کباب با طعم هیرکانی

مهسا طالبی | رشت- خبرنگار


خواب آرام جنگل‌ها فقط با کابوس تبر آشفته نمی‌شود، بلکه سوداگران زغال نیز با ساخت کوره‌ها در دل اراضی جنگلی، دست و پای درختان را مثله کرده و در قلمرو آنها آتش ناامنی می‌افروزند.به گزارش ایرنا، مطابق آخرین نتایج ارزیابی جنگل‌های کشورهای مختلف توسط سازمان خواربار جهانی (فائو) وابسته به سازمان ملل متحد، ۶/۶ درصد مساحت کشور معادل ۱۱ میلیون و ۷۵ هزار هکتار را جنگل فراگرفته است، اما فقط 8/1 درصد معادل ۳۰۰ هزار هکتار آن طبیعی، بکر و دست‌نخورده مانده و حدود ۶/۹۰ درصد معادل ۱۰ میلیون و ۳۱ هزار هکتار آسیب دیده است.

جنگل‌ها همواره به دلایلی همچون تغییر کاربری به کشاورزی و مسکونی، چرای بی‌رویه دام، اجرای طرح‌های عمرانی و صنعتی و آتش‌سوزی تخریب می‌شوند؛ به طوری که مطابق آمارها در ۱۵ سال گذشته، بالغ بر ۲۰۰ هزار هکتار از اراضی جنگلی و مرتعی مشجر کشور، طعمه حریق عمقی یا سطحی شده است.


اهمیت جنگل‌های هیرکانی

جنگل‌های هیرکانی با ۲ میلیون و ۱۲۵ هزار هکتار مساحت و به قول برخی صاحب‌نظران با ۴۰ میلیون سال قدمت به عنوان متراکم‌ترین ناحیه جنگلی و نماد فسیل‌های زنده در ساحل جنوبی دریای خزر، ۵۳ درصد مازندران، ۲۶ درصد گیلان و ۲۱ درصد گلستان را گرفته‌اند و از آستارا در منتهی‌الیه غرب گیلان تا گلیداغ در شرق گلستان به طول ۸۰۰ کیلومتر و با عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر گسترده شده‌اند.

۱۴ تیر ۱۳۹۸ در چهل و سومین اجلاس کارگروه میراث جهانی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) که در باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان برگزار شد، مناطقی از جنگل‌های هیرکانی یا جنگل‌های شمال به نام میراث طبیعی ایران با تایید اتحادیه بین‌المللی حفاظت طبیعت (IUCN) در فهرست میراث جهانی ثبت شد.این رویداد مهم بر اهمیت و ضرورت صیانت از این منابع عظیم خدادادی افزوده و از آنجایی که حفاظت طبیعت رسالتی همگانی است، وظیفه مردم و تکلیف متولیان امر را سنگین‌تر کرده است.


کوره‌های زغال در دل جنگل‌ها

علاوه بر تغییر کاربری، برداشت چوب‌آلات برای مصارف سلولزی، وقوع آتش‌سوزی، چرای بی‌رویه دام و سیلاب‌، ساخت کوره‌ در دل جنگل‌ها برای سوزاندن درختان و تهیه زغال نیز از عوامل مهم تخریب جنگل‌هاست. خبرهای منتشر شده گویای کشف و انهدام کوره‌های معتدد در اراضی جنگلی نواحی مختلف ایران است. با وجود مقابله مستمر ماموران یگان‌ حفاظت منابع طبیعی با تهیه‌کنندگان زغال، تخلف آنان ادامه دارد.

از ۱۴ هزار کیلومترمربع مساحت گیلان را ۵۶۵ هزار هکتار جنگل تشکیل می‌دهد و پهنه‌هایی از این گنجینه سبز، جزو جنگل‌های هیرکانی بوده و در فهرست میراث جهانی ثبت شده‌اند. اراضی جنگلی این استان هم از دستبرد زغال‌سازان آسوده نمانده است، به خصوص در شهرستان‌های تالش و آستارا، کوره‌های زیادی در داخل جنگل‌ها کشف شده‌اند.اراضی جنگلی منتهی‌الیه غرب گیلان در همسایگی اردبیل هم شاهد دستبرد سوداگران زغال است. آشنایی آنان به راه‌های میان‌بر و بیراهه‌های بین 2 استان، زمینه فرار آنها از دست جنگلبانان را فراهم کرده است.


۸۰ درصد قاچاق چوب توسط غیر بومی‌ها 

سرپرست اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آستارا در این‌باره گفت: به لحاظ اهمیت حفاظت از جنگل‌های گیلان و ضرورت مشارکت اردبیل به علت همجواری با گیلان، امسال ماموران و کارشناسان سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور از این اراضی جنگلی بازدید کردند و در جلسه مشترک عوامل یگان حفاظت منابع طبیعی آستارا و اردبیل در آستارا بر همکاری‌های مشترک به منظور حفاظت از جنگل‌ها تاکید شد.

 «نسرین غزنوی» افزود: ۸۰ درصد قاچاق چوب در جنگل‌های آستارا توسط افراد غیر بومی انجام می‌شود. بازارهای مصرف و فروش چوب و زغال آنها شناسایی شده و مقصد عمده چوب‌آلات و زغال‌های آنها استان‌های غربی کشور است.


ایجاد اتاقک برای استقرار نیروها

سرپرست اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آستارا گفت: سازندگان کوره‌های زغال در جنگل‌های غرب گیلان به طور عمده بومی منطقه بوده و به راه‌های فرار آشنا هستند. گشت‌های مشترک ماموران منابع طبیعی شهرستان‌های آستارا و اردبیل، برای مقابله با آنها کارساز نیست.غزنوی ادامه داد: متخلفان به محض مشاهده جنگلبانان، با تلفن همراه یا نشانه‌های دیگر به یکدیگر اطلاع‌رسانی‌ می‌کنند و از مهلکه می‌گریزند.

 برای جلوگیری از دستبرد آنها به جنگل‌ها باید اتاقک‌هایی برای استقرار نیروها در داخل و حواشی جنگل‌ها ایجاد شود.وی بیان کرد: سازندگان کوره‌های زغال از راه‌های میانبر نظیر مسیر روستاهای سوها و نیارق اردبیل به اراضی جنگلی آستارا وارد می‌شوند و بعد از جمع‌آوری زغال‌ها از داخل کوره‌ها، بار را شبانه با موتورسیکلت‌ یا به وسیله نیسان از جنگل‌ها خارج می‌کنند.


مقابله با سازندگان کوره‌ها

سرپرست اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آستارا اظهار کرد: جنگلبانان هفته‌ای 2بار و در صورت دریافت گزارش مردمی، هفته‌ای 3 بار نسبت به بازرسی اراضی جنگلی اقدام می‌کنند و هر ماه کوره‌های زغال در دل جنگل‌ها کشف، منهدم و عاملان هم دستگیر و به محاکم قضایی معرفی می‌شوند.غزنوی بیان کرد: گونی‌های زغال اغلب هنگام انتقال با موتورسیکلت کشف می‌شوند. مقابله با سازندگان کوره‌های زغال در داخل جنگل‌ها با قوت در حال انجام است.

وی افزود: زغال درختان جنگلی به طور عمده در قلیانسراها، کباب‌پزی‌ها و واحدهایی نظیر آنها استعمال می‌شود. اگر گونی حاوی زغال را در قهوه‌خانه‌ها مشاهده کنیم، طبق قانون، حق بازرسی آن را نداریم، اما این گونی‌ها را هنگام حمل در جاده‌ها می‌توانیم بازرسی کنیم.

    
راهکارها

رئیس اداره منابع طبیعی آستارا گفت: با وجود ادامه دستگیری سازندگان کوره‌های زغال در جنگل‌ها، این برخوردها بازدارنده نیست. باید با توجه به گستره اراضی جنگلی گیلان در جوار استان اردبیل و دسترسی استان همسایه به مسیرهای ورود و خروج سوداگران زغال، نیروهای اردبیل به کمک ما بیایند. همچنین با استقرار ثابت جنگلبانان در نقاط قرمز و پر خطر جنگل، دست تهیه‌کنندگان زغال کوتاه شود.

غزنوی ادامه داد: اختصاص اعتبار و تامین نیرو برای یگان حفاظت منابع طبیعی و آبخیزداری آستارا نیز برای رفع مشکل سوزاندن درختان جنگلی ضروری است. انتظار داریم این مهم از ناحیه اداره کل متبوع و سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور جدی گرفته شود.
وی گفت: لازم است تا ساکنان حاشیه جنگل‌ها با احساس مسئولیت و همکاری به یاری اداره‌ منابع طبیعی و جنگلبانان بشتابند تا به موقع با متخلفان مقابله شود.


کاهش دستبرد به درختان با افزایش تولیدکنندگان مجوزدار 

معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی فرماندار آستارا گفت: اگر بر تعداد تولیدکنندگان مجوزدار زغال در شهرها افزوده شود، دستبرد به درختان جنگلی کاهش خواهد یافت.«سامان ساسانیان» اظهارکرد: اکنون فقط یک واحد تولید زغال در شهرک صنعتی این شهرستان فعال است و باید برای چند واحد دیگر نیز در چارچوب مقررات مجوز داده شود.