تغییر قیمت و ذائقه در بازار چای

علی ابراهیمی/روزنامه‌نگار

حذف ارز دولتی، رشد 3برابری قیمت چای خارجی و کاهش قدرت خرید، روند تغییر ذائقه مشتریان به سمت مصرف چای ایرانی را تندتر کرده است.
به گزارش همشهری، تا 5سال پیش به‌دلیل اقبال مردم به مصرف چای خارجی هر‌ساله بخش عمده‌ای از چای خرید تضمینی شده داخلی در انبارها دپو و سپس کمپوست می‌شد اما اکنون با اقبال مردم به مصرف چای ایرانی و صادرات این محصول، میزان دپوی چای سنواتی در انبارها و کارخانه‌های چای به صفر رسیده است.
به‌نظر می‌رسد مصوبه 13خرداد‌ماه امسال ستاد تنظیم بازار برای حذف ارز 4200تومانی واردات چای و دریافت مابه‌التفاوت آن با ارز نیمایی، زمینه افزایش 133درصدی قیمت انواع چای وارداتی در بازار مصرف و افزایش اقبال به مصرف چای ایرانی را فراهم کرده است.
بررسی میزان تولید، واردات و سرانه مصرف چای در سال‌97 نیز نشان می‌دهد با درنظر گرفتن سرانه مصرف سالانه 120هزار تنی و جمعیت 80میلیون نفری، متوسط سرانه مصرف سالانه چای هر ایرانی 1.5کیلوگرم بوده است. با درنظر گرفتن نرخ 70هزار تومانی بسته نیم‌کیلویی چای خارجی و 60هزار تومانی هر کیلوگرم چای ممتاز تولید داخل، ایرانی‌ها سالانه برای مصرف انواع چای ایرانی و خارجی 10تا 15هزار میلیارد تومان هزینه می‌کنند.




رشد بیش از 2برابری قیمت چای 
گزارش اخیر مرکز آمار ایران از شاخص قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای ایرانی در تیر‌ماه امسال نشان می‌دهد که شاخص قیمت در گروه آشامیدنی‌ها شامل چای و قهوه نسبت به خرداد 5.5درصد و نسبت به تیر پارسال 67.8درصد افزایش یافته است. بررسی قیمت انواع چای ایرانی و خارجی در بازار خرده‌فروشی نیز نشان می‌دهد در یک‌ ماه گذشته نرخ هر بسته نیم‌کیلوگرمی چای خارجی در بازار با رشد 40هزار تومانی از 25به 70هزارتومان افزایش یافته و تقریبا 3برابر شده است. این افزایش قیمت زمینه رشد تقاضا برای چای ایرانی را به‌دنبال داشته و روند تغییر ذائقه مشتریان ایرانی به سمت مصرف چای ایرانی را تشدید کرده اما در عین حال رشد تقاضا موجب شده، قیمت هر کیلوگرم چای ممتاز ایرانی در بازار از 30 به 60هزار تومان افزایش یابد.
 چنان‌که عبدالله حقیقت، نایب‌رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی در گفت‌وگو با همشهری با اشاره به نشست دیروز سازمان تعزیرات برای بررسی قیمت چای، گفت: در یک‌ ماه اخیر قیمت هر بسته نیم‌کیلوگرمی چای خارجی در انواع برندهای احمد، محمود و دوغزال در بازار با رشد 40هزار تومانی از محدوده 25هزار تومان به 70هزار تومان افزایش یافته است. به گفته او، میزان افزایش قیمت در برخی برندهای مشهورتر، بیشتر بوده است.
عبدالله حقیقت افزود: گرانی چای خارجی موجب افزایش تقاضا برای چای ایرانی و افزایش قیمت هر کیلوگرم این محصول از 25 تا 30 به 50 تا 60هزار تومان شده است.

پیش‌بینی تولید 25هزار تن چای خشک 
حبیب جهانساز، رئیس سازمان چای هم با اشاره به پیش‌بینی تولید ۱۲۰ هزار تنی برگ سبز چای در سال‌جاری، گفت: آخرین آمار از ابتدای فصل برداشت تاکنون، ۶۸ هزار و ۹۰۰ تن برگ سبز چای به ارزش ۲۰۷ میلیارد تومان از چایکاران ۲ استان گیلان و مازندران خریداری شده است. جهانساز افزود: از مجموع بهای برگ سبز خریداری‌شده تا‌کنون ۱۵هزار و ۵۰۰ تن چای خشک استحصال شده است. او با بیان اینکه پارسال ۶۲ هزار تن چای مورد نیاز کشور از طریق واردات تامین شد، گفت: امسال درصورت تحقق تولید ۲۵ هزار تن چای خشک، میزان واردات ۶۷ هزار تن خواهد بود. به گفته او، در سال‌های اخیر هیچ‌گاه میزان واردات از ۹۰هزار تن کمتر نبوده است. رئیس سازمان چای با اشاره به اینکه قیمت چای امسال ۵۰ درصد افزایش یافته، گفت: جایگزینی ارز دولتی واردات چای با ارز نیمایی موجب تقویت قدرت رقابت چای داخلی در بازار شده، کارخانه‌های فرآوری چای داخلی هم به کیفی‌سازی‌ چای خشک روی آورده و ذائقه مصرف‌کنندگان به سمت چای داخلی سوق پیدا کرده است.

کاهش قدرت خرید و مصرف چای 
رئیس اتحادیه بازرگانان و توزیع‌کنندگان چای هم در گفت‌وگو با همشهری با بیان اینکه مصرف سالانه چای قبلا تا 120هزار تن بود اما در سال97 به‌دلیل کاهش قدرت خرید این میزان به 80هزار تن کاهش یافت، گفت: از این میزان مصرف 20هزار تن از طریق تولید داخل و تا 65هزار تن از طریق واردات تامین شده است. 
حمید‌رضا موثقی‌ با اشاره به اینکه هنوز آمار میزان تولید و مصرف چای در سال‌98 مشخص نشده، افزود: شرایط اقتصادی خانوارها به‌گونه‌ای است که نمی‌توان پیش‌بینی درستی از میزان مصرف چای وارداتی و داخلی در سال‌جاری داشت. اما پیش‌بینی تولید امسال 15تا 20هزار تن است. 
او در مورد افزایش قیمت چای در بازار، گفت: در یک ‌ماه گذشته با حذف ارز 4200تومانی چای و تبدیل آن به ارز نیمایی، قیمت چای خارجی تا 3برابر افزایش یافت و این افزایش قیمت موجب اقبال به چای ایرانی و رشد 100درصدی قیمت آن شد.
 موثقی قیمت هر کیلوگرم چای ممتاز ایرانی در بازار را 60 هزار تومان اعلام کرد و توضیح داد: چای ممتاز بهاره تمام‌شده و چای داخلی تابستانه و پاییزه که کیفیت پایین‌تری دارند، با قیمت کمتر در حال عرضه در بازار هستند.


   تسریع تغییر ذائقه مصرف چای ایرانی



رئیس اتحادیه بازرگانان و توزیع‌کنندگان چای در بیان تفاوت چای ایرانی با خارجی، توضیح داد: در مزارع چای شمال باقیمانده سموم را نداریم و از سوی دیگر در تولید این چای از افزودنی‌ها و رنگ استفاده نمی‌شود. او گفت: در 3سال گذشته مصرف چای ایرانی افزایش داشته است. موثقی گفت: افزایش قیمت چای خارجی، بهبود کیفیت تولید و عرضه چای ایرانی موجب شده از 3سال پیش به این سو، چای تولید داخل در انبارها و کارخانه‌های چای دپو نشود. او افزود: تعرفه 21درصدی واردات رسمی با ارز نیمایی موجب پررنگ‌تر‌شدن قاچاق چای شده اگرچه هیچ آمار رسمی در مورد میزان چای قاچاق نداریم اما رشد قیمت تمام‌شده واردات رسمی و نیاز 70هزارتنی بازار به چای خارجی می‌تواند انگیزه‌های قاچاق چای را بیشتر کند.