دارهای خالی

فرشبافان خراسان شمالی در حالی از مشکلات و نبود زیرساخت‌ها رنج می‌برند که استان ظرفیت‌های فراوانی برای توسعه صنعت فرش دستباف دارد. به گزارش ایرنا، فرش تنها صنعتی است که به گفته مسئولان با کمترین هزینه می‌تواند بیشترین ارزش افزوده را داشته باشد، اما از این صنعت به خوبی استفاده نشده است. در خراسان شمالی، فرش کردی و فرش ترکمن ثبت جهانی شده است، اما بافندگان با تولید فرش‌های نائینی و تبریزی، محصول را به نام سایر استان‌ها عرضه می‌کنند. بسیاری از فعالان فرش استان در روستاها ساکن هستند و به علت نبود امنیت شغلی، روز به روز از تعداد آنها کاسته می‌شود. در سال‌های اخیر با تلاش‌های سازمان همکاری مرکز ملی فرش ایران و در راستای حمایت از این هنرصنعت، 2 نشان جغرافیایی فرش منطقه به نام‌های فرش کردی خراسان شمالی و فرش ترکمن جرگلان و بجنورد ثبت جهانی شده است. هدف از این اقدام، جلوگیری از کپی‌برداری از نقوش و شناسنامه‌دار کردن این فرش‌ها برای حضور در بازارهای بین‌المللی بود، اما هنوز از این فرصت‌ها، برای اقتصادی شدن فعالیت فرشبافان بهره‌برداری نشده است. 


بستر برای رنگرزی طبیعی فراهم نیست

در خراسان شمالی سالانه 3 هزار تن پشم گوسفند تولید می‌شود، اما صنعت فرش با مشکل تامین مواد اولیه روبه‌روست. از طرفی وجود گیاهان مختلف در عرصه‌های طبیعی شرایط را برای رونق صنعت رنگرزی فرش فراهم کرده، اما هنوز به این ظرفیت توجه نشده است. فرشبافان استان می‌گویند که برای رنگرزی طبیعی در استان بستری فراهم نشده و این موضوع به فرش آسیب می‌زند. فراهم نبودن زیرساخت‌هایی برای رنگرزی، پشم‌شویی، نبود مواد اولیه و برپا نشدن نمایشگاه دائمی از جمله مشکلات این صنعت است. استفاده بی‌رویه از رنگزاهای شیمیایی نامرغوب برای رنگ کردن نخ سبب کاهش کیفیت فرش‌های تولیدی استان شده؛ این در حالی است که خراسان شمالی رنگزاهای طبیعی زیادی از قبیل پوست گردو، انار و برگ درخت توت دارد، اما از آنها برای رنگ کردن استفاده نمی‌شود. 


کاهش کیفیت فرش‌های تولیدی

رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی در این‌باره گفت: استفاده بی‌رویه از رنگزاهای شیمیایی سبب کاهش کیفیت فرش‌های تولیدی استان شده است. «ساناز عباس‌پور» پیشنهاد داد اقدامات لازم برای بهره‌برداری از رنگزاهای طبیعی از طریق جهاد کشاورزی مورد بررسی قرار گیرد. همچنین با توجه به این‌که از پشم گوسفندان کمتر برای تولید فرش استفاده می‌شود، این سازمان در این خصوص نیز راهکاری بیندیشد.وی ادامه داد: نبود امکانات سخت‌افزاری برای تولید نخ از پشم یکی دیگر از مشکلات قالیبافان است. استفاده از پشم دباغی شده در تولید فرش موجب پایین آمدن کیفیت فرش‌ می‌شود. عباس‌پور تصریح کرد: نخ مورد استفاده در قالیبافی از استان‌های همجوار تامین می‌شود به همین علت، تامین این مواد برای قالیباف گران‌ تمام خواهد شد. 


کمبود سهمیه برای بیمه تامین اجتماعی

وی با بیان این‌که مشکل مهم قالیبافان، بیمه است و قالیبافان و شاغلان صنایع‌دستی از سال ۹۳، با مشکلات زیادی روبه‌رو شده‌اند، افزود: تا زمانی که طرح پالایش بیمه قالیبافان شروع نشده بود، ۶ هزار و ۷۸۲ نفر بیمه بودند که متاسفانه با اجرای طرح، در بازرسی‌های انجام شده این رقم به 3 هزار و ۷۷ نفر رسید.رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی اظهار کرد: قالیبافان استان از کمبود سهمیه برای بیمه تامین اجتماعی گلایه دارند. در حال حاضر ۱۲ هزار نفر از این افراد متقاضی بیمه هستند. مدیرکل تامین اجتماعی خراسان شمالی هم گفت: در استان بر اساس آخرین آمار، 3 هزار و ۷۷ نفر از قالیبافان، زیر پوشش بیمه اجتماعی قرار دارند، البته به علت کمبود اعتبار تاکنون هیچ ابلاغی مبنی بر افزایش سهمیه دریافت نشده است. «محمدعلی عباس‌زاده وحید» اظهار کرد: امسال برای بیمه ۸۱۲ نفر از قالیبافان از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اقدام شده است که سهم استان ۴۰ نفر است. 


استقبال نشدن از شهرک تخصصی فرش

مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان شمالی هم گفت: نخستین شهرک تخصصی فرش کشور در مرکز این استان راه‌اندازی شد، اما به علت استقبال نشدن، شهرک تخصصی فرش به شهرک کارگاهی تغییر کاربری یافت. «سیاوش وحدت» اظهار کرد: از منابع سفر مقام معظم رهبری به استان ۳۸ میلیارد ریال و از منابع استانی ۲۴ میلیارد ریال اعتبار برای راه‌اندازی و ایجاد شهرک تخصصی فرش هزینه شد. وی افزود: ۱۵ هکتار زمین برای این شهرک تخصصی اختصاص یافت که 8 هکتار زمین صنعتی از آن استحصال شده است.مدیرعامل شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان شمالی گفت: زیرساخت‌ها در شهرک تخصصی در معرض استهلاک بودند، بر این اساس تصمیم گرفتیم تا برای استفاده از زیرساخت‌های ایجاد شده، این شهرک به شهرک کارگاهی تغییر کاربری یابد. تاکنون ۶ هکتار از زمین این شهرک واگذار شده است. 


تولید سالانه 3 هزار تن پشم 

مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی هم گفت: این استان به لحاظ جمعیت دام سبک، جزو ۱۰ استان نخست کشور است و نژاد گوسفندهایی که در این استان نگهداری و پرورش داده می‌شود، مغان، کردی و افشار است.«احمد داوطلب» اظهار کرد: نوع پشمی که در استان تولید می‌شود، رنگی و ضخیم است. وی با بیان این‌که سالانه 3 هزار تن پشم در استان تولید می‌شود گفت: برداشت پشم برای دامداران به کاری هزینه‌بر تبدیل شده است. قیمت پایین پشم، پشم‌چینی را به کاری غیراقتصادی تبدیل کرده است و دامداران فقط برای جلوگیری از ابتلای دام به بیماری‌، اقدام به پشم‌چینی می‌کنند. مدیر امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی افزود: پشم ضخیم در گلیم‌بافی، قالیبافی و تولید گبه کاربرد زیادی دارد اما با وارد شدن الیاف مصنوعی میزان خرید پشم کم شده است. 


جولان دلالان در بازار فرش

مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی هم گفت: متاسفانه بازار فرش دست دلالان است و سود تولید نصیب آنان می‌شود. «اسماعیل قربانی» اظهار کرد: مددجویان بافنده فرش نتوانسته‌اند به سود مورد انتظار دست یابند. ۸۰ نفر از مدجویان به قالیبافی مشغول هستند که از این تعداد فقط ۴۲ نفر بیمه هستند. مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی تصریح کرد: به علت کمبود اعتبار نتوانسته‌ایم اقدامی برای بیمه این تولیدکنندگان انجام دهیم. در خراسان شمالی ۲۵ هزار و ۹۶۰ نفر موفق به دریافت کارت شناسایی قالیبافی شده‌اند که کارت‌ها در حوزه بافت، مرمت، رنگرزی، پرداخت و طراحی صادر شده است. در استان سالانه ۱۰۰ هزار متر‌مربع فرش دستباف تولید می‌شود.