احمد میرخدائی|خبرنگار:
قیمت دلار به مرز روانی 5هزار تومان نزدیک شده است؛ قیمتی که به‌نظر می‌رسد لمس آن برای دلار ناممکن نباشد؛ هرچند احتمالا عواقب سختی برای این ارز جهان‌روا به همراه خواهد داشت و چه‌بسا برای جلوگیری از اضافه‌شدن لفظ دلار 5هزارتومانی به کارنامه دولت، منجر به برخورد قاطعانه با تحولات این بازار شود. دولتمردان تاکنون چندین بار از تریبون‌های مختلف گفته‌اند که افزایش نرخ اخیر ارز دلایل تجاری و اقتصادی ندارد و دست عوامل غیراقتصادی در کار است. سخنگوی دولت نیز دیروز تأکید کرده است: محاسبات نشان می‌دهد که قیمت دلار زیر 4هزار تومان است و حباب قیمتی دلار باید بترکد.
کابوس برابری یک دلار با 50 هزار ریال
طبق گزارش همشهری، روز گذشته برای ساعاتی هر دلار آمریکا در بازار آزاد تهران 4هزار و 905تومان معامله شد و به 4 هزار و 877 تومان بازگشت؛ عرضه‌ها ادامه دارد و هنوز صفوف خرید مقابل صرافی‌های عرضه‌کننده ارز بانکی نیز برقرار است. در این شرایط اظهارنظر مسئولان و مقامات درباره تحولات بازار ارز نیز تداوم دارد. مسعود خوانساری، رئیس اتاق تهران، نسبت به آسیب‌هایی که نوسانات ارزی به اقتصاد و به‌ویژه بخش خصوصی وارد می‌کند، هشدار می‌دهد و افزایش نرخ دلار در حواله‌های شخصی را به‌منزله نواخته‌شدن ناقوس خروج سرمایه از کشور قلمداد می‌کند. خوانساری معتقد است که وقتی قیمت حواله ارز شخصی از قیمت اسکناس دلار و حتی حواله ارز شرکتی که مخصوص واردات کالاست به‌صورت چشمگیری بالاتر می‌رود، نشانه‌ای بر خروج سرمایه از کشور است و باید نگران بود. گفتنی است در زمان تنظیم این گزارش قیمت هر دلار آمریکا برای حواله شخصی 5هزار و 70تومان بوده است.
تیغ دلار بر گلوی تورم تک‌رقمی
از سوی دیگر محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس‌جمهور نیز در نشست هیأت نمایندگان اتاق تهران، دوباره سناریوی اثرگذاری عوامل غیراقتصادی بر بازار ارز را پیش می‌کشد و بدون اینکه نام و نشانی از این عوامل به‌دست بدهد، جهش اخیر بازار ارز را روانی، سیاسی و غیراقتصادی لقب می‌دهد که البته کوتاه‌مدت خواهد بود. او با دفاع از دستاورد تورم تک‌رقمی، دخالت دولت در بازار ارز را کاملا بی‌اساس می‌داند؛ چراکه منجر به بازگشت تورم نجومی و قربانی‌شدن یکی از کلان‌ترین دستاوردهایش خواهد شد. به گزارش همشهری، پیش‌ازاین حسن روحانی، رئیس‌جمهور نیز دخالت دولت در بازار ارز و منفعت‌جویی از آن را رد و اظهار کرده بود: افزایش اخیر نرخ ارز دلایل تجاری و اقتصادی ندارد؛ چراکه در تجارت و تأمین ارز، تراز مخارج ارزی کشور مثبت است. در این میان ولی‌الله سیف، رئیس‌کل بانک مرکزی در هفته گذشته از فعالیت سوداگرانه برخی نهادهای عمومی و حاکمیتی در بازار ارز انتقاد کرده و به آنها هشدار داده بود که درصورت ادامه این رفتار با برخوردهای تنبیهی مواجه خواهند شد. تمامی این اظهارنظرها از یک‌طرف می‌تواند تلاشی برای مبرا کردن دولت از قصور در گرانی ارز و بی‌تدبیری در بازار باشد؛ اما از سوی دیگر، تمامی آنها می‌تواند اشاره به حقایقی باشد که بازار ارز و به‌تبع آن تمامی اقتصاد را به ورطه ناآرامی کشانده‌اند.
نقش چین و دوبی در افزایش نرخ دلار
ابوذر نجمی، تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل در گفت‌وگو با همشهری اثرگذاری دلایل غیراقتصادی بر بازار ارز را تأیید می‌کند و معتقد است: شکستن مقاومت روانی 5هزار تومان توسط دلار، کار را برای دولت بیش‌ازپیش سخت خواهد کرد. نجمی می‌گوید: در شرایط فعلی از نظر فاندامنتال دیگر توجیهی برای بالا رفتن نرخ ارز وجود ندارد چراکه منابع ارزی ایران بیش از مصارف است و اگر دولت به این منابع دسترسی داشته باشد، می‌تواند به‌راحتی بازار را کنترل کند اما آنچه باعث آغاز افزایش نرخ ارز شد، مشکل تکنیکال انتقال ارز بود که در چند‌ماه اخیر در دوبی و چین برای ایران بروز کرد. او می‌افزاید: سختگیری چین و دوبی برای نقل‌وانتقال ارز در چارچوب اجرایی‌کردن مقررات مبارزه با پولشویی، زمینه را برای افزایش نرخ ارز در ایران هموار کرد که اتفاقا با کاهش نرخ سود بانکی نیز همزمانی داشت و اثرات روانی چند مرحله افزایش نرخ ارز، مردم را برای تبدیل ریال به دلار و حفظ سرمایه خود به سمت بازار کشاند. این در حالی است که به گفته نجمی، اگر پول مردم و شرکت‌های بزرگ پشت این ماجرا نمی‌آمد، قیمت دلار در بدبینانه‌ترین حالت در حوالی 4هزار و 500قابل‌کنترل می‌شد اما عامل روانی باعث افزایش تقاضا و رشد بدون کنترل ارز شد. این تحلیلگر اقتصاد بین‌الملل معتقد است: اگر دولت بتواند بعد از تعطیلات سال نو چینی در حوالی 11اسفندماه، طی رایزنی با چین یا حتی امارات، قطر، عمان و ترکیه، لنگرگاه‌های ارزی کشور را برای نقل‌وانتقال درآمدهای نفتی وسیع‌تر کند، بازار ارز آرام می‌گیرد و حتی امکان شکستن نرخ‌ها هم وجود دارد.