کاهش ترافیک تهران در طرح کنترل آلودگی هوا

سید محمد فخار/ خبرنگار
دومین سری از بررسی‌های انجام شده درباره طرح کنترل آلودگی هوا نشان از کاهش مؤثر ترافیک در تهران دارد. این طرح از ابتدای تیرماه جایگزین طرح غیرکارشناسی زوج و فرد شده بود. آمار اولیه در کوتاه‌مدت نشان داده بود ترافیک کاهش یافته اما این دومین آمار طی میان‌مدت است که منتشر شده و حاکی از کاهش ترافیک مؤثر دارد. در این‌باره میزان تردد ورودی ثبت شده در محدوده دوم ترافیکی، از هفته سوم تیرماه سال‌جاری در مقایسه با هفته سوم تیرماه سال گذشته برابر با 17.1 درصد کاهش داشته است. براساس گزارش‌های دریافتی از شرکت کنترل ترافیک، وضعیت ترافیک کل تهران و ترافیک محدوده دوم و همچنین محدوده طرح کنترل آلودگی هوا، روندکاهشی نشان داده شده است. مهم‌ترین شاخص برای به‌دست آوردن عدد ترافیکی، میزان تردد ورودی در دو محدوده ترافیکی است. تردد ورودی ثبت شده در محدوده دوم، در هفته سوم تیرماه در مقایسه با خرداد‌ماه سال‌جاری برابر با 10.37 درصد کاهش در کل روز است.

همچنین این آمار در مقایسه با هفته سوم تیرماه سال گذشته برابر با کاهش 17.1 درصد سنجیده شده است. بنابر آمار شرکت کنترل ترافیک، میزان تردد ورودی در هفته اول و دوم کاهش بیشتری نسبت به هفته سوم داشته‌ است. همچنین ترافیک تهران در مجموع 3 هفته اول تیر ماه، 14 درصد کاهش داشته است. زمانی که ترافیک در یک محدوده کنترل می‌‎شود احتمال اینکه در مرزهای محدوده رفتار متفاوتی نسبت به داخل محدوده رخ دهد، بسیار است. کاهش ترافیک در تهران تنها در بزرگراه‌های چمران و همت صدق نمی‌کند. افزایش ترافیک در این دو بزرگراه تحت‌تأثیر 3 عامل است. ترافیک عمومی شهر حجم ترددها، اجرای طرح ترافیک جدید که این دو بزرگراه در مرز محدوده قرار دارند و همچنین جمع‌آوری پل گیشا. متغیرهای متفاوت تأثیرات متفاوتی روی ترافیک خواهند داشت اما متغیر اصلی (حذف طرح زوج و فرد و اجرای طرح کاهش) تاکنون اثر کاهشی روی وضعیت ترافیک تهران داشته است.

کاهش ترافیک در محدوده‌ اول و دوم
تجربه جهانی نشان داده برای بهبود حمل‌ونقل عمومی دو عامل تأثیرگذار است. این دو عامل ایجاد عرضه حمل‌ونقل عمومی و ایجاد برخی محدودیت‌های ورود به طرح هستند. درحال حاضر تنها محدودیت مطرح شده در جهان، نرخ‌گذاری است. منطق کلان طرح ترافیک در جهان این است؛ فردی که بر اقتضای شرایط یا علاقه برای تردد در سطح شهر از خودروی شخصی استفاده می‌کند باید برای تردد خود هزینه‌ای بپردازد تا این هزینه در صندوق دیگری که مختص توسعه حمل‌ونقل عمومی و پاک است مورد استفاده قرار گیرد. اگر این کار درست انجام شود به‌تدریج حمل‌ونقل عمومی توسعه پیدا خواهد کرد. این مسئله مهم در مورد طرح ترافیک جدید نیز به‌کار گرفته شده است. در این خصوص اثر طرح ترافیک فعلی دیده شده و موجب کاهش ترافیک در محدوده اول و دوم شده است.

آلودگی هوا چه شد؟
دومین اثر طرح جدید باید بر انتشار آلودگی هوا در مرکز شهر باشد. در این خصوص البته آلودگی هوا در روزهای گرم سال و همزمان با آغاز طرح، افزایش یافته است اما علت کجاست؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد علت اصلی افزایش تعداد روزهای ناسالم در تیرماه امسال در مقایسه با مدت مشابه آن در سال گذشته گرمایش بی‌سابقه جهانی است. براساس آمار دریافت شده از شرکت کنترل کیفیت هوای تهران و مقایسه 25روز اول تیرماه سال‌جاری در مدت مشابه آن با سال گذشته، می‌توان به افزایش روزهای آلوده در تیرماه سال 98اشاره کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد علت اصلی افزایش تعداد روزهای آلوده تیرماه سال‌جاری نسبت به سال گذشته، گرمایش بی‌سابقه هوا در جهان است. براساس شاخص کیفیت هوا، تیرماه سال گذشته تا 25تیر، شامل 16روز سالم و 9روز ناسالم برای گروه‌های ناسالم بوده است. همچنین تیر‌ماه سال‌جاری طی همین مدت برابر با 12روز سالم، 12روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز ناسالم بوده است. براساس جدول مقایسه‌ای ذیل، تعداد روزهای آلوده به لحاظ آلاینده ازن در تیرماه سال‌جاری برابر با 13روز و در سال گذشته برابر با 9روز بوده است. علت اصلی افزایش این آمار، متغیر گرمایش جهانی است. درحال حاضر با وجود این آمار می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که علت افزایش تعداد روزهای ناسالم تیرماه سال‌جاری نسبت به سال گذشته، گرمایش هوا‌ست.