آسیا
اعتراضات هنگکنگ از نگاه چینی‌ها
هفته‌هاست که هنگ‌کنگی‌ها در اعتراض به لایحه استرداد مجرمان به چین دست به تظاهرات گسترده زده و خواستار لغو آن و برکناری فرماندار هنک‌گنگ هستند؛ در آن سوی مرز در سرزمین اصلی چین اما مردم برخلاف انتظار، آنقدرها با وقایع این روزهای هنگکنگ موافق نیستند.
در نخستین ساعات بامداد دیروز نیروهای پلیس پس از زد و خورد فراوان و با توسل به گاز اشک‌آور موفق شدند صدها نفر از معترضانی که از شب قبل با شکستن شیشه‌ها وارد ساختمان شورای قانونگذاری هنگکنگ شده بودند را بیرون کنند و کنترل این ساختمان را در دست بگیرند. اشغال ساختمان شورای قانونگذاری که حکم مجلس هنگکنگ را دارد، پس از آن اتفاق افتاد که جمعیتی چند صد هزار نفری به مناسبت بیست‌و‌دومین سالگرد واگذاری این شهر از سوی انگلیس به چین در خیابان‌ها تظاهرات کردند.
تظاهرات مردم، همزمان با برگزاری مراسم برافراشتن پرچم به مناسبت الحاق هنگکنگ به چین بود که کری لم، فرماندار هنگکنگ در آن حضور داشت. معترضان خانم لم را که با نظر دولت چین انتخاب شده، بیش از حد نزدیک به پکن می‌دانند و خواستار کناره‌گیری او از سمت خود هستند. موج اعتراضات در هفته‌های گذشته در اعتراض به لایحه استرداد مجرمان و مظنونان به چین به اوج خود رسیده و حدود 2میلیون نفر در خیابان‌ها علیه این قانون تظاهرات کرده‌اند.
اعتراض میلیونی مردم با شدت عمل پلیس روبه‌رو شد و نیروهای امنیتی برای مقابله با معترضان از گلوله‌های پلاستیکی استفاده کردند. حکومت هنگکنگ پس از اعتراضات فراوان قبول کرد که اجرای قانون استرداد به چین را فعلا به حالت تعلیق در آورد اما معترضان خواستار لغو کامل آن هستند.
پلیس هنگکنگ شمار معترضانی را که روز دوشنبه به خیابان‌ها آمده بودند حدود 200هزار نفر برآورد کرده است اما رهبران معترضان تعداد افراد حاضر در تظاهرات را بیش از 550هزار نفر عنوان کرده‌اند. کری لم، سحرگاه دیروز، ساعتی پس از آنکه نیروهای پلیس موفق شدند کنترل ساختمان شورای قانونگذاری را در دست بگیرند، با حضور در یک نشست خبری، «رفتار بیش از حد خشن» معترضان را محکوم کرد و گفت: «رفتار خشونت‌آمیز معترضان حد و مرز مطالبه‌گری را رد کرده است.»
دولت چین نیز که طی هفته‌های اخیر تلاش کرده کمتر وارد ماجرای اعتراض‌ها شود، دیروز رفتار معترضان را محکوم کرد و آن را «اقدامی علیه سیستم» دانست. روزنامه دولتی چین نیز با انتشار سرمقاله‌ای، اقدامات اخیر معترضان هنگ‌کنگی را «خشونت گروه اوباش‌ها» خواند و خواستار برخورد جدی با اقدامات خرابکارانه آنها شد.
چینی‌ها مخالف اعتراضات هنگکنگ
از سال 1997که انگلیس پس از 150سال حکمرانی بر هنگکنگ، این شهر را به چین واگذار کرد، هنگکنگ براساس سیاست «یک‌کشور؛ 2 سیستم» اداره می‌شده است. طبق این مدل، چین موافقت کرد که آزادی بیشتری در زمینه قانونگذاری و مسائل قضایی به هنگکنگ داده و اجازه دهد این منطقه به‌صورت نیمه خودمختار اداره شود. فرماندار هنگکنگ اما با نظر شورای مرکزی حزب کمونیست در پکن انتخاب می‌شود. بنابراین چین همیشه هنگکنگ را تحت سیطره داشته است و حمایت پکن از دولت حاکم بر هنگکنگ آنقدرها اتفاق عجیبی نیست.
در چین به‌نظر می‌رسد گروه بزرگی از مردم هم با این موضع دولت همراه هستند. انجام نظرسنجی در چین ممنوع است اما گزارشی که به‌تازگی در روزنامه نیویورک‌تایمز منتشر شده نشان می‌دهد اعتراض‌های هنگ‌کنگی‌ها که با هدف تقویت آزادی‌های فردی و جلوگیری از تسلط چین بر سرزمین‌شان انجام می‌شود، طرفدار چندانی در سرزمین اصلی یعنی خاک چین ندارد.
زمانی چینی‌ها هنگکنگ را به‌عنوان یک جامعه ثروتمند و مدرن دارای آزادی‌های فردی، یک الگو می‌دانستند و بسیاری آرزوی تبدیل شدن چین به هنگکنگ را داشته‌اند. امروز اما با پسرفت هنگکنگ در اقتصاد، نگاه مردم چین نیز به این شهر متفاوت شده است. نیویورک‌تایمز در گزارش خود به نقل از تعدادی از افراد تحصیلکرده در چین می‌نویسد که هنگ‌کنگی‌ها بهتر است به جای اعتراضاتی که راه به جایی نمی‌برد، به فکر ساختن اقتصاد و جامعه‌شان باشند. این روزنامه در گزارش خود می‌نویسد که این نگاه غالبا در میان نخبگان چین است و این امر نشان می‌دهد که حزب کمونیست در پیشبرد برنامه‌های خود برای شکل دادن به نگاه جامعه موفق بوده است.
نیویورک‌تایمز نوشته که حزب کمونیست طی 4دهه گذشته مردم را مجبور کرده به دنیا از دریچه منافع اقتصادی نگاه کنند و نگاه منفی مردم به اعتراض‌های هنگکنگ نشان می‌دهد که دولت چین در این کار موفق بوده است. اکثر چینی‌ها معتقدند اعتراض‌های اخیر به اقتصاد هنگکنگ آسیب خواهد رساند. بسیاری می‌گویند که با آزادی نمی‌توان شکم کسی را سیر کرد. آنها حتی نگرانند آشوب‌های هنگکنگ به چین سرایت کند و مردم را به ورطه آشفتگی اقتصادی و در نهایت فقر بکشاند.
برای چینی‌ها، هنگکنگ دیگر الگوی مناسبی نیست؛ چرا که هنگ‌کنگی‌ها برای تامین مخارج سنگین زندگی در یکی از گران‌ترین شهرهای دنیا اکنون با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند.
به نوشته نیویورک‌تایمز، برخی از چینی‌ها هم نگران استفاده پکن از مشت آهنین برای مهار اعتراض‌های اخیر در هنگکنگ بوده و به همین دلیل خواستار پایان دادن به اعتراض‌ها هستند. آنها رفتار حزب کمونیست در کشتار میدان تیان‌آن‌من پکن را نمونه استفاده حداکثری دولت از زور در مقابل معترضان می‌دانند و رفتار هنگ‌کنگی‌های معترض را بی‌نتیجه می‌خوانند.
برخی تحلیلگران معتقدند، رشد طبقه متوسط در چین در نهایت باعث مطرح شدن مطالبات جدید این طبقه و اعمال فشار به دولت برای گسترش آزادی‌های فردی خواهد شد. نیویورک‌تایمز اما می‌نویسد، نوع رفتار چینی‌ها در قبال وقایع هنگکنگ نشان می‌دهد «مدل‌چینی» که همان فدا کردن آزادی‌های فردی در مقابل به‌دست آوردن رشد اقتصادی است، در جامعه عمیقا ریشه دوانده است؛ بنابراین تغییرات سیاسی در چین به این سادگی‌ها نیست.
