلماتیک خود با بسیاری از کشورهای جهان، ازجمله متحدین سنتی خود است. روزنامه العربی الجدید اخیرا با انتشار گزارشی در این‌باره نوشت: با نگاهی به عملکرد ترامپ طی 2 سال گذشته می‌توان نگاه تحقیرآمیز او به وزارت خارجه را درک کرد، تا جایی که به نظر می‌رسد از دید رئیس جمهور آمریکا، توانایی توییتر در تحقق اهداف وی بیشتر از دستگاه بزرگ وزارت خارجه این کشور است. شاید بهترین دلیل برای این مدعا، تمایل قابل توجه ترامپ به ورود افرادی خارج از ساختار وزارت خارجه آمریکا به سفارت‌های این کشور در سرتاسر جهان باشد!
بر اساس قاعده‌ای سنتی در آمریکا، بخشی از سفرای این کشور از بدنه وزارت خارجه و بخشی دیگر از خارج از آن، با نظر رئیس جمهور انتخاب می‌شوند؛ دوگانه‌ای که با عنوان دیپلماسی و سیاسی از آن یاد می‌شود. اما دولت ترامپ بلافاصله بعد از ورود به کاخ سفید و در اقدامی بی‌سابقه در حکمی از وزارت خارجه خواست تمامی سفرای سیاسی(تعیین شده با نظر باراک اوباما) از مناصب خود کناره‌گیری کنند؛ تصمیمی که در نتیجه آن، بسیاری از سفارت‌های مهم آمریکا در جهان، ازجمله آلمان، انگلیس، کانادا یا حتی عربستان برای مدت زمان قابل توجهی بدون حضور سفیر به فعالیت خود ادامه دادند. با این حال طی 2 سال گذشته 159سفیر برای اداره سفارت‌های آمریکا در جهان از سوی ترامپ منصوب شده‌اند؛ 86سفیر دیپلمات و 73سفیر سیاسی؛ آماری که نشان دهنده افزایش چشمگیر تعداد سفرای سیاسی و به عبارت صریح‌تر، بی‌اعتمادی ترامپ به بدنه وزارت خارجه آمریکاست.
 
انتخاب سفیر بر اساس میزان کمک مالی!
اگرچه پیش از این و در تمام ادوار دولت‌های آمریکا، محاسبات سیاسی و انتخاباتی در تعیین برخی سفرای این کشور در جهان موثر بوده اما به نظر می‌رسد ترامپ در این راه بسیاری از خطوط قرمز را رد کرده است؛ مخصوصا عبور از حداقل‌های فنی لازم برای مدیریت سفارت‌های کشوری مانند آمریکا. به‌نوشته روزنامه العربی الجدید دست‌کم 14تن از سفرای منصوب شده توسط ترامپ مشمول این قاعده می‌شوند؛ سفرایی که از قضا تمامی آنها جزو حامیان مالی مراسم تحلیف دونالد ترامپ بوده‌اند! ازجمله دیوید فریدمن، سفیر آمریکا در فلسطین اشغالی که به تنهایی 300هزار دلار به برگزاری این مراسم کمک مالی کرده است. داگ منچستر، تاجری که یک میلیون دلار به مراسم تحلیف ترامپ کمک کرده نیز برای سفارت در باهاما معرفی شده، اگرچه در جلسه معرفی خود به کنگره اشتباها باهاما را بخشی از آمریکا به شمار آورد! همچنین دیوید فیشر، تاجر خودرو که به عنوان سفیر آمریکا در مراکش معرفی شده و ... جالب آنکه بسیاری از این گزینه‌ها توسط مجلس سنا (با اکثریت جمهوریخواه) مورد مخالف قرار گرفته است اما در مقابل، ترامپ همچنان بر سفارت این اشخاص اصرار دارد؛ وضعیتی که در نتیجه آن، بحرانی بی سابقه در سفارت‌های آمریکا در کشورهای یادشده شکل گرفته است.
بر اساس قاعده سنتی که پیش از این به آن اشاره شد، روسای جمهور آمریکا باید دوسوم سفرای این کشور در جهان را از وزارت خارجه تعیین کرده و در مقابل می‌توانند یک سوم را از خارج از این وزارت بر مبنای صلاحدید خود انتخاب کنند. اما ترامپ اینجا هم همچون سایر حوزه‌ها، قواعد سنتی سیاست در آمریکا را زیر پا گذاشته و نزدیک به نیمی از سفرای مورد نظر خود را از خارج از وزارت خارجه برگزیده است. با این حال و در شرایطی که 2سال از آغاز به‌کار دولت جدید آمریکا می‌گذرد، 52سفارتخانه این کشور (از مجموع 250سفارت) بدون معرفی سفیر به‌کار خود ادامه می‌دهند چراکه مجلس سنا تنها با 66درصد از سفرای معرفی شده از سوی ترامپ موافقت کرده است، درحالی‌که آمار در دولت اوباما 84 و در دولت کلینتون 96درصد بوده است!  پیش از سنا، دفتر امور کارمندان ریاست جمهوری در کاخ سفید وظیفه بررسی گزینه‌هایی را دارد که از سوی رئیس جمهور به عنوان سفیر معرفی می‌شوند؛ به این ترتیب طی سال‌های گذشته از معرفی بسیاری از گزینه‌‎هایی که ممکن بود به دلایل مختلفی از سوی سنا مورد مخالفت قرار بگیرند جلوگیری می‌شد. اگرچه این دفتر همچنان در دولت ترامپ نیز وجود دارد اما به ادعای روزنامه واشنگتن‌پست به محلی برای اجتماع جوانان زیر 30سالی تبدیل شده که روابط نزدیکی با حامیان مالی دولت ترامپ دارند و بر این اساس عملا کارکرد سابق خود را از دست داده است.  در نتیجه راهبرد ترامپ در به حاشیه راندن بدنه وزارت خارجه، سفرایی پدیدار شده‌اند که سیاست‌های خود را مستقیما از کاخ سفید دنبال کرده و عملا نقشی برای وزارت خارجه در انجام وظایف خود قائل نیستند، ازجمله ریچارد کرینیل، سفیر آمریکا در آلمان که دولت این کشور را تهدید به خروج نیروهای آمریکا از آلمان در صورت عدم پرداخت سهم خود برای پیمان ناتو کرد و یا دیوید فریدمن، سفیر آمریکا در سرزمین‌های اشغالی که تمام قواعد سنتی دیپلماسی آمریکا در نزاع بین فلسطین و اسرائیل را زیر پا گذاشته است. این در حالی است که بخش دیگر سفرای آمریکا (از بدنه وزارت خارجه) روز به روز شرایط سخت‌تری را در تعامل با تبعات تصمیم‌های ناگهانی و یا حتی توییت‌های ترامپ تجربه می‌کنند؛ وضعیتی که تاثیری منفی بر موقعیت آمریکا در جهان خواهد گذاشت.