سفر به روستایی که کوچه ندارد

نام روستای بدون کوچه را زیاد شنیده بودم، اما مگر می‌شود از پیچ‌ وخم خانه‌های روستایی، بدون کوچه هم عبور کرد؟ راهیِ سفر شدم، مسیر مانند هر نقطه از استانم زیبا بود، رودخانه زاینده‌رود از یک طرف و درختان c، گردو، گیلاس، آلبالو و... از طرفی دیگر در مسیرم خودنمایی می‌کردند. حدود 40 کیلومتری پس از شهر سامان را در مسیری زیبا و چشم‌نواز طی کردم تا به مقصد رسیدم؛ «یاسه‌چای». بوی کهنگی بافت روستا با گرمی نگاه چند پیرمرد عصا به دست در ورودی روستا عجین شده بود و من را برای ورود به روستا مشتاق‌تر می‌کرد.  از بالای روستا حیرت‌زده به خانه‌ها نگاه ‌کردم؛ زنی در حال پخت نان بود، کودکی در حال بازی با بزغاله‌ای کوچک و پیرزنی که در گوشه خانه خشت و گلی به من خیره شده بود.  در نگاه اول هیچ کوچه‌ای در روستا ندیدم، وارد که شدم کوچه‌های سرپوشیده و دالان‌های قدیمی و معماری خاص من را حیرت‌زده کرد. 

مردم روستا فقط در 4 دالان سرپوشیده که درهای همه خانه‌های روستا به داخل آنها باز می‌شد، رفت و آمد می‌کردند. 
این دالان‌های تونل‌شکلِ خشت و گلی از ابتدا تا انتهای روستا ساخته شده بود و مسیر اصلی این دالان حدود ۴۰۰ متر طول داشت که شمال و جنوب روستا را به هم متصل کرده بود. 

کمی جلوتر که رفتم ۵ دالان فرعی را در مسیر دیدم که راه‌های ارتباطی خانه‌های بافت قدیم را به هم وصل می‌کرد. 
خانه‌های مسکونی پلکانی روستا نقشه‌ای ساده و بدون دید مستقیم از در ورودی داشتند؛ طبقه همکف شامل در، دالان ورودی، حیاط، ایوانچه، مطبخ، انبار علوفه و در طبقه بالا اتا‌ق‌های نشیمن، مهمان‌خانه و ایوان مسقف با ستون و نرده چوبی، زیبایی خانه‌ها را دوچندان می‌کرد. 

2 دروازه اصلی هم در روستا توجهم را به خود جلب کرد، از یکی از اهالی روستا فلسفه دروازه‌ها را پرسیدم که در پاسخ سوال من با زبان شیرین ترکی گفت: این دو دروازه در زمان حمله و هجوم اقوام بیگانه در ادوار گذشته، توسط اهالی بسته می‌شده است.  به سمت شرق روستا که حرکت کردم رودخانه‌ زاینده‌رود خودنمایی می‌کرد و گیاهان و گل‎‌های خودرو جلوه‌های قابل توجهی به محیط روستا بخشیده بود. 
آب و هوای بکر و چشم‌اندازهای شگفت‌انگیز در کنار این آبادی تاریخی چشم هر گردشگری را به خود خیره می‌کرد؛ چه زیباست این همگونی طبیعت و معماری. 

کم نیستند این جاذبه‎های گردشگری در چهارمحال‌و‌بختیاری که می‌توانند به مهم‌ترین منبع کسب درآمد ارزی تبدیل شوند، مشروط بر این‌که برنامه‌ریزی صحیح و همه جانبه توأم با آینده‌نگری برای آن تنظیم و اجرا شود.


یاسه‌چای، روستای هدف گردشگری

به گزارش ایسنا، روستای تاریخی و بدون کوچه یاسه‌چای از توابع شهرستان سامان در چهارمحال‌و‌بختیاری است که در حاشیه رودخانه زاینده‌رود و در محدوده کوهستانی شمال این شهرستان قرار دارد. این روستا در فاصله ۳۸ کیلومتری شهر سامان و ۵۰ کیلومتری شهرکرد (مرکز استان چهارمحال و بختیاری) واقع شده است. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری چهارمحال‌و‌بختیاری با اشاره به وجود 12 روستای هدف گردشگری در استان، می‌گوید: روستای «یاسه‌چای» با قدمتی حدود 400 سال یکی از روستاهای هدف گردشگری استان محسوب می‌شود.  «مهرداد جوادی» اضافه می‌کند: بقایای حصار پیرامون روستا و خرابه‌های قدیمی، قدمت این روستا را به پیش از دوره قاجاریه و دوران صفویه مربوط می‌کند و مردم روستا در گذشته برای پوشش امنیتی، کوچه‌های روستای «یاسه‌چای» ( یاسه چاه) را سرپوشیده و به صورت دالان‌هایی ساخته‌اند. این دالان‌های تونل شکل خشت و گلی که از ابتدا تا انتهای روستا احداث شده، با گذشت حدود یک قرن، همچنان پا برجا و دیدنی است. 


جمعیت هزار نفری

او جمعیت مردم این روستا را حدود یک‌هزار نفر عنوان می‌کند و می‌گوید: مردم روستای یاسه‌چای به زبان ترکی صحبت می‌کنند و درآمد مردم روستا غالبا از فعالیت‌های زراعی، باغداری و دامداری تامین می‌شود. 
مدیرکل میراث فرهنگی استان با اشاره به این‌که هر ساله گردشگران زیادی از این روستا بازدید می‌کنند، می‌افزاید: در حال حاضر 2 اقامتگاه بوم‌گردی در این روستا وجود دارد اما با توجه به بافت و منظر این روستا انتظار می‌رود حداقل 12 اقامتگاه ‌بوم‌گردی در این روستا ایجاد شود که متاسفانه کسی متقاضی راه‌اندازی این اقامتگاه‌ها نیست.  جوادی در ادامه می‌گوید: ورود گردشگران به باغ‌های مردم محلی این روستا موجب مزاحمت برای اهالی شده بود که در این راستا طرح ایجاد باغ‌های گردشگری مطرح شد. 

وی تاکید می‌کند: ایجاد باغ‌های گردشگری، تامین زیرساخت‌هایی همچون سرویس بهداشتی با کمک مردم محلی و باغداران و تامین اعتبارات برای تکمیل زیرساخت‌ها با ورود بخش خصوصی از جمله مزایای «طرح باغ‌های گردشگری» است.


 توسعه روستاها

«سعیده همت‌زاده»، کارشناس حوزه گردشگری در چهارمحال‌و‌بختیاری، با اشاره به پتانسیل روستاهای استان در بخش گردشگری، اظهار می‌کند: حدود 70 درصد روستاهای استان ظرفیت توسعه گردشگری را دارند اما یک نسخه واحد برای توسعه آن‎‌ها وجود ندارد. 

وی با تاکید بر این‌که برای تحقق توسعه روستاها باید به تقاضا توجه ویژه‌ای شود، می‌گوید: اگر زیرساخت‌ها فراهم شود ولی تقاضایی وجود نداشته باشد، این امر زمینه‌ساز معضلات شدید اجتماعی خواهد بود. 
همت‌زاده مهم‌ترین رکن توسعه بخش روستایی را آموزش جوامع محلی می‌داند و تاکید می‌کند: تا زمانی‌که اهالی روستا جزو ذینفعان نباشند، هیچ توسعه‌ای موفق نخواهد بود.   وی با بیان این‌که نقش دولت در توسعه گردشگری روستایی باید نقش تسهیل‌گر باشد و نه تصدی‌گری، ادامه می‌دهد: زمانی که کار به دست مردم روستا سپرده شود و آنها خود را صاحب کار بدانند، توسعه گردشگری سرعت بیشتری خواهد گرفت. 

این کارشناس حوزه گردشگری با اشاره به این‌که روستای یاسه‌چای یکی از روستاهای هدف گردشگری استان است، تاکید می‌کند: بافت تاریخی و موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد این روستا می‌تواند تاثیر بسزایی در توسعه گردشگری منطقه داشته باشد. اقداماتی در راستای توسعه گردشگری این روستا انجام شده ولی با توجه به قابلیت منطقه همچنان جای کار زیادی وجود دارد. 
وی با بیان این‌که شهرستان سامان در زمان پیک سفر با کمبود اقامتگاه مواجه می‌شود، خاطرنشان می‌کند: اقامت در خانه‌های روستای یاسه‌چای قابلیت توسعه دارد اما از طرفی این مهم مستلزم همت جمعی و آموزش جامعه محلی است.