نامدار ماندگار

مائده امینی 

«خدمت کردن پیش‌ترها در جمهوری اسلامی ساده‌تر بود، این روزها خیلی سخت شده است. چند سالی می‌شود همه برای خود یک پا سیاستمدار حرفه‌ای شده‌اند.» چندماه قبل از اینکه تهمت‌ها علیه باسابقه‌ترین وزیر ایران، همه‌جانبه شود، در یک برنامه تلویزیونی از دشوار شدن خدمت بی‌دریغ، سخن به میان آورده بود؛«خدا وکیلی هرگز به‌دنبال قدرت نبوده و نیستم. پی خدمت‌کردنم. خدمت کردن هم این روزها چالش‌های خودش را دارد.» اصلا مهم نیست چقدر موج و جریان علیه او راه بیفتد، بیژن نامدار زنگنه سرش به‌کار خودش گرم است و حالا دیگر بعد از این‌همه سال به خوبی می‌داند کم «دشمن» ندارد. خودش می‌گوید فقط پی سربلندی ایران است. شاهد مثال‌های زیادی هم برای ادعایش وجود دارد: درحالی‌که در داخل عده‌ای مشغول تهمت زدن به وزیر نفت هستند، او به اوپکی‌ها ثابت می‌کند که تصمیماتی در خارج این سازمان علیه کشورهایی که دور این میز نشسته‌اند، گرفته می‌شود. همه فکر و ذکرش همین دستاوردهاست یا مثلا همین‌که بتواند در دوره دولت یازدهم ایران را به سقف تولید نفت پیش از تحریم‌ها برساند و به توسعه صنعت نفت بپردازد، برایش بس است. احتمالا شیخ الوزرا برازنده‌ترین صفتی است که به او نسبت می‌دهند؛ فقط خود بیژن نامدار زنگنه نیست که 26سال در وزارتخانه‌ها کار کرده بلکه حتی اجدادش در دوران صفویه وزیر بوده‌اند. با سابقه‌ترین وزیر ایران، ترجیح می‌دهد در اوقات محدود فراغتش، مستند ببیند و از اخبار صدا و سیما دوری کند؛«اگر پای تلویزیون باشم یا دلم می‌خواهد مستند ببینم یا همین سریال‌های معمولی را که پسری عاشق دختری شده است.»  نه خودش اهل مصاحبه و خبررسانی است؛ نه از دیدن اخبار لذت می‌برد. در سکوت کار می‌کند و به سبک همه مدیران هم‌کیش‌اش از حاشیه دور مانده است. زنگنه شاید تنها بازمانده نسل مدیران اوایل انقلاب است که منش کار بدون ادعا را به روش فعالیت خودنمایانه ارجح می‌داند؛ بازمانده‌ای که روحیه جهادی‌ا‌ش او را به روزی 17تا 18ساعت کار بی‌وقفه و فداکارانه وادار می‌کند.
پاک‌دستی یکی دیگر از صفاتی است که خیلی وقت‌ها بعد از نامش روی کاغذ یا بر زبان می‌آید. زیاد و زود عصبانی می‌شود به‌خصوص اگر قرار باشد به تخلفات مالی و اخلاقی رسیدگی کند. چند سال پیش، محمدعلی ابطحی، با اشاره به بررسی لیست اموال وزرای دولت روحانی در قوه قضاییه، زنگنه وزیر نفت دولت را کم‌ثروت‌ترین وزیر کابینه دولت روحانی دانست و درباره او نوشت: «در جیبش را بسته که زبانش دراز است». محمود هاشمی شاهرودی- رئیس وقت قوه‌قضاییه- هم بعد از حساب‌رسی‌هایی که از کابینه رئیس‌جمهور شد، از بیژن زنگنه به‌خاطر افزایش نیافتن اموال خود و خانواده‌اش در سال‌های اخیر، ‌تشکر کرد.  خودش می‌گوید کسب رزق حلال را از پدرش یاد گرفته و تا همیشه تحت‌تأثیر آن مرد کرد دوست‌داشتنی می‌ماند؛«پدرم از یک سالگی برای من تولد گرفته است. عکس‌هایش را دارم و هنوز به آنها نگاه می‌کنم. از لقمه دهانش می‌زد تا ما به خوبی تحصیل کنیم و حاضر نبود حتی یک ریال پول حرام یا شبهه‌دار سر سفره بیاورد. خود من هم خدا وکیلی هرگز به‌دنبال قدرت نبوده و نیستم. پی خدمت کردنم اما خدمت‌کردن پیش‌ترها در جمهوری اسلامی ساده‌تر بود و این روزها خیلی سخت شده است.»
وزیر نفت کابینه کنونی دولت روحانی، کت پوشیدن را دوست ندارد. انگار که از سنگینی این لباس رسمی خیلی زود خسته بشود در تمامی جلسات هیأت دولت تنها نامدار زنگنه است که کت رسمی را به پشت صندلی آویزان کرده و با پیراهن نشسته است؛ البته اگر هوای راه رفتن به سرش نزند. اهل تلفن نیست و مکالماتش عموما 2یا 3دقیقه طول می‌کشد. خودش می‌گوید که رکورد طول تماسش، نیم ساعت است.
اگر برخلاف میلش به او برچسب سیاستمداری بچسبانیم، او مرد ساده‌ای در بازی سیاست است که هفته‌ای یک‌بار حداقل به بهانه‌های مختلف گریه می‌کند؛ یک مدیر توسعه اخمو و احساساتی. به شهادت اطرافیانش به هیچ‌ وجه از «بیت‌المال» نمی‌‌گذرد حتی اگر وزیر «خشن» نام بگیرد. امتیاز دادن را بلد نیست و نمی‌خواهد یاد بگیرد و به‌نظر می‌رسد اینها صرفا یک‌سری شعار فریبنده روی کاغذ نیست. بخواهیم و نخواهیم زنگنه، از آن نام‌هاست که هرگز از حافظه تاریخ پاک نمی‌شود.