رنگین‌کمان‌های فراری در قلاب ماهیگیران

این روزها حضور صیادان قلاب به دست در بخش‌هایی از مسیر رودخانه هراز در مازندران توجه بسیاری از گردشگران و حتی بومیان استان را جلب کرده‌اند. قصه این است که آنها در حال صید ماهیان فراری‌ هستند که از استخرهای پرورشی حاشیه رودخانه راهی مسیر تندآب شده‌اند تا شاید از دام صیادان رهایی یابند. این ماهی‌ها به قزل‌آلای رنگین کمان مشهورند؛ گونه‌ای غیر بومی که مصرف خوراکی دارد و در سال‌های گذشته مجوز تکثیر آن برای واحدهای پرورش ماهی در حاشیه رودخانه هراز صادر شد.به گزارش ایرنا، بخشی از این گونه ماهی در سال‌های اخیر به دلایل مختلف از جمله بی‌توجهی در نگهداری یا سیلاب‌های پس از بارندگی از استخرهای پرورش ماهی فراری و به داخل رودخانه هدایت شدند.

تعداد این ماهی پرورشی در بخش‌هایی از رودخانه هراز به حدی زیاد شده و صید آنها با قلاب رواج یافته که سازمان حفاظت محیط‌زیست مازندران هم دست به کار شده و برای صیادان جواز صید روزانه در این محدوده‌ها صادر می‌کند.مسئولان حفاظت محیط‌زیست مازندران علت صدور مجوز برای صید این گونه غیر بومی را حفاظت از قزل‌آلای خال قرمز اعلام کرده‌اند؛ گونه‌ای از ماهی بومی رودخانه هراز که تحت حفاظت قرار دارد.کارشناسان محیط‌زیست هم می‌گویند که قزل‌آلای رنگین‌کمان گونه‌ای مهاجم در رودخانه هراز محسوب می‌شود و نسل گونه بومی قزل‌آلای قرمز را به لحاظ مواد غذایی و آشیانه تهدید می‌کند.

قزل‌آلای خال‌ قرمز (Salmo trutta fario) گونه‌ای از ماهی است که در آب شیرین و رودخانه و دریاچه ‌زیست می‌کند. معروف‌ترین رفتار این گونه مهاجرتش در فصل پاییز برای تخم‌ریزی به سرچشمه‌های رودخانه‌هاست که سبب می‌شود بر عکس جریان آب شنا کند.این ماهی از خانواده آزاد ماهیان است و نسبت به تغییرات دما و مواد غذایی حساسیت خاصی از خود نشان می‌دهد. هنگامی که پناهگاه مناسبی برای خود بیابد، به راحتی آنجا را از دست نمی‌دهد. همچنین از نوع رنگین‌کمان باهوش‌تر است و به علت شرایط زیستی هیچ وقت به صورت پرورشی تکثیر نمی‌شود بنابراین بسیار کمیاب است. 

در ایران قزل‌آلای خال‌ قرمز در منطقه دشت لار از توابع مازندران به وفور دیده می‌شود و از گونه‌های حمایت‌شده کشور محسوب می‌شود. این گونه آبزی که جزو ماهیان سردابی است، برای ‌زیست احتیاج به آب سرد با اکسیژن بالا دارد، به همین دلیل در بالادست رودخانه‌ها از جمله هراز و کرج زندگی می‌کند. هرچند این ماهی پرجنب و جوش است و حرکات سریعی دارد ولی نسبت به آلودگی و ناهنجاری اکولوژیکی فوق‌العاده حساس است، به طوری که با کاهش اکسیژن و افزایش دمای آب شرایط‌ مناسب زیست را از دست می‌دهد. در این صورت گونه‌های گرمابی به راحتی می‌توانند جایگزین این گونه شوند.


محدودیت و نظارت 

البته صدور مجوز روزانه برای صید با قلاب ماهیان فراری استخرهای پرورشی فقط شامل بخشی از مسیر رودخانه هراز یعنی از محدود هردرود تا منطقه تاکر در 5 کیلومتری شهر بلده می‌شود و برای هر صیاد محدودیت صید دارد، چون هر نفر بیشتر از 5 قطعه نمی‌تواند صید کند.رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط زیست مازندران گفت: علاقه‌مندان به ماهیگیری در محدوده هردرود تا تاکر می‌توانند روزانه با پرداخت ۲۰ هزار تومان و گرفتن پروانه صید، گونه رنگین‌کمان را تا 5 قطعه صید کنند. 

«کوروس ربیعی» افزود: متقاضیان صید روزانه با پر کردن فرمی که در آن مشخصات فردی و دستورالعمل‌های زیست‌محیطی نوشته شده و ملزم به رعایت آن هستند، می‌توانند مجوز صید را با قلاب دریافت کنند.وی با بیان این‌که محیط‌بانان به صورت دائمی در این محدوده حضور دارند و افراد را شناسایی می‌کنند، گفت: با ماهیگیران بدون مجوز برخورد جدی می‌شود.رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش حفاظت محیط زیست مازندران از ماهیگیران خواست تا در صورت صید ماهی بومی قزل‌آلا، آن را رها کنند.

این مسئول گفت: از آنجا که متقاضیان ماهیگیری بیشتر برای تفریح و لذت این کار را انجام می‌دهند، به طور یقین نسبت به مقررات و دستورالعمل‌های زیست‌محیطی مطابق با پروانه صید عمل می‌کنند.
ربیعی افزود: پارسال حدود ۲ هزار پروانه روزانه برای صید ماهی رنگین‌کمان در محدوده مشخص شده رودخانه هراز صادر شده بود.


فعالیت 3 هزار واحد پرورش ماهی گرمابی

بر اساس آمارهای رسمی شیلات مازندران، 3400 واحد پرورش آبزیان در استان وجود دارد که از این تعداد ۲۷۶ واحد مربوط به پرورش ماهیان سردابی و ۱۴ واحد مربوط به ماهیان خاویاری است و بیش از 3 هزار واحد دیگر در زمینه تولید ماهیان گرمابی فعالیت دارند. سفید، کپور، آزاد و انواع قزل‌آلا (رنگین‌کمان و سالمون) از ماهیان گرمابی و سردابی در مازندران است.