زیست بوم
دود تجارت زغال در چشم بلوط‌های کازرون
قانون منع کار کوره‌های زغال بی‌مجوز سخت‌گیرانه اجرا نمی‌شود
استفاده از زغال در صنوف اغذیه‌فروشی کازرون و وجود کوره‌های زغال مجاز و غیرمجاز تیشه به ریشه جنگل‌های بلوط شهرستان کازرون زده است.
به گزارش تسنیم، در چند سال اخیر به دلایل مختلف کسب و کار کارگاه‌های تولید زغال در کازرون رونق گرفته است، یکی از مهم‌ترین دلایل آن را می‌توان محبوبیت کباب کازرون که از قدیم بر روی زغال پخته می‌شود، عنوان کرد.
با ورود به کازرون آنچه در نگاه نخست، بیش از هر چیز دیگری توجه هر تازه‌واردی را به خود جلب می‌کند تکرار تصاویر مشابه از همسایگی کبابپزیها و قصابی‌هایی است که صف به صف همچون قطار سر هر خیابان و کوچه‌بازاری کنار هم چیده شده‌اند.
در شهر کازرون کمتر غذاخوری یا فست‌فودی دیده می‌شود و هرچه هست کبابی است و در آن جز کباب چیز دیگری سرو نمی‌شود. کباب غذای ثابت مردمان کازرون است و کبابپزیها مشتریان همیشگی خود را دارند و به‌رغم افزایش روزافزون تعداد کبابپزیها در این شهر، هیچ گاه در خاطرات «کبابی‌ها» کسادی بازار ثبت نشده است. پافشاری این صنف بر پخت کباب بر روی زغال و البته ذائقه عموم مردم به پخت کباب بر روی زغال و حضور بیش از 100 کبابی در کازرون خود گویای رونق بازار و رونق خرید و فروش زغال در کازرون است.
در گفت‌وگو با برخی از فعالان این صنف متوجه شدیم به طور میانگین در ماه هر کبابی متوسط یک تن زغال مصرف می‌کند که شاهد مصرف تقریبی بیش از 100 تن در ماه در شهر کازرون خواهیم بود و باید مصارف خانگی و فردی را به این آمار اضافه کرد. مسئولان معتقدند کوره‌های چوب‌سوزی کازرون عاملی شده‌اند تا سودجویان بیشتر تیشه به ریشه درختان بلوط بزنند و مشکل جدیدی به صدها عامل دیگری که باعث تخریب جنگل‌های بلوط کازرون می‌شوند، اضافه کنند.
درختان آفت‌زده
فعالان منابع طبیعی و محیط زیست علت پاگیری کوره‌های زغال را خشکسالی و وجود درختان آفت‌زده معرفی می‌کنند که در بازه زمانی سال‌های گذشته به علت خشکسالی‌های مستمر با تعداد زیادی درختان خشکیده و دارای انواع بیماری‌ها در عرصه باغ‌ها وجود داشته است و به همین دلیل، کوره‌های زیادی برای استفاده از این چوب‌ها برای تولید زغال راه‌اندازی شدند، اما در شرایط کنونی که دیگر با حجم زیادی درخت آفت‌زده و خشکیده مواجه نیستیم، حضور آنها دیگر توجیهی ندارد.
از دیگر سو، این کوره‌ها صرفاً به عامل و انگیزه‌ای برای توسعه هرچه بیشتر تولید غیرقانونی زغال از درختان جنگلی تبدیل شده‌اند و چون وجود آنها ضرورتی هم ندارد، اگر بتوان آنها را تعطیل کرد، اقدام مؤثری درحفظ منابع طبیعی و جنگل بلوط خواهد بود.
ارزش واقعی چوب بلوط
قیمت یک کیلوگرم چوب یک درخت بلوط پنجاه‌ساله در کازرون بیش از 2 هزار تومان نیست، در حالی این درخت به لحاظ تولید اکسیژن و تثبیت خاک ارزش بسیار بیشتری دارد. برای تولید یک کیلوگرم زغال حدودا 4 کیلوگرم چوب لازم است. لذا نباید درختان باارزش جنگلی مثل بلوط را فدای تجارت‌های سودآور مقطعی و کم‌ارزشی مانند تولید زغال کرد. پیگیری‌ها نشان می‌دهد که در حدود 20 کوره تولید زغال از وزارت صنعت و معدن و تجارت مجوز دارند. این کوره‌ها مجوز دارند و می‌توانند برای تهیه چوب مورد نیاز خود از ضایعات چوب مرکبات باغ‌های این منطقه و پسماندهای سلولزی استفاده کنند.
کوره‌های مجوزدار
کارشناسان محیط زیست و منابع طبیعی کازرون حجم تولیدی زغال کوره‌های مجوزدار را بیش از ظرفیت مواد اولیه موجود در شهرستان می‌دانند و معتقدند همین 20 کوره زغال دارای مجوز نیز برای تولید مجبور به تخریب منابع طبیعی و جنگل‌های بلوط خواهند شد.البته تولیدکنندگان زغال نیز معتقدند بیشتر چوب‌ها برای تولید زغال در شهرستان قانونی و چوب درختان مرکبات است که از گوشه و کنار استان به کازرون حمل می‌شود. این تولیدکنندگان اما منکر قاچاق چوب از جنگل‌های دشت برم و بلوط زاگرس نیستند و دلیل قاچاق چوب بلوط را استقبال مشتریان از این نوع زغال به علت ارزانی ناشی از غیرقانونی بودن می‌دانند.
این گروه معتقدند دولت باید جلو تولید، فروش و صدور غیرقانونی زغال بلوط را با اعمال قانون‌های سخت‌گیرانه‌تر مثل پرداخت جریمه‌‌های سنگین و حبس بگیرد تا جلو تولیدکنندگان و قاچاقچیان به علت نبود بازار خرید گرفته شود.
بسته حمایتی برای پروژه‌های زراعت چوب
«عادل جلیلی» رئیس مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور از آماده‌سازی و ارائه بسته حمایتی این سازمان برای حمایت از پروژه‌های زراعت چوب خبر داده است.
به گفته وی، این بسته‌های حمایتی شامل بیمه، تسهیلات و تضمین خرید برای کشت گونه‌هایی چون صنوبر که مناسب زراعت چوب است، می‌شود. جلیلی افزود: باید بخش خصوصی و کشاورزان را به این پروژه ترغیب کرد، چراکه یک پروژه مهم ملی است و جزو زیرساخت‌های توسعه جنگل‌های کشور به حساب می‌آید.
با رعایت نکاتی مانند این‌که گونه‌های سریع‌الرشد در زراعت چوب مورد استفاده قرار گیرد باید به شکل تخصصی به این زراعت نگاه کرد و با توسعه و ارائه بسته‌های حمایتی می‌توان در رونق تولید و همچنین جلوگیری از قاچاق چوب و از بین رفتن جنگل‌های بلوط در استان‌های جنوبی کشور گام مهمی برداشت.
در سال رونق تولید و با تشکیل یک کارگروه منسجم و متشکل از ادارت جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و صنعت و معدن و تجارت می‌توان علاوه بر جلوگیری از توسعه کوره‌های تولید زغال غیرقانونی، بستر لازم تولید چوب مورد نیاز و مصرفی شهرستان را نیز با توسعه کشت درخت چوب در شهرستان به‌عنوان معیشت جایگزین برای افراد بومی منطقه جنگل دشت برم و زاگرس مطرح کرد. برای اجرا شدن این طرح باید از توانمندی جنگٍلبانان، محیطبانان و دهیاران در برقراری ارتباط با ساکنان محلی و شناخت آنها از ظرفیت موجود بهره‌گیری کرد.
امحای 10 کوره زغالی در جهرم
رئیس اداره منابع طبیعی رستم از کشف و ضبط 800 کیلوگرم زغال جنگلی و امحای 10 واحد کوره زغالی در رستم خبر داد.
به گزارش ایسنا، «مسعود گودرزی» گفت: ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی رستم طی عملیات گسترده‌ای موفق به کشف و ضبط 800 کیلوگرم زغال از مخربان منابع طبیعی این شهرستان شدند.
وی با اشاره به اقدام ضربتی نیروهای منابع طبیعی و پیگیری‌های گسترده در این باره گفت: قاچاقچیان با یک دستگاه وانت نیسان در محورهای مواصلاتی منطقه قلمدان این شهرستان در حال تردد بودند که در دام ماموران منابع طبیعی شهرستان گرفتار شدند. رئیس منابع طبیعی شهرستان رستم گفت: در این عملیات خودرو قاچاقچیان متوقف شد و افراد متخلف دستگیر شدند.
وی در ادامه با اشاره به اقدامات پیشگیرانه و برخوردهای قانونی برای حفاظت ازعرصه‌های منابع طبیعی شهرستان رستم، از امحای 10 واحد کوره زغالی در مناطق کوشک سفلا و میان‌تنگان این شهرستان خبر داد و گفت: اعضای این باند نیز پس از قطع درختان بلوط و سپس انتقال آن به این کوره‌ها اقدام به تهیه زغال می‌کردند.
گودرزی افزود: سودجویان حجم زیادی از زغال را در اطراف مخفیگاه‌های جنگلی این شهرستان دپو و شبانه این محموله‌ها را از شهرستان خارج می‌کردند که با اقدامات هوشمندانه نیروهای منابع طبیعی به دام افتادند. وی یادآور شد: متخلفان پس از تشکیل پرونده برای سیر مراحل قانونی تحویل مراجع قضایی داده شدند.
وی افزود: با اقدامات کنترلی و پیشگیرانه ماموران منابع طبیعی شهرستان رستم در گلوگاه‌ها و محورهای عبوری شهرستان حجم کشفیات قاچاق فراورده‌های جنگلی در مناطق جنگلی این شهرستان افزایش قابل‌توجهی یافته است.
