قلب اراک در تصرف صنایع آلاینده

آوا صادق | اراک- خبرنگار 



  باوجود سال‌ها آلایندگی در اراک ‌که نفس کشیدن و گذران زندگی را برای شهروندان با مشکل و بیماری‌های مختلف مواجه کرده است، اقدام و تلاش‌ دولت‌های مختلف برای کاهش این معضل زیست‌محیطی کمترین تأثیر را داشته و با جدیت برنامه‌ریزی در این زمینه انجام نشده و فقط به صورت گذرا اقداماتی صورت گرفته است. این در حالی است که صنایع همچنان به صورت قبل در حال فعالیت هستند و از سوی دیگر هم ‌تاکنون هیچ طرح مطالعاتی جامعی در مورد تأثیر آلاینده‌های شهر اراک بر انواع بیماری‌ها صورت نگرفته است. در حالی که سلامت مردم اراک بسیار حائز اهمیت است و مسئولان مربوطه باید با توجه به این‌که برخی از بیماری‌های خاص مانند سرطان‌ها و آلرژی‌ها در اراک بیشتر از حد نرمال کشوری است در این زمینه باید با حساسیت ویژه ورود کنند. 

موضوع آلودگی هوای اراک که مشکلات بسیاری را برای شهروندان ایجاد کرده بسیار مهم است، اما بیشتر با شعار و به صورت موردی از سوی مدیران و مسئولان همراه بوده و اقدامات عملی در این زمینه ناقص است و با کندی پیش می‌رود. موضوعی به این مهمی که تضییع حقوق شهروندی را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد نیاز به اقدامی جدی و با برنامه دارد که در سریع‌ترین مدت انجام شود. اقدامی که باید دولت هزینه‌های احتمالی آن را متقبل شود و آن را در اسرع وقت انجام دهد تا هم صنایع به فعالیت خود ادامه دهند و هم مشکل آلودگی هوای اراک رفع شود.


کاهش آلودگی شهر چندان هم مشکل نیست

یک کارشناس مدیریت صنعتی نیز می‌گوید: صنایع استان در گذشته‌های دور که اراک وسعت و جمعیتی نداشت در 5 کیلومتری محدوده شهری و خارج از شهر ساخته شده و کم کم که جمعیت افزایش یافت و شهر وسعت گرفت این صنایع در دل شهر قرار گرفتند. البته در هنگام توسعه نیز شهر یا شهرکی برای صنایع در خارج از شهر در نظر گرفته نشده بود و صنایع جدید هم در محدوده شهری احداث شدند.

«شروین فدایی» بیان می‌کند: صنایع بزرگی مانند آلومینیوم‌سازی که بیشترین سهم در آلودگی هوا را دارد اکنون در دل شهر قرار دارد و بخش آند‌سازی آن‌ که آلاینده‌های خطرناکی دارد، باوجود وعده‌های زیاد در خروج این بخش از داخل شهر هنوز هم در خود کارخانه مستقر است.
وی می‌افزاید: صنایع بزرگ و کوچک دیگر نیز به همین ترتیب و با نسبت‌های مختلف در ایجاد آلودگی در شهر قرار دارند که هنوز هم عزم جدی برای خروج آنها از محدوده شهری وجود ندارد.

این کارشناس مدیریت صنعتی اظهار می‌کند: با آن‌ که در سال‌های گذشته چند شهرک و نواحی صنعتی ایجاد شده و صنایع مختلفی هم در آن مستقر هستند، اما نیاز به ایجاد شهر یا شهرک صنعتی برای خروج همه صنایع از داخل شهر لازم و ضروری است.
فدایی ادامه می‌دهد: رفع یا کاهش آلودگی شهر اراک چندان هم مشکل نیست. فقط این موضوع کمی درایت، تدبیر، برنامه‌ریزی، جسارت و مدیریت و برنامه‌ریزی و زیرساخت می‌خواهد.

وی می‌گوید: نخست باید چند مکان مناسب در خارج از شهر ساخته و زیرساخت‌های آن ایجاد شود و سپس صنایعی که در محدوده شهری هستند ملزم به خروج و استقرار در داخل این شهر یا شهرک‌های صنعتی شوند و مسئولان دولتی به جای مکان قبلی به آنها زمین و امکانات ویژه ارائه دهند.

این کارشناس مدیریت صنعتی بیان می‌کند: این موضوع به شرطی می‌تواند اثربخش باشد که مکان‌های صنایع که خارج شده‌اند به خانه و برج و آپارتمان تبدیل نشوند و به جای آنها فضای سبز، تفریحی و درخت در نظر گرفته شود.
فدایی می‌افزاید: خروج صنایع از محدوده شهری و استقرار آنها در شهر یا شهرک‌های صنعتی در خارج از محدوده شهری و ایجاد فضای سبز و درخت‌کاری در مکان این صنایع می‌تواند نه فقط راه نجات شهر اراک از آلودگی‌ها باشد، بلکه با ایجاد این میزان فضای سبز، قطعاً این شهر جلوه‌ای خاص، زیبا و رویایی و بی‌نظیر خواهد یافت.

وی تأکید می‌کند: بی‌شک برخورداری از هوای سالم و پاک جزو حقوق شهروندی است و مردم اراک حق دارند که از آب و هوای پاک که در روند صنعتی شدن و توسعه نامتوازن آن از ساکنان این کلان‌شهر سلب شده است بهره‌مند باشند، اما تاکنون هیچ طرح مطالعاتی جامعی در مورد رفع مشکلات آلاینده‌های شهر اراک ارائه نشده است.


رفع آلودگی هوا با کاهش ریز گردها

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی با اشاره به این‌که از ابتدای سال تاکنون اراک ۱۳ روز ناسالم داشته است می‌گوید:کلان‌شهر اراک در سال گذشته 46 روز ناسالم را درکارنامه خود به ثبت رسانده که یک روز آن برای همه گروه‌های سنی و 44 روز برای گروه‌های سنی حساس ناسالم بوده است. این در حالی است که روزهای ناسالم در شهر اراک به مدت مشابه سال قبل 21 درصد کاهش یافته است.
«رضا میرزایی» بیان می‌کند: آلاینده‌های موجود در هوای شهر اراک ذرات کمتر از 5/2 میکرون است. بیشترین روزهای ناسالم شهر اراک در تیر 9 روز بوده و در فروردین‌ روز ناسالم نداشتیم. بر این اساس، نسبت به مدت مشابه سال گذشته 13 درصد کاهش روزهای ناسالم در اراک گزارش شده است.

وی به عوامل مؤثر در کاهش آلودگی هوا اشاره می‌کند و می‌گوید: تغییرات اقلیمی و کاهش ریزگردهای خارجی، افزایش توزیع بنزین یورو 4، کاهش فعالیت برخی صنایع و خروج بخش آند‌سازی ایرالکو می‌تواند در کاهش روزهای ناسالم شهر اراک تأثیر بسیار زیادی داشته باشد.


اعلام کاهش آلودگی هوای اراک مبنای علمی ندارد

نماینده سازمان‌های مردم‌نهاد می‌گوید: گاهی مواقع در مورد کاهش آلودگی هوای اراک سخنانی گفته می‌شود که بدون تأیید، غیر مستند و بدون مرجع علمی است. در واقع وضعیت نسبت به قبل اگر بدتر نشده باشد بهبود نیافته است. چراکه هیچ اقدامی که موجب کاهش آلودگی شده باشد صورت نگرفته است. «سیاوش آقاخانی» بیان می‌کند: شاید کاهش نسبی آلودگی که ناشی از بارندگی‌های اخیر بوده سبب ابراز این ادعاها شده است که این موضوع نباید به حساب اقدام‌های صورت گرفته برای کاهش آلودگی هوا گذاشته شود. وی ادامه می‌دهد: علاوه بر صنایع، آلایندگی ناشی از سوزاندن زباله‌های حاشیه شهر نیز تأثیر بسزایی برکیفیت هوا می‌گذارد. 

این در حالی است که الگوی آلودگی شهر اراک به آلودگی ساعتی تبدیل شده، به نوعی که در هر ساعت با برخی آلاینده‌ها مواجه است. این فعال زیست‌محیطی استان مرکزی با اشاره به این‌که طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک در مرحله به‌روز‌رسانی است که امید است هر چه سریع‌تر راهبردهای آن به‌طور کامل اجرا شود می‌گوید: بحث آلودگی هوای اراک باید واقعی و با برنامه در دستور کار جدی مدیران قرار گیرد و در این مورد از مشارکت همه‌گیر مردمی بهره‌گیری شود.

 آقاخانی اظهار می‌کند: مشکلات زیادی در مورد آلاینده بودن واحدهای صنعتی اراک، آلاینده‌های خانگی، آلودگی خودروها، سیستم حمل‌و‌نقل فرسوده و... وجود دارد که تاکنون برای آنها مطالعات کافی، برنامه مدون و راهکاری اساسی ارائه نشده است. وی می‌افزاید: رفع آلودگی اراک نیاز به یک تصمیم با برنامه و جدی از جمله خروج همه صنایع از محدوده شهری، ایجاد فضای سبز، سیستم حمل‌و‌نقل جدید، کاهش ترافیک و... دارد که باید دولت برای آنها اعتبارات ویژه‌ای را در نظر بگیرد.