حسن‌آباد؛ 6 ماه تا بازگشت به گذشته

محمد باریکانی _ خبر‌نگار

آتش‌سوزی در بافت تاریخی تهران و در همسایگی میدان حسن‌آباد تهران بار دیگر موضوع حفاظت از بافت‌ها و بناهای تاریخی و اقدامات پیشگیرانه در جلوگیری از تخریب بناهای تاریخی در حوادث را برجسته کرد.

حسن روحانی، رئیس‌جمهوری صبح دیروز در جلسه با مدیران ارشد بخش مسکن از آتش‌سوزی در میدان حسن‌آباد تهران ابراز تأسف کرد و از شهرداری‌های کشور خواست تا برنامه‌ای فوری برای بازسازی و مقاوم‌سازی ابنیه تاریخی و ساماندهی اماکن مجاور بناهای تاریخی که امکان حادثه‌آفرینی دارند، داشته باشند.

اظهارات رئیس‌جمهوری بیانگر آن است که مدیران شهری و حتی مسئولان سازمان میراث‌فرهنگی نیازمند بازنگری در شیوه برخورد با بافت‌ها و ابنیه تاریخی کشور هستند. براساس گزارش‌های موجود در شهرداری تهران و حتی سازمان میراث‌فرهنگی، بازار تهران به‌عنوان هسته اصلی بافت تاریخی شهر تهران و یکی از مقاصد برتر گردشگری پایتخت از وضعیت نابسامانی در حوزه حفاظت از این داشته تاریخی برخوردار است. محمدرضا کارگر، مدیرکل امور موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی در سازمان میراث‌فرهنگی به صدای میراث گفته است که 95درصد آتش‌سوزی‌ها در بافت‌ها و بناهای تاریخی ناشی از نابسامانی در سیستم برق‌رسانی در ابنیه تاریخی است و ایران امکان دستیابی به جدیدترین تجهیزات لازم برای اطفای حریق مختص به بافت‌ها و ابنیه تاریخی را آن هم به‌دلیل گران بودن این تجهیزات و همچنین نوع ساخت و معماری بناهای تاریخی کشور ندارد.

دیروز نیز مدیرکل دفتر حفظ و احیای بافت‌ها، بناها و محوطه‌های تاریخی در یادداشتی به روزنامه همشهری اعلام کرد که بسیاری از بناهای تاریخی واقع در بافت‌های تاریخی کشور بارگزاری نامناسب با کاربری اصلی بنا یافته‌اند و بیشتر بناها تبدیل به انبار مواد قابل اشتعال شده‌اند که باید فکری به حال این وضعیت شود و باید مالکان را تشویق به دادن کاربری متناسب با بافت‌ها و بناهای تاریخی کرد.

با این حال رئیس‌جمهوری دیروز از شهرداری‌ها خواسته است تا برنامه فوری برای ساماندهی اماکن مجاور ابنیه تاریخی که ممکن است خطر‌آفرین و حادثه‌ساز باشد، داشته باشند. اشاره رئیس‌جمهوری به‌صورت غیرمستقیم به کاربری‌های نامناسب در بناهای تاریخی و اماکن واقع در بافت‌های تاریخی و در مجاورت بناهای تاریخی است که با کاربری‌های نامتناسب تبدیل به انبار کالاهای قابل اشتعال یا مکان‌های خطرآفرین برای ابنیه تاریخی شده‌اند. شهرداری تهران با همکاری سازمان میراث فرهنگی از یک دهه پیش موضوع بازگشت زندگی به بافت تاریخی شهر تهران را آغاز کرد و در این مسیر با تبدیل بافت تاریخی تهران به مقصد گردشگری تلاش کرد بخشی از خانه‌های تاریخی واقع در این بافت را که تبدیل به انبار کالا شده بودند تخلیه و آنها را به مکان‌های گردشگری تبدیل کند. همچنین تلاش شد با همکاری سازمان میراث‌فرهنگی مشوق‌هایی برای ماندگاری ساکنان بافت‌های تاریخی درنظر گرفته شود تا آنها را ترغیب به ماندگاری در بافت‌های تاریخی کشور ازجمله در بافت تاریخی تهران، بازار تهران و منطقه 12کند. این طرح تا به امروز ادامه یافته است اما وقوع حوادثی از قبیل آتش‌سوزی در میدان حسن‌آباد تهران و تخریب بخش‌هایی از عمارت هشت گنبد این میدان تاریخی و تسری چنین حوادثی به بازار تهران یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مدیران شهری و مسئولان میراث‌فرهنگی شده است.

حسن روحانی، رئیس‌جمهوری می‌گوید: باید هر آنچه از گذشته برای ما باقیمانده را پاس بداریم. آثار و ابنیه تاریخی نشان‌دهنده هویت ملی، تاریخی و هنر ایرانیان است و ارزش ملی، فرهنگی و باستانی دارند که باید از آنها به خوبی حفاظت و حراست کرد.
رئیس‌جمهوری همچنین قول شهردار تهران درخصوص بازسازی و مرمت و مقاوم‌سازی میدان حسن‌آباد تهران را تکرار کرد و گفت: براساس قول شهردار تهران میدان حسن‌آباد ظرف مدت 6‌ماه به حالت اولیه بازمی‌گردد. اظهارات دیروز رئیس‌جمهوری درخصوص ساماندهی اماکن خطرآفرین در مجاورت ابنیه تاریخی و همچنین تدوین برنامه فوری بازسازی و مقاوم‌سازی ابنیه تاریخی چند ساعت پس از آن صورت گرفته است که شهرداری تهران جمعه شب با همکاری سازمان میراث فرهنگی اقدام به برپا کردن داربست‌های مرمتی بر کالبد عمارت هشت‌گنبد میدان حسن‌آباد کرده است تا بلافاصله پس از عملیات آواربرداری و رفع خطر از بنا، مرمت این بنای ثبت ملی شده کشور با نظارت سازمان میراث فرهنگی آغاز و ظرف 6ماه براساس وعده شهردار تهران، حسن‌آباد بار دیگر به وضعیت قبل بازگردد.