طرابلس در انتظار حادثه جدید

جنگ داخلی لیبی همچنان ادامه دارد؛ جنگی که نزدیک به 5سال از آن می‌گذرد و با وجود تخریب گسترده زیرساخت‌های شهری و اقتصادی لیبی هنوز افقی برای پایان آن دیده نمی‌شود. حالا بعد از چند هفته آرامش نسبی در جبهه‌های داخلی، بار دیگر نشانه‌هایی از حمله گسترده نیروهای تحت امر ژنرال حفتر به طرابلس به چشم می‌خورد. این درحالی است که خلیفه حفتر، افسر بازنشسته ارتش لیبی ابتدای سال‌جاری نیز حمله‌ای گسترده را با حمایت همه‌جانبه قدرت‌های خارجی علیه مواضع دولت قانونی لیبی در طرابلس آغاز کرده بود؛ حملاتی که نه‌تنها بی‌نتیجه ماند بلکه با پاتک ارتش لیبی منجر به عقب‌نشینی نیروهای حفتر از برخی مناطق استراتژیک مشرف به طرابلس نیز شد.
با وجود این، اتاق فرماندهی عملیات کرامت (عنوانی که حفتر برای شبکه نظامی تحت امر خود برگزیده است) روز گذشته با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده ساعت صفر برای سیطره بر طرابلس فرارسیده است؛ از سوی دیگر شورای‌عالی امنیت لیبی (زیرنظر دولت وفاق) نیز نسبت به بسیج گسترده نیروهای مسلح به سوی پایتخت این کشور هشدار داده است. سخنگوی این شورا روز یکشنبه در نشست خبری، گفت: اطلاعات نگران‌کننده‌ای از نقش کشورهای خارجی در حمایت از شبه‌نظامیان تحت فرمان حفتر به‌دست ما رسیده است که احتمال وقوع حملات مجدد علیه طرابلس را تقویت می‌کند.
از سوی دیگر شبکه الجزیره هفته گذشته گزارشی را درباره توافقی محرمانه میان نایب‌رئیس شورای نظامیان سودان (ژنرال حمیدتی) با ژنرال حفتر منتشر کرده بود که شامل ورود نیروهای سودانی جدید به جبهه مخالفان دولت قانونی لیبی از طریق مرزهای جنوبی این کشور می‌شود. همزمان با این تحولات، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور لیبی رایزنی‌های خود با بازیگران داخلی و خارجی بحران این کشور را به‌منظور جلوگیری از تشدید تنش‌های نظامی افزایش داده است. غسان سلامه در این‌باره به نیویورک‌تایمز گفته است: برای حمایت از حقوق شهروندان غیرنظامی و جلوگیری از تکرار موج مهاجرت مردمی در طرابلس تلاش می‌کنم مانع از وقوع جنگی جدید شوم. اگرچه با توجه به روند 5ساله جنگ لیبی بعید به‌نظر می‌رسد تلاش‌های اخیر سلامه نتیجه خاصی به همراه داشته باشد.
تمام اینها در حالی است که گزارش‌ها از داخل طرابلس نشان می‌دهد دولت وفاق ملی نیز برای درگیری نظامی آماده شده و نیروهای خود را در بخش‌های جنوبی شهر متمرکز کرده است.
روزنامه العربی‌الجدید اما در گزارش خود با اشاره به تحولات لیبی مدعی شده تنش‌های 2 روز اخیر این کشور در نتیجه شکست مذاکرات قاهره ایجاد شده است. به ادعای این روزنامه، رایزنی‌های 3روزه قاهره میان نمایندگان پارلمان لیبی با هدف تشکیل دولت وحدت ملی برگزار شده اما بر اثر اعمال نفوذ سازمان اطلاعات مصر بی‌نتیجه خاتمه یافته است.

نفت لیبی و دخالت قدرت‌های خارجی
ژنرال حفتر از سال 2014(آغاز درگیری‌های نظامی در لیبی) از حمایت قدرت‌های خارجی ازجمله فرانسه، روسیه، عربستان سعودی، مصر و امارات برخوردار بوده است. در مقابل دولت وفاق ملی در طرابلس نیز از سوی ایتالیا، ترکیه و قطر پشتیبانی می‌شود. اگرچه نگاهی به موقعیت داخلی لیبی نشان می‌دهد حمایت‌های خارجی از طرفین قابل مقایسه با دولت وفاق ملی نیست. روزنامه گاردین سال گذشته در گزارشی با اشاره به این موضوع نوشت: میزان حمایت‌های خارجی از ژنرال حفتر از ارسال تجهیزات روسی فراتر رفته و شامل اعزام مستشاران نظامی فرانسوی نیز می‌شود. تمام اینها در حالی است که لابی‌های سیاسی و اقتصادی امارات و عربستان مانع از ایجاد هرگونه تحرکی بین‌المللی علیه جنایت‌های نظامی حفتر بر شهروندان لیبی می‌شود. به گفته این روزنامه انگلیسی، ریشه تمام حمایت‌های اروپایی، مخصوصا فرانسوی از حفتر، منافعی است که این ژنرال لیبیایی می‌تواند به شرکت نفتی توتال ارائه دهد؛ به‌گونه‌ای که 5سال گذشته و بعد از سیطره نیروهای وفادار به حفتر بر مناطق نفتی لیبی، گزارش‌های متعددی از قاچاق ارزان‌قیمت منابع عمومی این کشور به سوی اروپا منتشر شده است.
با این حال، کشورهای ایتالیا و ترکیه نیز تا‌کنون چندین بار اقدام به ارسال نیرو و حتی مستشارین نظامی به پایگاه دولت قانون لیبی در طرابلس کرده‌اند؛ اگرچه حجم این حمایت‌ها بسیار محدود بوده است. تمام اینها در حالی است که نقش‌آفرینی آمریکا در پرونده لیبی از زمان ریاست‌جمهوری ترامپ تا حد زیادی کاهش یافته است. اگرچه ترامپ تاکنون یک‌بار در تماس تلفنی با ژنرال حفتر از اقدامات وی حمایت کرده؛ تماسی که تعجب رسانه‌های بین‌المللی را به همراه داشت چراکه حفتر در ساختار سیاسی لیبی هیچ جایگاه قانونی در اختیار ندارد.